XəZƏr universiteti erciyes universiteti
Yüklə 4,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
74
davam etdirilir. 1991-ci ildən müstəqillik əldə edən Azərbaycan Respublikasında turizmin beynəlxalq standartlar əsasında qurulması üçün geniş imkanlar yaradılıb, ölkə həya- tının bu mühüm sahəsinin inkişafı məqsədilə bir sıra əsas prioritetlər müəyyən- ləşdirilib. Azərbaycan Respublikasının tarixi-mədəni irsinin və mədəni potensialının qorunması, onların muzeylər vasitəsilə geniş miqyasda təbliği məqsədilə muzey işi sahəsində sistemli islahatlar aparılır, yeni təbliğat vasitələri yaradılır və tətbiq edilir, muzeylər və digər sahə təşkilatları - turizm, təhsil, KİV, sosial mühit, orta və kiçik sahibkarlıq və s. arasında əməkdaşlıq və kooperasiya sistemi yaradılır. Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin 2007-ci ildə Azərbay- canda muzey işinin yaxşılaşdırılması haqqında xüsusi sərəncamına əsasən (2), res- publikamızın regionlarında fəaliyyət göstərən muzeylərin müasir standartlara uyğun təmirinə, yeni avadanlıqlar və zəruri eksponatlarla təchizatına dair xüsusi tədbirlər planı hazırlanmış və bu sahədə bir sıra layihələr həyata keçirilmişdir. Son illər ərzində respublikada fəaliyyət göstərən muzeylərdə təmir-bərpa iş- ləri aparılmaqla yanaşı həm də maddi-texniki baza gücləndirilir və dünya standart- larına uyğun muzeylər inşa edilərək bir sıra muzeylər yeni binalarda yerləşdirilir. Azərbaycanın şimali-qərb regionlarında arxeoloji turizmin tətbiqi nəticəsində turistlərə nəinki qədim yaşayış məntəqələrinin qazıntısında iştirak etmək, həm də bərpasında izləməyə imkan yaratmaq mümkündür. Bu ərazi turizmin müxtəlif növlərinin, o cümlədən ekoloji (dağ, ovçuluq), arxeoloji və etnoqrafik turizmin inkişafı üçün əlverişli olsa da, hazırda bu sahələr üzrə hələ xeyli iş görülməlidir. Bunu nəzərə alaraq arxeoloji turizm anlayışının bəzi məqamlarına diqqət yetirmək məqsədəuyğundur. Arxeoloji turizm turistləri müəyyən ərazidə aşkarlanmış qədim tarixi maddi- mədəniyyət nümunələri ilə tanış etməklə yanaşı ərazinin tarixi haqqında məlumat verir, bu ərazi ilə digər ölkələr arasındakı oxşar və fərqli cəhətlərin araşdırılmasına və beləliklə yeni nəticələrin əldə olunmasına zəmin yaradır. “Əbədi sükut dünyası - labirint” elmi-praktiki muzeyindəki materiallar və Şə- ki rayonunun zəngin mədəni irsi turistlərin cəlb edilməsi üçün əlverişlidir. Ekspedisiya üzvlərinin 2013-cü il hesabatına əsasən, Şəki rayonunun “Cü- yurlu meşəsi” adlı ərazisində arxeoloji kəşfiyyat işləri zamanı 4 ha ərazidə qədim yaşayış məskəni, nekropolun yuxarı hissəsində qəbiristanlıq aşkarlanıb. Arxeoloji təyinat tapıntını eramızdan əvvəl I minilliyin əvvəllərinə aid etməyə əsas verir. Xo- calı-Gədəbəy mədəniyyəti ilə oxşarlıq təşkil etdiyi bu abidədə olan dörd qəbirdə aparılmış arxeoloji qazıntılar nəticəsində çoxsaylı insan və heyvan skeleti, mətbəx qabları qədim Azərbaycan insanlarının maddi məişət mədəniyyətini açıqlayan maddi dəlil olaraq təqdim edir. Abidənin mədəni qatının 70 sm dərinliyində aparılan arxeoloji araşdırmalar onu son tunc, ilk dəmir dövrünə aid olduğunu deməyə əsas verir. Ekspedisiya üzvlərinin digər məlumatına əsasən, ötən il həmçinin digər qədim yaşayış yeri və nekropol rayonun Fazıl kəndinin inzibati ərazisində, Yoncalı adlanan torpaq sahəsinin 5 - 6 hektarlıq hissəsində aşkarlanmışdır. Azərbaycan Respublikası
75
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində 2002-ci ildən qeydiyyatda olan bu abidədə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı Qafqaz Albaniyasının antik dövrünə aid yeni abidələr aşkar edilmişdir. Qeyd etdiyimiz arxeoloji abidələrin tədqiqi sübut edir ki, Şəki rayonu və onun ətraf əraziləri qədim türk tayfalarının məskəni olmuş, yerli tayfalar bir sıra xarici ölkələrlə mədəni əlaqələrdə bulunmuşlar. Fikrimizcə, aşağıdakı təkliflər bölgədə arxeoturizmin inkişafına səbəb ola bilər: - Regiondakı arxeoloji abidələrin və maddi mədəniyyət tapıntılarının əks olunduğu internet-saytın yaradılması; - turistlərin qarşılanaraq (fərdi və ya qrup şəklində) müvafiq nəqliyyat vasi- təsilə ərazidəki arxeoloji abidələrə (qazıntı yerlərinə) yaxın evlərdə yerləşdirilməsi, onların yerli mətbəx mədəniyyəti, adət-ənənələrlə tanışlığı və s. ; - müxtəlif dövrlərə (qədim, antik, ilk orta və orta əsrlər) aid arxeoloji-tarixi abidələrə (qədim yaşayış yerlərinə, ziyarətgahlara, mağaralara və s.), yerli tarix- diyarşünaslıq muzeyinə və arxeoloji abidələrə ekskursiyaların təşkili; - Azərbaycan arxeoloqlarının həmin vaxt ərazidə apardığı qazıntılarda turist- lərin iştirakı. Bütün bunlar arxeoturistə tarixin sirrlərinə toxunma imkanı verəcək, maraqlı insanlarla təmas yaratmaq və beynəlxalq miqyasda tanınmağımıza yardımçı olacaq- dır. Şəki rayonunda arxeoturizmin inkişafı yeniliyə səbəb olmaqla yanaşı, həm də ərazinin iqtisadi yüksəlişinə, əhalinin məşğulluq probleminin həllinə, turist axınının sürətlənməsinə imkan yaradacaqdır. Müasir dövrdə belə abidələrin, eynilə digər Azərbaycan abidələri kimi, arxeo- turizm məqsədilə istifadəsi ölkə iqtisadiyyatı üçün zəruri və əlverişlidir.
Ədəbiyyat: 1. Əbədi sükut dünyası – labirint // belediyye. io. ua 2. Eyvazova Y. Muzey işi - mədəni quruculuğun mühüm amili// Xalq qəzeti, 17. 07. 2011
NEW ARCHEOLOGICAL FINDINGS IN SHAKI REGION - AS MEANS OF ARCHEO-TOURISM DEVELOPMENT Mammadova Badirjahan
Due to the participation and assistance of the archeologists of ANAS Institute of Archaeology and Ethnography in various archeological expeditions, recently have been investigated and revealed many little-studied issues regarding Azerbaijan history, and above- mentioned circumstances created the potential for development of country’s tourism. In consequence of that, the monuments which have been found by archeologists of archeological expeditions Shaki-Qakh-Oghuz are of particular interest. According to the report of archeologists of expedition in 2013, as a result of archeological excavations was discovered a grave in the upper part of necropolis including the territory of 4 hectares of ancient settlement located in Shaki region on the territory called Yüklə 4,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|