XəZƏr universiteti erciyes universiteti

67 

 

kültürel değerlerin eşitlik ölçeğinde değerlendirilmesi vurgulanmaktadır.  

4-“Toplumdaki bütün farklılıkları ve renkleri kucaklamasının yanı sıra, 

…  sivil  bir  anayasa...  ”  sivil  bir  anayasanın  farklı  kültürel  değerlerin  güvencesi 

olacağı bu ilkede ifade edilmektedir. BDP, temel hak ve özgürlüklerin hukuk ilkeleri 

esas alınarak oluşturulması gerektiğine programında yer vermiştir.  

5-“Herkese anadilinde eğitim yapma hakkı, kültürünü geliştirme, kültü-

rel ve siyasal düşünceyi istediği dilde ifade etme ve yayma özgürlüğü…. ” BDP, 

diğer  partilerden  farklı  olarak  anadilde  eğitim  vurgusunu  programında  belirtmek-

tedir.  

6-“…kültür ve sanatın yasaksız, baskısız ve özgür ortamda gelişimi sağla-

nacaktır.”  Kültürel  çalışmalarda  baskı  unsurlarının  yaratılmaması  hedeflenmek-

tedir.  

7-“Din ve vicdan özgürlüğü, inanmama özgürlüğünü de kapsayacak şe-

kilde güvence altına alınacaktır. Devlet tüm dinlere ve inançlara eşit mesafede 

duracak.... ” Bu madde ile laiklik ilkesinin gerekliliğine vurgu yapılmaktadır.  

 8-“Tüm inançların kendisini koruması, geliştirmesi, ibadetlerini serbest-

çe yapabilmeleri sağlanarak, eğitim programındaki din dersleri zorunluluktan 

çıkartılarak, tercihli hale getirilecektir. Farklı din ve mezhep gruplarının inanç 

ve ibadet özgürlüğüne saygı duyulacak, eğitim kurumlarının ve ibadethanele-

rinin varlıklarını sürdürmeleri herhangi bir şekilde engellenmeyecek ve tümü-

ne eşit koşullarda destek verilecektir.” Belli bir içerikle hazırlanan din derslerinin 

eğitim  ortamlarında  zorunlu  okutulmasının  engellenmesi  ve  yönetimlerin  ibadet-

haneler konusunda tarafsızlığı vurgulanmaktadır.  

9-“Alevi yurttaşların da diğer yurttaşlar gibi, ibadetlerini rahatça yerine 

getirebilmeleri için cem evlerinin ibadethane olarak inşa edilmesinin önündeki 

engeller kaldırılacaktır. Ezidi ve Süryani-Asuri-Nasturi gibi farklı inanç grup-

larının  kendilerini  ifade  etmelerinin  önündeki  engeller  de  kaldırılacak,  her 

türlü ibadet ve eğitimlerine olanak sağlanacaktır. Gayrimüslim topluluk ve ce-

maatlerin  örgütlenme  ve  kendilerini  geliştirmeleri  konusundaki  tüm  engeller 

ortadan kaldırılacak, gelişimleri için her türlü destek sağlanacaktır.” BDP diğer 

parti  programlarından  farklı  olarak  dinsel  mezheplere  programmında  yer  vermiş, 

dinsel özgürlüklerin genişletileceğini belirtmiştir.  

10-“Özgürlük ilkesinin ve demokrasinin gereği hiçbir din ve inancın di-

ğerine  üstün  tutulmaması  için,  gerekli  hoşgörü  ortamı  yaratılacaktır.”  Parti, 

sosyal  adalet  ilkesi  doğrultusunda,  adil  bir  yönetim  anlayışının  sergileneceğini 

belirtmektedir.  

11-“…çok kültürlülüğe dayalı çoğulculuk esas alınarak, toplumda mev-

cut  olan  farklılıkların  eşit,  özgür  ve  dengeli  gelişimi  sağlanacaktır.”  BDP  çok 

kültürlü  toplumların  değerleriyle  oluşturulmuş,  katılımcı  yönetim  tarzına  dayanan 

bir modelin, toplumsal barışın temellerini güçlendireceğine inanmaktadır.  

12-“… farklı kimlik ve kültürlerin, siyasi yapı ve düşüncelerin yaşayabil-

mesi için ortam ve mekanizmalar oluşturulacaktır. Katılımcı demokrasi geliş-

tirilerek,  bütün  kesimlerin,  kendisini  devlet  yönetimine  yansıtabilmelerinin 

önünü  açacak  olanaklar  yaratılacaktır.”  Katılımcı  demokrasinin  oluşturulması 

---

68 

 

için yeni yaklaşımların geliştirileceğinin belirtisidir.  

13- “Kürt varlığı ve kimliği her düzeyde tanınarak, anayasal güvenceye 

kavuşturulacak, yasal hak eşitlikleri için gerekli düzenlemeler yapılacaktır…” 

BDP, diğer partilerden farklı olarak Kürt dilinin anayasal güvence altına alınmasına 

vurgu yapmaktadır.  

14-“BDP, değişik etnik, kültür ve inançlara sahip tüm toplulukların barış 

içinde,  özgür  ve  eşit  olarak  birlikte  yaşamalarını  amaç  edinmiştir.”  Birarada 

yaşama kültürü hedeflenmektedir.  

 15-“…çok dilli, çok kültürlü belediyecilik temel yaklaşımımız olacaktır. 

Hizmetlerin  etkin  ve  verimli  olması  için  yerel  dillerde  hizmet  verilecektir.” 

Kültürel kimliklerin yaşatılmasında yerel yönetimlerin etkin hale getirilmesi vurgu-

lanmaktadır.  

 16- “…Her vatandaşın etnik köken, kültür ve dil farklılıklarından doğan 

ihtiyaçlarını göz önünde bulunduran ve herkesin özgürce ve eşit olarak fayda-

lanacağı, bireyin yaratıcılığını, yeteneklerini geliştiren ve öğrenciyi yetenekle-

rine göre yönlendiren bilimsel bir eğitim politikası izlenecektir.” Eğitim politi-

kalarının kültürel kimlikler gözetilerek oluşturulması gerektiği belirtilmektedir.  

 17- “ Anadilinde  eğitimin  önündeki  tüm  yasaklar  kaldırılacaktır.  Ana-

dilleri kültürel birer miras olarak ele alınacak, toplumun sanat, edebiyat ve eği-

timinin  geliştirilmesi  için  gerekli  koşullar  yaratılacaktır...  ”  BDP  bu  ilkesi  ile 

devlet  okullarında  farklı dil  ve  lehçelerle  eğitim  yapılması  gerektiğine  vurgu yap-

maktadır.  

 18-“…Başta Kürtçe olmak üzere Türkiye’de kullanılan tüm dillerde üni-

versitelerde kürsüler açılacaktır.” BDP programında Kürt dili vurgusunun sıklıkla 

ön  plana  çıktığını  görmekteyiz.  Üniversitelerde  farklı  dillerde  kürsülerin  ihtiyacı 

vurgulanmaktadır.  

 19-“…partimiz, anadilinde eğitimin verilmesi için her türlü meşru faali-

yette  bulunacaktır...”  BDP  parti  programında  anadili  vurgusunu  sık  sık  yapma-

ktadır.  

 20- “Doğumdan  itibaren  bireysel  kimlik  kazanan  çocuğun,  anadilinde 

eğitim başta olmak üzere, ait olduğu kültürel değerlerini yaşaması, bilimsel bir 

eğitim alması en büyük amacımızdır...” Bireyin kültürel kimliğinin yaşatılmasın-

da eğitim ortamlarının önemi ifade edilmiştir.  

21-“…Partimizin kültür politikası, Mezopotamya ve Anadolu toprakla-

rında yaşayan tüm kültürlerin yaşatılması ve geliştirilmesi ekseninde evrensel 

kültür değerlerine de açık olacaktır... ” BDP bu değerlerin; tek tip insan, tek kültür 

oluşturmak amacıyla asimilasyon ve inkâr politikalarına maruz kaldığını belirtmekte 

birlikte  Türkiye  Cumhuriyeti’nin  çok  kimlikli,  çok  dilli  ve  çok  kültürlü  olduğuna 

vurgu yapmaktadır.  

 22-“…Kültürel değerlerimizi geliştirmenin ve korumanın en etkili yolu 

bu  alanların  doğal  ve  arkeolojik  sit  alanı  olarak  ilan  edilmesidir.”  BDP  parti 

programında  bu  maddeye  gerekçe  olarak  Hasankeyf  Antik  Kenti’nin  bulunduğu 

alanın  baraj  olarak  kullanılmasını  göstermektedir.  Parti  kültürel  mirasların  bulun-

duğu alanların yok edilmesini “kültür kıyımı” olarak nitelemektedir.  

---