P. O. Box 126, Richmond, Surrey tw9 2UD, uk
Yüklə 9,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
160 sünnəsi” adlı sonuncu kitabımı müdafiə qəbilindən yazı qə- ləmə alıb və nəşr etdirib. Həmin yazını oxudum və gördüm ki, tələbəm əleyhdarla- rıma cavabən yazıb: “Əgər bu kitabın sizə zərəri toxunubsa, onu oxumayın. Amma müəllifin onlarla kitabı vardır ki, qə- naətbəxşdir, onları oxuyun. Əbu ət-Təyyibin də dediyi kimi: Onun bircə adama zərər toxunduran bir əməli olsa da, Minləri sevindirən minlərlə əməli, xeyirxahlığı vardır. Nə edək, işdən çıxarılmış vəzifə adamları ruzi qazanmaq üçün özlərinə hər cür işi rəva görürlər! Bir dəfə dostlarımdan birinə bütün bunları danışdığımda cavabı belə oldu: – Sən ki qadının üzü və səsinin “övrət” olduğunu inkar etmisən, ona inzibati-siyasi işlərdə söz sahibi olmaq haqqı tanımısan. Deməli, ən azından, bu yerlərdən sürgün olun- mağa layiqsən... Ona dedim: – Din dediyin şey budurmu?! Dedi: – Belə getsə, onlar sənin əleyhinə iblislə də müttəfiq ola- caqlar! Təkrar etdim: – Bumu din? Bunamı din deyirsiniz? Dostum proqnozunda haqlı idi. Mən də, həmçinin! For- mal ayinçilər haqda bəd gümana əbəs yerə düşməmişdim... 161 Beşinci fəsil HƏQİQİ TƏRBİYƏ HAQQINDA İti zəka və dərin bilik olan yerdə gözəl əxlaqa və yüksək mənəviyyata ehtiyac vardırmı? Əlbəttə ki vardır! Zəkası də- rin, şəri də “bol” insanlara rast gəlmək qeyri-adi hadisə sa- yılmır. Düşünürük ki, cılız nəfsli insanlara savad, bilik kömək etmir, əksinə, onlar biliklərini artırdıqca pislik və əziyyət “kisə”sinin ağzını daha da gen açırlar. Dinin nəzəri bilik olub, uzun-uzadı mütaliələrə əsaslan- dığını hesab etməyimiz xəta olardı. Əgər din nəfsi istəkləri cilovlamasaydı, xarakteri tənzimləməsəydi, bizə nə fayda gə- tirər, nə də xeyir toxundurardı. Quranda deyilir ki, nəfsi saflaşdırmaq (təzkiyə) üçün müxtəlif ibadətləri yerinə yetirmək şərtdir. Mənən təmizlən- mək, həm də düzgün tərbiyə olunmaq deməkdir. Bu, insan xarakterini çatışmazlıqlardan, əyriliklərdən təmizləməkdir, bü- tün instinktləri iman gətirmiş ağılın nəzarətinə verməkdir. İnanclı ağıla tabe olmayan instinktlər azğın və acgöz təbiətli olur... Müasir mədəniyyətə nəzər salsaq, görərik ki, hər gün tə- biət və kainatın yeni-yeni sirləri aşkara çıxarılır, mətbəələrdə saysız-hesabsız elmi kitab və jurnallar nəşr olunur, daha çox öyrənmək üçün kosmosa süni peyklər göndərilir. Bütün bun- ları bəşəriyyətin tam mənada tərəqqisi adlandırmaq olarmı? 162 Belə bir texniki tərəqqi ilə yanaşı, həm də eqoizm həya- tın hər bir sahəsində normativə çevrilib, şəhvət və zülm (ədalətsizlik) dünyamıza hakim kəsilib, fəsad, hərc-mərclik hər yeri bürüyüb, allahsızlıq və nadan dindarlığın əhatə dai- rəsi genişlənib. Aşağıdakı ayə də bütün bunları təsvir edir: “(Ya Peyğəmbər!) Nəfsini özünə tanrı edən və Allahın bilərəkdən (onu hələ yaratmamışdan gələcəkdə kafir olaca- ğını bildiyi üçün) yoldan çıxartdığı, qulağını və qəlbini möhürlədiyi, gözünə də pərdə çəkdiyi kimsəni gördünmü? Allahdan başqa kim onu doğru yola sala bilər?! Məgər düşü- nüb ibrət almırsınız?” (əl-Casiyə, 23). İnsan oğlu nəfsinə elə bir iş gördürməlidir ki, islah olu- nub tərbiyələnsin. Tamahkar istəkləri sındıran, insanı Rəh- manın tövsiyələrinə boyun əydirən ciddi və yorucu bir iş! Allah təala buyurur: “Kim (dünyada) azğınlıq etmişsə, Dünyanı (axirətdən) üstün tutmuşsa, Şübhəsiz ki, onun məskəni Cəhənnəmdir! Amma kim (qiyamət günü) Rəbbinin hüzurunda durmaq- dan qorxmuş və nəfsinə istəyini (şəhvəti) qadağan etmişsə, Həqiqətən, onun yurdu Cənnətdir!” (ən-Naziat, 37-41). Formal ibadət bu dəyişikliyi yarada bilmir... Əgər qıldığı- mız namazlar nəfsimizdəki paxıllığı, nifrəti yox etmirsə, deməli, biz namaz hərəkətlərini mexaniki surətdə təkrarlayırıq. Həqiqi səcdə dedikdə bədəni Allah qarşısında əymək deyil, əksinə, qəl- bi Onun göstərişləri və tövsiyələrinə ram etmək başa düşülür. Düyünlü sapı iynədən keçirmək üçün düyünləri bir-bir açmaq lazımdır. Açılmazsa, nə paltar tikə, nə də bəzək vura 163 bilərik. Korlanmış nəfs də belədir. Nəfsi əvvəlki vəziyyətinə qaytarmaq üçün ondakı xəstəliklərə əlac tapmaq lazımdır. Bəli, xəstə nəfsi müalicə etmək, əvvəlki sağlamlığına qovuş- durmaq tələb olunur... Əgər ibadətlər bu məqsədlə Allahdan kömək diləməkdir- sə və Allah bu diləyi qəbul buyurub, Ona əl açanın dərdinə əlac edibsə, əyriliklərini düzəldibsə, deməli, ibadəti düzgün və məqbuldur. Əks halda isə... deməli, vəziyyət heç dəyişmə- yib... Mən həm özümü, həm də başqalarını nəzərdən keçirir və görürəm ki, bizimlə xoşbəxtlik arasında uzaq məsafə vardır. Çünki dərmanımız olsa da, düzgün müalicə olunmağı bacar- mırıq, müalicə şərtlərinə dözüm göstərmirik... Elələri də vardır ki, xəstə olduqlarını bilmirlər, onları sa- ğaltmaq istəyənlərə müqavimət göstərirlər. Bəzən də iddia edirlər ki: “Bəs biz hər bir dərdə əlac tapan təcrübəli həkim- lərik!” Aşağıdakı ayələri başa düşməyə çalışaq: “And olsun nəfsə və onu yaradana (ona biçim verənə); Sonra da ona günahlarını və pis əməllərdən çəkinməsini (xeyir və şəri) öyrədənə ki, nəfsini (günahlardan) təmizləyən mütləq nicat tapacaqdır! Onu (günaha) batıran isə, əlbəttə, ziyana uğrayacaqdır” (əş- Şəms, 7-10). Mənə görə, təqva və gözəl əxlaq arasında heç bir fərq yox- dur. Məsələn, birisi mənimlə mehriban və gülərüz davranır. Mən bunun üçün ona təşəkkür edirəm. Amma bu adam Al- lahı heç xatırlamırsa, verdiyi nemətlərə görə Ona şükür et- Yüklə 9,74 Kb. Dostları ilə paylaş:
|