58
expeditions headed by D. Phil. A. Guliyev near Shamakha city in the territory of Gulistan
fortress in 2011.
Due to the research of Middle Ages manuscripts as well as comparative study of new
numismatic facts, of particular interest are results of geographical locations of mint places in
Baku, Nakhchivan, Gilan, “Azerbaijan”, “Aran”, “Arminiyya”, Barda, Ganja, Bab al - Abvab
(Derbent), al - Yazidiyya (Shamakhi), “Madan Badzhinays”, “Ard al – Khazar” (Caspian
region).
Key words: history, numismatics, Islam, coinage, source,
expedition
59
SİYASİ PARTİ PROGRAMLARINDA KÜLTÜREL KİMLİK:
TÜRKİYE ÖRNEĞİ
İsmet KAYMAK
1. Kültür, Kimlik ve Kültürel Kimlik
1. 1. Kültür
Kültür; “tarihsel, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve
manevi değerler ile bunları yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan, insa-
nın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünü,
”(TDK:2014) şeklinde ifade edilmektedir.
Turan ise (1990, s.12) günümüz Türkçesinde kültür sözcüğünün yedi değişik
anlamda kullanıldığını belirtmektedir. Bu kullanımlar şu şekilde sıralanmaktadır:
-Tarımda: Ekin, ürün.
-Tıpta: Uygun koşullarda bir mikrop türünü üretmek. Örneğin; Boğaz
kültürüyaptırmak.
-Tarih öncesi dönemler için: İnsan eliyle yapılmış ve ortak nitelikleri bulunan
eşyalar topluluğu ile belirlenen evreler, çağlar. Örneğin; Bakır kültürü, neolitik-
kültür.
-Belli bir konuda edinilmiş geniş ve sistemli bilgi. Örneğin; Tarih kültürü,
müzik kültürü.
-Eleştirme, değerlendirme, zevk alma yetilerinin geliştirilmiş olması durumu.
Örneğin; Kültürlü kişi.
-Bir topluma, ulusa ya da uluslar topluluğuna özgü düşünce, davranış ve sanat
yapıtlarının tümü. Örneğin; Türk kültürü, halk kültürü, İslam kültürü.
-Tarihsel gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerlerle
bunları yaratma ve sonraki kuşaklara aktarmada kullanılan araçların tümü;uygarlık.
UNESCO tarafından düzenlenen Dünya Kültür Politikaları Konferansı Sonuç
Bildirgesi’nde yer alan kültür tanımına göre; “en geniş anlamıyla kültür, bir toplumu
yada toplumsal bir grubu tanımlayan belirgin maddi, manevi, zihinsel ve duygu-
salözelliklerin bileşiminden oluşan bir bütün ve sadece bilim ve edebiyatı değil, ay-
nızamanda yaşam biçimlerini, insanın temel haklarını, değer yargılarını, gele-
neklerini ve inançlarını da kapsayan bir olgudur” (UNESCO, 1982).
1. 2. Kimlik
“Toplumsal bir varlık olarak insanın nasıl bir kimse olduğunu gösteren
belirti, nitelik ve özelliklerin bütünü” (TDK:2014)’dür
1. 3. Kültürel Kimlik
“bir grubun ya da kültürün ya da bireyin ait olduğu grup veya kültüre ait kim-
liğine verilen isimdir” (2014;Wikipedia). Kongar (1997)’a göre; bireylerin kültürel
kimlikleri, onlar üzerinde bağlayıcı olmakla birlikte bireysel özgürlüklerini sınırlar
ve bir kimlik kartı işlevi görür.
2. Siyasi Parti Programlarında Kültürel Kimlik
2. 1. Adalet ve Kalkınma Partisi Programı (AK Parti)
‘İnsanı yaşat ki devlet yaşasın’ felsefesini kendine amaç edinen AK Parti,
60
programında ;din, dil, mezhep, bölge, etnik köken ve cinsiyet farkı gözetmeksizin
bütün Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının eşit haklara sahip oldukları vurgulanmış
ve bunun temel göstergesi de “bir arada yaşama” olarak ifade edilmiştir. Parti prog-
ramında kültürel kimliklere yönelik planlanan çalışmalar şöyle belirtilmektedir.
1-“…Partimiz bu vasfıyla tüm vatandaşlarımızı cinsiyetleri, etnik köken-
leri, inançları ve dünya görüşleri ne olursa olsun ayırım yapmaksızın kucakla-
maktadır…” AK Parti bu madde ile bütünleyici bir anlayışın esas alındığını
belirtmektedir.
2-“Özgürlükler demokrasinin temelini oluşturur.” Yapılacak çalışmaların
demokratik temelde yapılacağı vurgusu ön plana çıkmaktadır.
3-“ Hiçbir bireysel ve kurumsal baskı kabul edilemez.” Tüm grupların eş
değerde işlev göreceği esası belirtilmektedir.
4-“ …bireylerin hak ve özgürlüklerine saygı, demokratik bir siyasi reji-
min toplum tarafından benimsenmesinin, toplumsal barış ve huzurun temel
şartıdır. ”Her türlü kültürel kimliğin hak ve özgürlükler çerçevesinde demokratik
temelde işlev göreceği vurgulanmaktadır.
5-“Başta İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi, Paris Şartı ve Helsinki Nihai Senedi olmak üzere Türkiye’nin taraf
olduğu uluslararası sözleşmelerin insan hakları alanında getirdiği standartlar
uygulamaya geçirilecektir. ” Kültürel kimliğin yaşatılmasının insan hakkı olduğu
günümüzde uluslar arası sözleşmelerin ölçüt alınacağı belirtilmektedir.
6-“Düşünce ve ifade özgürlükleri uluslararası standartlar temelinde inşa
edilecek, düşünceler özgürce açıklanabilecek, farklılıklar birer zenginlik olarak
görülecektir. ”Farklı kültürel anlayıştan kaynaklanan düşüncelerin zenginlik olduğu
anlayışı ön plana çıkmaktadır.
7-“Partimiz, kutsal dini değerlerin ve etnisitenin istismar edilerek siyaset
malzemesi yapılmasını reddeder…”Program bu maddesi ile kültürel kimliklerin
siyaset üstü olarak algılanacağı vurgusunu yapmaktadır.
8-“Partimiz bütün vatandaşlarımızın özgür haber alma ve düşüncelerini
yansıtma hakkını esas kabul eder. ”Kültürel kimliklerin basın-yayın organları
aracılığı ile işlevselliğini güncel tutmalarının önü açılmaktadır.
9-“Kısa, öz ve açık biçimde hazırlanacak yeni anayasa teklifimizde; Te-
mel hak ve özgürlüklere ilişkin bölüm, evrensel standartlara uygun olacaktır.
”Kültürel kimliklere de dayalı hak ve özgürlüklerin kullanımının, oluşturulacak yeni
bir anayasayla evrensel nitelikte değerlendirileceği vurgusu yapılmaktadır.
10-“Doğu ve Güney Doğu bölgemizdeki …kültürel farklılıklar, partimiz
tarafından zenginlik kabul edilmektedir. Resmi dil ve eğitim dili Türkçe olmak
şartıyla, Türkçe dışındaki dillerde yayın dahil kültürel faaliyetlerin yapılabil-
mesini... ”Ak Parti; farklı dil ve lehçeleri zenginlik olarak değerlendirilip, bu değer-
lerin korunmasının demokratikleşmenin devamı olarak görmektedir.
11-“Kültürel ve tarihi miras yönünden zengin bir potansiyele sahip olan
değişik bölgelerimizde özelliklerine göre iç ve dış turizmin geliştirilmesi destek-
lenecektir. ” Kültürel değerlerin turizm potansiyeli açısından bir fırsat olarak değer-
lendirilebileceği hedeflenmektedir.