O‘ZBÅÊist

Xulosa

O‘zbekistonda birja savdosining zamonaviy holati va istiqbollari ko‘plab omillar bilan belgilanadi. Ko‘rinib turibdiki, birjalar kelajagi, iqtisodiy islohotlarning umumiy borishidan tashqari, bizning birjalar g‘arb mamlakatlarining birjalariga qanchalik tez yaqinlashishiga ham bog‘liq bo‘ladi.

Agar listing, qimmatli qog‘ozlarni kotirovkaga yo‘l qo‘yish – bir martalik harakat bo‘lsa, qimmatli qog‘ozlar kursi yoki narxini belgilash – bu kimoshdi jarayonida har bir birja xabarida doimiy yangilanib turadigan operatsiyadir.

Qimmatli qog‘ozlar kotirovkasi — bu narxni aniqlash, uni har bir ish kuni davomida qayd qilish mexanizmidir. Birja savdosi jarayonida narxning paydo bo‘lishi ro‘yxatga olingan savdogarlar o‘zaro aloqasining natijasi hisoblanadi. Birja faqat ularni aniqlaydi, uning shakllanishiga obyektiv xizmat qiladi.

Birja qimmatli qog‘ozlar xarid qilish va sotish talab va taklifini mujassamlaydi, talab va taklif nisbatini belgilaydi, buning natijasida vaqtinchalik va nisbiy muvozanatning ifodasi, biroq u yoki bu maqsad va bitimni amalga oshirish uchun yetarli bo‘lgan narx aniqlanadi.

Bitim tuziladigan va qimmatli qog‘ozlar bir qo‘ldan boshqasiga o‘tadigan narx kurs deb ataladi. Birja kursi birja va birjadan tashqari aylanmada bitimlar tuzishda mo‘ljal sifatida foydalaniladi. Bunda

«baravariga o‘tkaziladigan auksion» keyingi «zalpgacha» mavjud bo‘ladigan, uzluksiz kimoshdi esa, qimmatli qog‘ozlarga joriy talab (talab narxi, xaridor taklif etadigan eng yuqori narx) va taklif (taklif narxi, qimmatli qog‘ozlar sotiadigan minimal narx)

o‘rtasidagi nisbatni aniqlashga imkon beradi.