Penitensiar sistemdə Vərəmə nəzarət üzrə TƏLİmat
Yüklə 5,31 Kb. Pdf görüntüsü
|
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013 39 belə xəstələri daha tez aşkar etməyə imkan verdiyindən müalicə nəticələrinin yaxşılaşdırılmasına xidmət edir. Müştərək İİV-infeksiyalı vərəmli xəstələrin ilkin vəziyyətini qiymətləndirərkən aşağıdakıları aydınlaşdırmaq lazımdır: •Pasiyentdə opportunistik infeksiyalar və İİV-lə əlaqəli xəstəliklər daxil olmaqla İİV- infeksiyasının gedişinin tarixçəsi; • CD4 limfositlərin səviyyəsi və virus yükü; •Əvvəllər aparılmış ART barədə məlumat; •Əvvəlki hospitallaşdırma, sıxlıq şəraitində yaşama və ya DDV-li xəstə ilə təsdiq edilmiş kontakt barədə məlumatlar; •Daha əvvəllər vərəmin kimyəvi terapiyası kursları barədə məlumat. Fiziki müayinələr immun supressiya əlamətlərini müəyyən edilməsinə və qidalanma rejiminin qiymətləndirilməsinə, pasiyentin nevroloji vəziyyətinin, AKV əlamətlərinin və YT-lərin ehtimalını artıra bilən digər yanaşı vəziyyətlərin aşkarlanmasına yönəlməlidir. Yanaşı vərəm xəstəliyi olan İİV-ə yoluxmuş şəxslərdə ART İİV-ə yoluxmuş vərəmli xəstələrdə aparılan ART İİV-infeksiyasının proqressivləşməsi tempini zəiflədir və xəstələrin həyatda qalma müddətini uzadır. Müştərək infeksiyalı xəstələrdə ART-nin aparılması üstünlükləri olsa da ART həm vərəmin, həm də İİV- infeksiyasının müalicəsini dayandırmaq zərurətini doğura bilən YT-lər törədə bilir. Bundan irəli gələrək, müştərək vərəm və İİV-infeksiyası olan xəstələrdə ART-nin aparılması ilə əlaqədar risklərin və üstünlüklərin qiymətləndirilməsinə əsaslanan ART-nin başlanma vaxtına dair tövsiyələr verilmişdir. Müştərək infeksiyalı xəstələrdə CD4 limfositlərin sayından asılı olmadan, vərəmin müalicəsi başladıqdan iki həftə sonra, lakin ilk iki aydan gec olmayaraq ART başlamalıdır. Vərəməleyhi müalicə fonunda ART aparılarkən xəstələrin təxminən 1/3-də immunitetin bərpasının iltihabi sindromu (İBİS) baş verir. Bu, infeksiyaya daha güclü immun cavab reaksiyası qabiliyyətinin bərpa olunması ilə bağlı vərəmli xəstənin vəziyyətinin paradoksal pisləşməsidir. Immun cavab iltihabi reaksiyanın canlanması ilə müşayiət edilir ki, bu da öz növbəsində xəstənin vəziyyətinin pisləşməsinə gətirib çıxara bilir. ART preparatların kombinasiyası ilə əlaqədar YT ART preparatları bir çox YT-lər törədir ki, bunların bir qismi VƏD-lərin törətdiyi YT-lərlə oxşardır. Bu səbəbdən YT-ni hansı preparatın törətdiyini müəyyən etmək mürəkkəbdir. Məhz buna görə YT baş verdikdə, xəstənin qəbul etdiyi müalicəni müvəqqəti olaraq dayandırmaq və sonradan sxeminə dərmanları mərhələli olaraq əlavə etmək vacibdir. Bu halda YT-nin baş vermə vaxtı ehtimal edilən səbəbi göstərəcəkdir. Böyrək çatışmazlığı olan pasiyentlərdə vərəmin müalicəsi Bəzi vərəmli xəstələrdə bir müddət sonra böyrəklərin ifrazat funksiyasının pozuntusu baş verə bilir. Böyrək çatışmazlığı olan pasiyentlərdə xüsusən 2-ci sıra VƏD-lər ehtiyatla tətbiq edilməlidir. Preparatların dozası və/və ya qəbulu intervalları aşağıda qeyd edilən cədvəldəki tövsiyələrə uyğunlaşdırılmalıdır. Kreatinin klirensinin normal göstəriciləri: Kişilər: 97 - 137 ml/dəq Qadınlar: 88 - 128 ml/dəq Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013 40 Böyrək çatışmazlığı olan vərəmli xəstələrdə VƏD-lərin dozaları Preparat Qəbulun dövriliyinin dəyişdirilməsi Kreatinin klirensi <30 ml/dəq olan və hemodializ qəbul edən pasiyentlərdə tövsiyə olunan dozalar və qəbul dövriliyi †‡§¶ İzoniazid Dəyişikliksiz 300 mq gündə bir dəfə və ya 900 mq həftədə 3 dəfə Rifampisin Dəyişikliksiz 600 mq gündə bir dəfə və ya 600 mq həftədə 3 dəfə Pirazinamid Dəyişdirilir Həftədə 3 dəfə, sutkalıq doza 25-35 mq/kq Etambutol Dəyişdirilir Həftədə 3 dəfə, sutkalıq doza 15-25 mq/kq Levofloksasin Dəyişdirilir Həftədə 3 dəfə, sutkalıq doza 750-1000 mq Moksifloksasin Dəyişikliksiz 400 mq gündə bir dəfə, gündəlik Sikloserin Dəyişdirilir 250 mq gündə bir dəfə, gündəlik və ya gündə 500 mq, həftədə 3 dəfə Etionamid Dəyişikliksiz Sutkalık doza 250-500 mq, gündəlik PAST Dəyişikliksiz Gündə iki dəfə, hər dəfə 4 q Streptomisin Dəyişdirilir Sutkalıq doza 12-15 mq/kq, həftədə 2 və ya 3 dəfə** Kapreomisin Dəyişdirilir Sutkalıq doza 12-15 mq/kq, həftədə 2 və ya 3 dəfə** Kanamisin Dəyişdirilir Sutkalıq doza 12-15 mq/kq, həftədə 2 və ya 3 dəfə** Amikasin Dəyişdirilir Sutkalıq doza 12-15 mq/kq, həftədə 2 və ya 3 dəfə** Qeyd: † Bir çox VƏD-lərin bakterisid effekti onların konsentrasiyasından asılı olduğundan standart dozaları tətbiq etmək lazımdır. Dozaların dəyişdirilməsinə yalnız dözülməzlik halında yol verilir. ‡ Preparatları hemodializ günü seansdan sonra qəbul etmək lazımdır (bu, habelə preparatların həftədə 3 dəfə birbaşa müşahidə altında qəbulunu asanlaşdırır). § Adekvat absorbsiyası izafi yığılmasız oması məqsədilə preparatın qan zərdabında konsentrasiyasına nəzarət etmək daha məqsədəuyğundur. Bu, habelə toksiki effektlərdən qaçılmasına kömək edər. ¶ Peritoneal dializ aparılan pasiyentlər barədə hal-hazırda məlumatlar yoxdur. Belə məlumatlar meydana çıxana gədər hemodializdə olan pasiyentlər üçün tövsiyə olunan dozalar tətbiq edilir və dozaların adekvatlığı preparatın qan zərdabındakı konsentrasiyasına nəzarət edilməklə yoxlanılır. ** Ototoksiklik və nefrotoksiklik riski yüksək olduğundan böyrək funksiyaları azalmış pasiyentlərin müalicəsində inyeksion preparatlar ehtiyatla tətbiq edilməlidir. PAST böyrək asidozunun dərinləşməsinə səbəb ola bilər. Izafi natrium yükünə səbəb olduğuna görə PAST-ın natrium duzunun tətbiqindən çəkinmək lazımdır. Bunun əvəzində tərkibində natrium duzu olmayan dərman formalarından (məsələn, Jacobus PASER ®) istifadə etməklə natriumun toplanması təhlükəsini azaltmaq olar. Levofloksasinə və ofloksasinə nisbətən siprofloksasin böyrəklərlə daha az dərəcədə çıxarıldıqdan xroniki böyrək çatışmazlığı olan pasiyentlərdə onun tətbiqi daha məqsədə uyğundur. Yüklə 5,31 Kb. Dostları ilə paylaş:
|