P. O. Box 126, Richmond, Surrey tw9 2UD, uk
Yüklə 9,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
65 Doğrudan da, müsəlmanlar, xüsusən də ərəblər bu qara cəhalətə görə Allah qarşısında cavabdehdirlər. Bəlkə də, Avstraliya və Amerikadan olan insanlar Qiyamət günü Allahın qarşısında dayandıqları zaman Allah onlardan: “Nə üçün məni doğru-düzgün tanımadınız, bu günə hazır- laşmaq üçün xeyir əməllər işləmədiniz?” – deyə soruşduqda belə cavab verəcəklər: “Sənin dininə varis çıxan ərəblər onun nurunu qısıb çırağını söndürdülər; həm bizi, həm də özlərini zülmətdə buraxdılar!” Dəvətdəki qüsurlardan, təbliğ maşınımızın nasazlığından keçirəm daha təhlükəli, daha üzücü bir məsələyə... Doğru- dan da, qara bir yalan İslam mədəniyyətinin daxilinə sıza- raq, mahiyyəti və təzahürünü ləkələmişdir... “Qəraniq” uy- durması! O uydurma ki, Təbəri onun izahına səhifələr ayır- mış, Məhəmməd ibn İshaq onun barəsində gen-bol danış- mış, Süyuti də bu haqda rəvayət edilmiş hədisi “mənsux” saymışdır! Sonralar Məhəmməd ibn Əbdülvəhhab Peyğəm- bərin həyatına dair yazdığı kitabda bu uydurmanı mötəbər hadisə kimi qəbul etmişdir 1 . Bu uydurma hadisə dinə aidliyi olmayan ideoloji-siyasi anlaşılmazlıqlardan biridir. Gözəlliyi bilinsin deyə üz-göz toz- torpaqdan necə təmizlənirsə, biz də dinimizi bu cür miflər- dən, yalanlardan təmizləmək istəyirik. Allaha şükür olsun ki, Qurani-Kərim təhrif və dəyişiklik- lərdən qorunub, nə qarşıdan, nə də arxadan batil ona si- 1 Bax: Məhəmməd ibn Əbdülvəhhabın bütün çalışmaları. İmam Məhəm- məd ibn Səud adına İslam Universitetinin nəşrləri. 66 rayət etməyib. Pak Sünnəyə hafizlər və fəqihlər yaxşı bə- ləddirlər; Sünnə bütövlükdə doğru-düzgün mirasdır. Elə bir miras ki, tarix saflıqda onun bənzərinə rast gəlməyib. İnsanlara islamı təqdim etdiyimiz zaman onun etiqad prinsipləri və əsas qayda-qanunlarını yaymaqda bizə iki mü- hüm məsələ kömək olur: Birincisi insanlar yaranandan bəri Allah təalanın onlar- dan aldığı fitrət əhdidir. Biz bu fitrətin sahibləriyik; onun doğruluğuna güvənirik, yoldan azmışları ona qaytarırıq. Fitrət fitrətdir, dəyişməz: “...Allahın dinini (Onun yaratdığı tövhid dini olan islamı) heç vəchlə dəyişdirmək olmaz. Doğru din budur...” (ər-Rum, 30). Ağıla ehtiram göstəririk, məntiqi yanaşmalarına “hə” de- yirik. Bu həyatda düşmənimiz – kortəbii təqlid və təəssüb- keşlikdir. Kütləşməyən silahımız budur: “De: “Dəlilinizi gətirin” 1 . Hər bir dəlil-sübut mərəkəsindən islam qalib çıxmalıdır. Belə olar- sa, həmin mübahisələr zamanı heç bir narahatlıq keçirmə- rik. İkincisi, həm də ətraf aləmə diqqət yetirməyimizdir: “Məgər onlar göylərin və yerin mülkünə (Allahın göylər- dəki və yerdəki səltənətinə, qüdrətinə), Allahın yaratmış ol- duğu hər şeyə, əcəllərinin yaxınlaşması ehtimalına diqqət ye- tirib düşünmürlərmi? ...” (əl-Əraf, 185). 1 “əl-Ənbiya” surəsi, 24-cü ayə. 67 Kainat və təbiətlə bağlı biliklərdə Allaha dəlalət edən min- lərlə əlamət (nişanə) vardır. Hər bir elmi tərəqqi, harada baş verməyindən asılı olma- yaraq, missiyamız üçün faydalıdır. Allah təala buyurur: “Onun (Quranın) haqq olduğu onlara (insanlara) bəlli olsun deyə, Biz öz qüdrət nişanələrimizi onlara həm xarici aləmdə (üfüqlərdə, kainatda, göylərin və yerin ətrafında), həm də onların öz daxilində mütləq göstərəcəyik. (Ya Peyğəmbər!) Məgər rəbbinin hər şeyə şahid olması (sənin dediklərinin doğruluğuna) kifayət deyilmi?!” (Fussilət, 53). 68 İslamda yenilənmə ∗∗∗∗ olmalıdır: amma necə? ∗ Dində yenilənmə mövzusu ilk baxışdan müəyyən suallar doğurduğu üçün böyük alim Şeyx Yusif əl-Qərdavinin məsələ ilə əlaqədar dedik- lərini aşağıda dərc edirik: “Bəzi insanlar Əbu Hüreyrəyə istinadən Əbu Davud və Hakimin rəvayət etdikləri, bir çoxlarının da səhih saydığı “Allah hər yüz ilin əvvəlində bu ümmətə dinini yeniləyən kəs göndərər” 1 – hədisini oxuduqdan sonra elə başa düşmüşlər ki, yeniləmə (təcdid) – təkmilləşib dövrə uyğunlaşsın deyə dinin dəyişdirilməsidir. Bu səbəbdən demişlər ki, din sabitdir, nə yenilənər, nə də dəyişilər. Din inkişafla deyil, inkişaf dinlə uyğunlaşmalı- dır. Əgər dini yeniləmə onun prinsip və təlimlərinin təkmilləşdirilməsi, in- sanların tələbatlarına uyğunlaşdırılması, inkişafla ayaqlaşdırılması demək- dirsə – təbii ki, bu belə deyil; bu, həqiqəti tərsinə başa düşməkdir, – bunu deyən hədis rədd edilməlidir. Bu iddia ilə çıxış edən şəxsin “yeniləmə” ilə nəzərdə tutduğu şey yu- xarıda deyilən kimidirsə, onda o, düz söyləyir. Ancaq... Ancaq tədqiqatlarımın birində göstərdiyim kimi, yeniləmə (təcdid) de- dikdə dini başa düşmədə, ona iman və riayətdə yenilənmə nəzərdə tu- tulur. Çünki bir şeyi yeniləmək həmin şeyi meydana çıxdığı vəziyyə- tinə qaytarmaqdır. Bu zaman o, qədimliyinə rəğmən, yeni kimi görünür. Bu isə mümkün qədər əvvəlki vəziyyətini alanadək həmin şeyin zəifləmiş tərəflərinin gücləndirilməsi, dağılmış yerlərinin bərpası, çatlaqlarının bir- ləşdirilməsi ilə baş verir. Bir şeyi yeniləmək onun əvvəlki vəziyyətini dəyişdirmək, ya da onu la- zımsız yeni şeylərlə əvəz etmək mənasına gəlmir. Bu, yeniləmə deyil- dir. Bu məsələni əyani şəkildə izah edək. Məsələn, tarixi bir tikilini restav- rasiya (yenidən qurmaq, yeniləmək) etmək istəyirik. Bu tikilinin res- tavrasiyası onun özünü, tarixi xüsusiyyətlərini, görünüşünü olduğu kimi Yüklə 9,74 Kb. Dostları ilə paylaş:
|