Pedagogikaning boshqa fanlar bilan aloqasi va
pedagogika fanlari tizimi
Har qanday fan ham yakka holda o‘zi mukammallikka erisha olmaydi. U
boshqa
fanlar bilan aloqada, ularning yutuqlaridan foydalangan holda mazmunan
boyib boradi. Xuddi shuningdek pedagogika fani ham hozirgi kunimiz
umumbashariyat tomonidan yaratilgan bilimlar va kelajak
haqidagi malumotlarga
tayanadi. U tabiat va jamiyat rivojlanishi qoidalari to‘G‘risidagi malumotlarga
asoslanadi o‘zi ham ijtimoiy fan sifatida rivojlangan insonning ijtimoiy kamolotiga
xizmat qiladi. U falsafa, tarix, iqtisod,
psixologiya, etika va estetika bilogiya va
madaniyatshunoslik, siyosatshunoslik va boshqa fanlar bilan uzviy aloqadir. (8-
chizmaga qarang)
Har bir o‘qituvchi-tarbiyachi va o‘quvchi o‘z ona yurti tarixini bilishi, vatanparvar
bo‘lishi lozim. Ta’lim-tarbiya tarixi, pedagogika tarixi fanidan xabardor bulmay
turib, o‘qituvchilik qilish mumkin emas.
O‘qituvchi o‘quvchilarga
bilim berish, ma’lumotli qilish, tarbiyalash
maqsadida unga tizimli ta’sir ko‘rsatadi. Bunda psixologiya va ijtimoiy omillarga
asoslanadi. YA’ni ta’sirning samarasini bilish uchun o‘qituvchining sezgi, idroki,
tasavvur, diqqat va tafakkur-fikrlash jarayonining qanday kechayotganini bilishga
ПЕДАГОГИКА
биология
фиозология
гигиена
мантик
математика
тарих
кибернетик
а
фалсафа
Ахлокшунослик
валеологи
я
маданиятшунослик
эстетика
диншунослик
этнография
лингвистик
а
сосиологи
я
Сиёсатшунослик
информатика
демографи
я
asoslanib ta’sir ko‘rsatish rejasini belgilaydi. Ayniqsa, yosh davrlari psixologiyasini
o‘qituvchi chuqur bilishi talab etiladi. Buni yaxshi bilgan o‘qituvchi
esa har bir
bolaning yosh va individual xususiyatlarini hisobga olgan holda bolaga yondashadi
va unga samarali ta’sir ko‘rsata oladi. Ma’lum ma’noda o‘qituvchilarga xizmat
qiladigan psixologiya turkumidagi fanlarni ham pedagogika fanlari tizimida kiritish
mumkin.
Falsafa pedagogika fani uchun metadologik asos bo‘lib xizmat qiladi. Falsafa
pedagogikani ilmiy usullar bilan kurollantiradi, ta’lim va tarbiyaning abektiv qonun
qoidalari ishlab chiqishga manba bo‘ladi.
Etika va estetika fanlari pedagogikaning tarbiya nazariyasi bo‘limii bo‘yicha
ma’lumot beradi. Bu fan o‘qituvchining xulqi, odobi me’yorlarini
aniqlash,
belgilash hamda go‘zallikni chin ma’noda tushuntirish, o‘quvchi ongida hayotning
jozibali, nafis qirralariga bevosita raG‘bat uyG‘otish borasida pedagogika fani bilan
aloqadadir.
Fanlarni o‘qitish yo‘llari didaktika aloqadir, chunki har qanday fatnni o‘qitish
usuli shu fanning mazmuni tizimini o‘quvchilar tomidan o‘zlashtirish olinishiga
xizmat qiladi. Demak, pedagogika bolalar anatomiyasi,
fiziologiyasi, bolalar
gigienasi va pediatriya fanlarbilan ham mustahkam aloqada,
bu fanlar bir biriga
chambarchas boG‘liqdir.
Turli sohada bilim oluvchi o‘quvchilarni o‘qitish va tarbiyalashni nazariy
hamda amaliy tomonlarini pedagogika fani tarmoqlari yoritib beradi.
Pedagogikaning quyidagi tarmoqlari mavjud.
Umumiy pedagogika maktab yoshidagi o‘quvchilarni tarbiyalash va o‘qitish
haqida. Maktabgacha tarbiya pedagogikasi maktabgacha yoshlarni bolalarni
tarbiyalash bilan shuG‘ullanadi. Madaniy oqarsuv pedagogikasi
madaniy marifiy
ishlarini boshqarish muommalarini o‘rganadi. Kasb hunar pedagogikasi harbiy
pedagogika (armiya sardorlari va o‘quvchilarini vatanimizning shon sharafi va or
nomisi etuk kurashchi harbiy qurol yaroqlardan samarali foydalana oladigan
yoshlarini tarbiyalash yo‘nalishi); oila pedagogikasi
maxsus pedagogika oliy gof
reno akli zayiflarga, tiflo-ko‘zi ochiz bolalarga surdo- kar-soqov bolalarga tarbiya
berish); (metodika 9-chizma).
Dostları ilə paylaş: