180
Бу апаратларын ашаьыдакы цстцн жящятляри вар:
1.
Газда
асылы
вязиййятдя
галмыш
тоз
щиссяжикляринин тямизлянмясиндя йцксяк еффект
алынмасы;
2.
Гиймятин баща олмасы;
3.
Юлчцсц (д<0,1мкм) чох кичик тозларын
тутулмасынын
мцмкцнлцйц;
4.
Тямизлянмиш газын вя щямчинин тутулмуш
тозун йанма вя партлама ещтималынын
азалмасы
5.
Газларын йцксяк температурлар вя йцксяк
нямлик
шяраитиндя
тямизлянмясинин
мцмкцнлцйц;
6.
Тозла бирликдя бухар вя газ гарыщыгларынын
тутулмасы.
Bu
апаратларын
нюгсанлары
ися
aшaэыdakылардыр:
- təmizləmə prosesində şlam əmələ gəlməsi və emal
edilməsi zəruriyəti;
- suyun atmosferə atılması və qaz borularında
çöküntülərin əmələ gəlməsi;
- aparatda istifadə edilən suyun təkrar istifadə
sisteminin zəruri olması.
Belə aparatlar toz hissələrinin maye damlaları üzərində və
ya maye pərdəsi üzərində çökməsi prinsipində işləyir. Çökmə
prosesi ətalət qüvvələrinin və broun hərəkətinin təsiri altında
baş verir. Ətalət və ya inersiya qüvvələri hissələr bir-birinə
yaxınlaşdıqda baş verir. Ölçüsü 1 mkm kiçik hissələrdə kinetik
enerji kifayət qədər olmayan tozlar tutulmur. Braun hərərkəti
isə ölçüləri kiçik olan (d<1 mkm) hissəciklər üçün səciyəvidir.
Bu halda qazın aparatda hərəkət sürətini azaltmaq lazımdır.
Bu prosesə turbulent diffuziya, elektrik ilə yüklənmiş
hissələrin qarışıqlı təsiri, kondensasiya prosesi, buxarlanma və
s. təsir edir.
181
Konstruksiyalarına görə yaş toz təmizləyici aparatlar
aşağıdakı kimi olur:
1. venturi skrubberi
2. forsunkalı skrubberi
3. inersiya-zərbə tipli aparatlar
Venturi skruberləri geniş yayılmışdır (şək.2).
Şəkil 7.4. Venturi skrubberi
Yaş üsulla qazların təmizlənməsi üçün əsasən Venturi
Skrubberi istifadə olunur. Skrubberin əsas hissəsi –Venturi
soplasıdır (2) hansının ki, konfuzor hissəsinə tozlu qaz cəryanı
daxil olur və mərkəzdənqaçma 1 forsunkaları suvarma üçün
maye vurulur. Qazın giriş sürəti V= 15-20 m/s. dar kəsikdə isə
60-150 m/s qədər olduqda qaz tozunun tutulması baş verir.
Qaz hissəciklərinin maye damlaları ilə çökməsi prosesi,
mayenin kütləsi, damlaların böyük sahəsi və maye, toz
hissəciklərinin böyük nisbi sürəti ilə soplonun konfuzor
hissəsində baş verir. Təmizlənmənin effektliyi sonlonun
konfuzor hissəsi kəsiyində mayenin bərabər paylanmasından
əhəmiyyətli dərəcədə asılıdır. Soplonun diffuziya hissəsində
cərəyan sürəti 15-20 m/s-ya qədər tormozlanır və damcıtutana
(3) verilir. Damcıtutan adətən düzcərəyanlı siklon və ya VTU
skrubberi kimi hazırlanır. Venturi skrubberində təmizləmə
əffektivliyi aerozollar üçün 0,95-0,98 çatır (d=1-2 mkm
olduqda), qarışıqların konsentrasiyası ≤ 100 q/m
3
. Dairəvi
Venturi skrubberi qazın 1000 m
3
/saat sərfində işləyir.
182
Venturi skrubberi ilə damcıtutanın birgə dəstinin ən yaxşı
konstruktiv həllərindən biri, mərkəzdənqaçma –koaqulyasiya
yaştoz tutucusunun qurluşunda özünə yer tapır. Venturi saplosu
(1) siklonun kövdəsində (2) qoyulub, havanı burmaq üçün isə
xüsusi (3) borucusundan istifadə edilir. Sənaye toztutucu
KSMP Venturi borusunun dar hissəsində sürəti 40-70 m/s
suvarma üçün vurulan suyun xüsusi sərfi 0,1-0,5 l/m
3
ilə
işləyir. Ölçüləri adi venturi skrubberindən 30% az olan
ölçülərə malikdir.
Mərkəzdənqaçma-çökdürücü toz təmizləyici aşağıdaki
sxem üzrə işləyir (şək.3).
Bu aparatla (KSMP) havanın kvars toz təmizləmə
effektivliyinə bərabərdir:
d
n
(mkm)
1
5
10
η
0,7-0,9
0,9-0,98
0,94-0,95
1.
Venturi soplosu
2.
Siklonun korpusu
3.
Xüsusi boru
Ş
əkil.7.5.
Mərkəzdənqaçma-çökdürücü toztəmizləyici
183
7.7.Туллантыларын атмосферя йайылмасы
Tullantıların atmosferə yayılmasına müəssisələrin və
tullantı mənbələrinin yerləşməsi, relyefin xarakteri, tullantıların
fiziki və kimyəvi xassələri, mənbənin hündürlüyü və diametri
və sə. təsir edir. Bundan başqa qazların və tozların atmosferə
yayılmasına havanın və tullantıların t
0
-da böyük təsir göstərir.
Tullantıların horizontal müstəvidə yayılmasına küləyin sürəti,
şaquli müstəvidə t
0
şaquli istiqamətdə dəyişməsi daha çox təsir
göstərir. Həmçini yayılma istiqamətində ekran rolunu oynayan
binaların olması da nəzərə alınmalıdır. Odur ki, yayılma
prosesinə mənbələrin hündürlüyü, aerodinamik mühit, onun
kölgələnməsi, qarşısında binaların, başqa böyük ölçülü
texnoloji qurğuların və başqa avadanlığı olması təsir göstərir.
Bundan başqa, tullantı mənbəyinin forması, nöqtəvi, xətti, səthi
olması, tullantının və atmosfer havasının t
0
-ları, sürətləri,
tullantıların ümumi miqdarı nəzərə alınmalıdır .
Şərti olaraq tullantı mənbələri yüksək hündürlüklü və
alçaq hündürlüklü, aerodinamik mühit isə kölgələnmiş və
kölgələnməmiş kimi qəbul edilir.
Yüksək
hündürlüklü
tullantı
mənbələri
adətən
kölgələnməmiş mənbələr kimi qəbul edilir. Yüksəkdə yanan
məşəl üzərində zərərli qarışıqların yayılmasına kölgələnmiş
mənbə kimi baxılır. Burada 3 qatılı zonası ayırmaq olar (şəkil
14).
I zona - məşəldən tullantının atıldığı zona. Burada
qarışıqların qatılığı az olur.
II zona – tüstülənmə zonası. Burada qarışıqların
qatılıqları ən böyük işlə olur. Bu zona ətraf və əhali üçün ən
təhlükəli zonadır. Bu zonanın üzünlüğü 10-49 tüstü borusu
hündürlüyünə barəbərdir. Tüstü borusunun hündürlüyü yayılan
qarışıqların yer səthi üzərində qatılığın minimum olması və ya
BBQaz olması şərtindən tapılır.
1>
Dostları ilə paylaş: |