Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
41
Vərəmin müalicəsi
Azərbaycan PS-də VƏD-lər 1-ci və 2-ci kateqoriyalı xəstələrin müalicəsində həftədə 7
gün, 4-cü kateqoriyalı xəstələrin müalicəsində həftədə 6 gün təyin edilir.
Kimyaterapiya rejimlərinin kodlaşdırılması
Rejimlərin kodlaşdırılması ÜST tərəfindən tövsiyə olunmuş müalicə kateqoriyaları ilə
uyğunlaşdırılıb:
I – ilk dəfə aşkar olunmuş, II - əvvəllər müalicə olunmuş, IV – ÇDD və GDD
xəstələr üçün
“a” hərfi - əvvəllər müalicə olunmuş ÇDD vərəmi olan xəstələrin müalicə rejimini
göstərir
“S” hərfi - streptomisinə qarşı mono-davamlı vərəmi olan
xəstələrin müalicə
rejimlərini göstərir
“H
” hərfi - izoniazidə qarşı mono- və poli-davamlı vərəmi olan
xəstələrin müalicə
rejimlərini göstərir
“R
” hərfi - rifampisinə qarşı mono- və poli-davamlı vərəmi olan
xəstələrin müalicə
rejimlərini göstərir
“G” hərfi - GDD vərəmi olan xəstələrin müalicə rejimini göstərir.
Kimyəvi terapiyanın rejimlərini və müalicənin müddətini aşaqıdaki amillər şərtləndirir:
Xəstəlik halının növü
Dərmanlara qarşı davamlılıq növü və
Prosesin yayılması dərəcəsi
Vərəmli pasiyentlərə müalicə təyin edilməsi üçün təqdim olunan sxemdə ən azı üç
effektiv VƏD olmalıdır. Bu şərt olmadıqda konsilium pasiyentin palliativ qayğıya
keçirilməsinin məqsədəuyğunluğu məsələsini həll edir. Palliativ qayğı və müalicə zamanı 1-
ci sıra VƏD-lərin tətbiqinə yol verilir.
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
42
Standart kimyəvi terapiyanın rejimləri
Xəstəlik
halının
növü
VM-nin
2-ci
sıra dərmanlara
davamlılıq
növü*
Prosesin
yayılması
və
müalicənin
müddəti
Kimyəvi terapiyanın rejimi
Müalicənin
kateqoriyası
Həssaslıq qorunmuşdur
İlk dəfə aşkar olunmuş
Bir pay
hüdudunda
(6 ay)
2HRZE/4HRE
I
Bir paydan
artıq (8 ay)
2SHRZE/1HRZE/5HRE
II
Əvvəllər müalicə olunmuş
Hər hansı
biri (8 ay)
2SHRZE/1HRZE/5HRE
II
Mono-davamlılıq (S)
İlk dəfə aşkar olunmuş
Bir pay
hüdudunda
(6 ay)
2HRZE/4HRE
I
Bir paydan
artıq (8 ay)
2Km
#
HRZE/1HRZE/5HRE
IIS
Əvvəllər müalicə olunmuş
Hər hansı
biri (8 ay)
2KmHRZE/1HRZE/5HRE
IIS
Mono-, Poli-davamlılıq (H) : H, HS, HE, HSE
Bütün
tiplər
Km(s), Ofl(s)
Km(s), Ofl(r)
Km(r), Ofl(s)
Km(r), Ofl(r)
Hər hansı
biri
(12 ay)**
KmLfxEthREZ/LfxEthREZ
KmMfxEthREZ/MfxEthREZ
CmLfxEthREZ/LfxEthREZ
CmMfxEthREZ/MfxEthREZ
IIH
Mono-, Poli-davamlılıq (R) : R, RS, RE, RSE
Bütün
tiplər
Km(s), Ofl(s)
Km(s), Ofl(r)
Km(r), Ofl(s)
Km(r), Ofl(r)
Hər hansı
biri
(12 ay)**
KmLfxEthHEZ/LfxEthHEZ
KmMfxEthHEZ/MfxEthHEZ
CmLfxEthHEZ/LfxEthHEZ
CmMfxEthHEZ/MfxEthHEZ
IIR
ÇDD: HR, HRS, HRE, HRSE
İlk
dəfə
aşkar
olunmuş
Km(s),Ofl(s)
Km(s),Ofl(r)
Km(r),Ofl(s)
>=20 ay
***
KmLfxEthCsPasZ/LfxEthCsPasZ
KmMfxEthCsPasZ/MfxEthCsPas
Z
CmLfxEthCsPasZ/LfxEthCsPasZ
IV
Əvvəllər
müalicə
olunmuş
Km(s),Ofl(s)
Km(s),Ofl(r)
Km(r),Ofl(s)
>=24 ay
***
KmLfxEthCsPasZ/LfxEthCsPasZ
KmMfxEthCsPasZ/MfxEthCsPas
Z
CmLfxEthCsPasZ/LfxEthCsPasZ
IVa
GDD: ÇDD + Km və/yaxud Am və/yaxud Cm və Ofx davamlı
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
43
Bütün tiplər
>= 24 ay
***
CmMfxEthCsPasZ/MfxEthCsPas
Z
IV G
* s – həssaslıq qorunmuşdur; r – dərman vasitələrinə davamlılıq
#
bütün tövsiyə ediləm rejimlərdə Kanamisin Amikasin ilə əvəz edilə bilər
** Dərmanlara qarşı Mono- və Poli-davamlı tiplərin (S, H, R, E, HS, HE, HSE, RS, RE,
RSE) müalicəsi zamanı intensiv fazanın müddəti 3 aydan az olmamaqla, bəlğəmin
konversiyasından sonra daha 2 ay davam edir və o, bəlğəm konversiyasının gecikməsi,
kliniki və rentgenoloji dinamikanın ləng olması şərtləri ilə 6 aya qədər uzadıla bilər.
***
ÇDD və GDD vərəmin müalicəsi zamanı müalicənin intensiv fazasının müddəti 8
aydan az olmamaqla, bəlğəmin konversiyasından sonra daha 6 ay (ümumilikdə 10 aydan
çox olmamaqla) davam edilir.
Bədən çəkisindən asılı olaraq vərəməleyhinə dərman vasitələrinin standart dozaları
(böyüklər üçün)
Dərman vasitələri
< 33 kq
33 – 50 kq
51 – 60 kq
> 60 kq
İzoniazid (100, 300 mq)
4-6 mq/kq
200-300 mq 300 mq
300 mq
Rifampisin (150, 300 kq)
10-20 mq/kq
450-600 mq
600 mq
600 mq
Etambutol (100, 400 mq)
25 mq/kq
800-1200
mq
1200-1600
mq
1600-2000
mq
Pirazinamid (500 mq)
30-40 mq/kq
1000-1750
mq
1750-2000
mq
2000-2500
mq
Streptomisin (1 q ampul)
15-20 mq/kq
500-750 mq
1000 mq
1000 mq
Kanamisin (1 q ampul)
15-20 mq/kq
500-700 mq
1000 mq
1000 mq
Amikasin (1 q ampul)
15-20 mq/kq
500-700 mq
1000 mq
1000 mq
Kapreomisin (1 q ampul)
15-20 mq/kq
500-700 mq
1000 mq
1000 mq
Levofloksasin (250mq,
500 mq)
ÇDD vərəmi
olan
böyüklərdə
adətən 750
mq təyin
olunur
750 mq
750 mq
750 mq
Moksifloksasin (400 mq)
ÇDD vərəmi
olan
böyüklərdə
adətən 400
mq təyin
olunur
400 mq
400 mq
400 mq
Etionamid (250 mq)
15-20 mq/kq
500 mq
750 mq
1000 mq
Protionamid (250 mq)
15-20 mq/kq
500 mq
750 mq
1000 mq
Sikloserin (250 mq)
15 mq/kq
500 mq
750 mq
1000 mq
PAST və ya digər formalar
ekvivalent miqdarda
150 mq/kq
8 q
8 q
8 q
Rifabutin (150 mq)
5 mq/kq
200-300 mq
300 mq
300 mq
Qeyd: gündəlik dozalar göstərilmişdir. Adətən aşağıdakı dərman vasitələri gündə 2 dəfə
qəbul edilir: etionamid, protionamid, sikloserin, PAST. Məsələn, etionamidin gündəlik
dozasını (750 mq) – 500 mq səhər və 250 mq axşam. Bir sıra preparatlar hazırda
Azərbaycanda qeydiyyatdan keçmədiyindən və vərəmin müalicəsində tətbiq edilmədiyindən
Dostları ilə paylaş: |