O`zbekiston Res’ublikasi Oliy va O`rta mahsus ta`lim vazirligi
Qo‘shilgan kapitalning analitik hisobi ta’sischilar va aksiyalarning turlari bo‘yicha olib boriladi
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Qo‘shilgan kapitalning analitik hisobi ta’sischilar va aksiyalarning turlari bo‘yicha olib boriladi. Rezerv kapitali – bu korxonaning turli maqsadlarlarda va turli manbalar evaziga shakllantirilgan xususiy kapitalining bir turi. Ushbu kapital asosan quyidagi manbalar hisobidan vujudga keladi: Mavjud mulkni qayta baholash natijasida paydo bo‘ladigan yangi qiymat evaziga. Tasdiqlangan Nizomga ko‘ra korxonalar har yilning oxirida o‘zlarining asosiy vositalarini, tugallanmagan qurilish ob’ektlarini qayta baholaydilar. Qayta baholashda asosiy vositalarning oldingi boshlang‘ich qiymati va jamlangan eskirishi real bozor baholaridan kelib chiqgan holda ko‘payish yoki kamayish tomonlariga o‘zgartirilishi mumkin. Agar o‘zgartirishlar o‘sish tomonga yuz bergan bo‘lsa, o‘rtadagi ijobiy farq rezerv kapitalini vujudga kelishiga sabab bo‘ladi. 21-son BHMS ga muvofiq qayta 13 baholash evaziga vujudga kelgan rezerv kapitalining hisobi maxsus 8510 “Mulkni qayta baholash bo‘yicha tuzatishlar” schyotining kreditida va mos asosiy asosiy vositalar schyotlarining (0110-0190) debetida aks ettiriladi. Asosiy vositalarning jamlangan eskirishini o‘sish tomonga o‘zgartirilishi 8510 “Mulkni qayta baholash bo‘yicha tuzatishlar” schyotining debetida va mos asosiy asosiy vositalar eskirishlari schyotlarining (0210-0290) kreditida aks ettiriladi. 8510 “Mulkni qayta baholash bo‘yicha tuzatishlar” schyotining kredit oboroti va debet oboroti summalari o‘rtasidagi ijobiy farq balansda qayta baholashdan vujudga kelgan maxsus rezerv kapitali sifatida aks ettiriladi. Agar qayta baholash natijasida ushbu schyotning debet oboroti kredit oboroti summasidan katta bo‘lsa, u holda korxona qayta baholashdan zarar ko‘rgan bo‘ladi va u 9430 “Boshqa operatsion harajatlar” schyotining debetida va 8510 “Mulkni qayta baholash bo‘yicha tuzatishlar” schyotining kreditida aks ettiriladi. Mulkni qayta baholash natijasida vujudga kelgan rezerv kapitali korxona tugatilganda ta’sischilarning hissalariga mos ravishda taqsimlanadi, bunga debet 8510 “Mulkni qayta baholash bo‘yicha tuzatishlar” schyoti va kredit 6620 “Chiqib ketgan ta’sischilarga ularning hissalari bo‘yicha qarz” schyoti kreditlanadi. Korxonaning sof foydasi hisobidan. O‘zbekiston Respublikasi qonunlari va ta’sis hujjatlariga muvofiq korxonalar o‘zlarining sof foydasi evaziga rezerv kapitalini shakllantirishlari mumkin. Rezerv kapitaliga qilingan ajratmalar debet 8710 “Hisobot davrning taqsimlanmagan foydasi (qoplanmagan zarari)” va kredit 8520 “Rezerv kapitali” schyotining kreditida aks ettiriladi. Shakllangan rezerv kapitali korxonalarda turli maqsadlarda, jumladan aksionerlik jamiyatlarida imtiyozli aksiyalar bo‘yicha dividendlarni to‘lash uchun, hisobot yilda ko‘rilgan zararlarni qoplash uchun va boshqa maqsadlarda ishlatiladi. Rezerv kapitalini ishlatilishi 8520 “Rezerv kapitali” schyotining debetida va 6610 “To‘lanadigan dividendlar”, 8710 “Hisobot davrning taqsimlanmagan foydasi (qoplanmagan zarari)” va boshqa schyotlarning kreditida aks ettiriladi. 14 Qaytarib bermaslik sharti bilan kelib tushgan mulk evaziga. Bunday yo‘l bilan vujudga kelgan rezerv kapitali 8530 “ Bepul olingan mulk” schyotining kreditida va kelib tushgan mulkni aks ettiruvchi schyotlarning ( 0110-0190, 0710- 0720, 0610, 0800, 1000, 5810 ) debetida aks ettiriladi. Soliq Kodeksiga muvofiq bepul kelib tushgan mulklar bitta tizim korxonalarida yuqori tashkilotning qarori bilan balansdan balansa o‘tqazish tarzida amalga oshirilgan bo‘lsa, daromad solig‘iga tortilmaydi. Boshqa xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarda bepul kelib tushgan mulk ularning yalpi daromadiga kiradi va soliqga tortiladi. Rezerv kapitali schyotlari bo‘yicha analitik hisob uning turlari va tashkil topish manbalariga qarab yuritiladi. Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|