Tanbeh berish eng muhim jazo chorasi bo‘lib, o‘qituvchi o‘quvchiga yuzma-yuz turib tanbeh beradi va buni kundaligiga yozib qo‘yish mumkin.
Ogohlantirish – sodir etilishi mumkin bo‘lgan muayyan xatti-harakatlarning oldini olish maqsadida qo‘llaniladigan tarbiyaviy usul.
Hayfsan berish o‘quvchining ma’lum xatti-harakatlarini qat’iy choralar asosida baholash. Agar tanbeh va ogohlantirish kutilgan natijani bermasa, unga hayfsan e’lon qilish mumkin.
Uyaltirish – o‘quvchining ma’lum xatti-harakatlariga jamoa yoki uning tarbiyasi uchun mas’ul bo‘lgan sub’ektlar (ota-onalar, vasiylar, jamoatchilik vakillari va b.) oldida baho berish usuli. Bolalarni tarbiyalashda shu his-tuyg‘ularni ehtiyotkorlik bilan o‘stirish lozim. Biroq, hadeb uyaltiraverish va qizartiraverish yaramaydi.
Jazo puxta o‘ylab qo‘llanilishi kerak, aksincha, jahl ustida jazolash mumkin emas. Jazolar yakka xarakterda, ya’ni, birgina usulni qo‘llashga asoslanishi, o‘quvchining aybiga mos, muvofiq bo‘lishi, tez-tez qo‘llanilmasligi zarur. Jazolanuvchida jazoning to‘g‘ri belgilanganligiga nisbatan shubha tug‘ilmasligi, jazo berish chog‘ida o‘quvchilar o‘z ayblarini sezmshm shart. O‘quvchilarga jamoada muhokama qilish, jamoa tomonidan qo‘llab-quvvatlangan holda jazo berilsa, uning ta’sir kuchi yanada oshadi. Jazo tarbiyalanuvchini jismoniy va ruhiy azoblamasligi, tahqirlamasligi, sha’nini еrga urmasligi kerak.
Tarbiya jarayonini samarali tashkil etishda metodlar bilan birga tarbiyaviy ta’sirga ega usullardan ham foydalaniladi.
Dostları ilə paylaş: |