Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

imkan verir.  

 
Daha böyük ictimai etibara 
malikdir.  

 
Daha yax
şı  təhlükəsizlik 
qoruma
sını təşkil edə bilər.  

 
Daha böyük siyasi,hüquqi 
və ictimai hesabatlılığa sövq edir.  

 
Tərəqqinin,uğurların 
və 
uğursuzluqların  qiymətləndirilməsində 
daha 
geniş aydınlıq təmin edir.  

 
Korrupsiyaya qar
şı  daha 
sü
rətli addımlar atmağa sövq edir. Xü-
susi resursla
rın  istifadə  olunmasını  və 
rəsmilərin ümumi hüquq-mühavizə sis-
teminin,audit 
və oxşar tşkilatların rəqa-
bətdə  olan  prioritetlərinin subyekti ol-
mama
sına tapşırıq verir..  

 
Korrupsiyaya qar
şı  əlavə 
ehti
yat tədbirlərini öz içinə alır və ora-
da  o,adi hüquq mühavi
zə  orqanlarını 
mü
şahidə etmək imkanında olur və ək-
si
nə əgər təşkilatın özü korrupsiyalıdır-
sa, onu da mü
şahidə edir. 
m
ərəliliyi azaldılar. 
 
5.2.  Daxi
li araşdırma yanaşması 
Yerli  anti-korrupsiya birliyi qurmaqla,polis korrupsiya
sını polis xidmətinin daxilində 
d
əf etmək mümkündür.Lakin bir neçə məhdudiyyət vardır. Polis xidməti daxilində daxili 
işlər birliyindən ayrı olan bu cür birlik tapmaq az-az hallarda ola bilər. Daxili işlər və an-
ti-korrupsi
ya araşdırmaları o qədər oxşar və bir-biri ilə yaxın əlaqədədirlər ki,onları fər-
ql
əndirmək çətindir.  
 
Daxi
li araşdırma yanaşmaları ilə baş verə biləcək cürbəcür problemlər qəbul edilməli-
dir. Bu probleml
ər tez-tez ayrılmalar və resurslarla və həmçinin peşəkar standardlar  və 
işə alınmaqlarla bağlı olur..  
 
Operativ nöqteyi n
əzərdən,ən ehtimal olunan maneə araşdırıcılar üçün şübhəli bilinən 
po
lis işçisinin xeyrinə şübhə yaratmaq meylliyidir. İstintaq zamanı onlar cinayət törədilən 
zaman orada olma
dıqlarını irəli sürər,bəhanələr gətirər və ya məlumatları açıqlaya bilər. 
H
əm də, ictimaiyyət arasında araşdırmanın tərəf tutduğu haqda qavrayış da vardır. Daxili 
araşdırma birliyinə,  polis  işçisi  əleyhinə  şikayət göndərən  çox az adam  bu  şikayətlərin 
ədalətlə baxılacağını düşünür. 
Polis xidm
əti daxilində araşdırma aparılırsa maraqların toqquşması ehtimalı daha çox-
dur: 
araşdırıcı heyətin öz tanışları ilə və köhnə dostlarla görüşməsi əhəmiyyət kəsb edir. 
Daxi
li işlər araşdırması normal idarəetmə sistemi altında aparılır və beləliklə araşdırmaya 
259 

---

müdaxil
ə riskinin olması yüksəkdir. İnformasiya sızması riski  və buna görə də ilkin mər-
h
ələdə araşdırmaya vurulan zərər də mümkündür. Şübhəli polis işçilərinin,istinatqı aparan 
müst
əntiqlər kimi çox zaman eyni məlumat bazasına çıxışları olur və onlar asan şəkildə 
özl
ərinin təhqiqat altında olub-olmamalarını yoxlaya bilərlər. Qəsdən edilməyən informa-
si
ya sızmaları xidmət daxilində şaiyələr yaradar və onlar da getdikcə şübhəli bilinən polis 
işçilərinə çatar..  
 
Xidm
əti işlər üzrə araşdırmalarda,maliyyə ayrılmaları və resurs məsələləri rol oynayır. 
Çox zaman xidm
əti işlər üzrə şöbə xidmət daxilində ən yaxşı avadanlıqla təmin olunma-
yan birlik olur.Polis r
əhbərliyi xidməti işləri üzrə şöbəni prioritetləşdirməlidir və onların 
ştat çatmamazlığının və pis avadanlıqla təmin olunmalarınının qarşısını almalıdır. Yuxarı-
da deyildiyi kimi,yax
şı işlək xidməti işlər araşdırması şöbəsinin qurulması üçün, əhəmiy-
y
ətli maliyyə resursları lazımdır. 
 
Araşdrımaların həssas təbiətinə görə,təhqiqat aparan işçilər xidmətin ən yaxşı müstən-
tiql
əri olmalıdır.Təəssüf ki, xidməti işlər üzrə şöbə ləkəli olduğundan çox sayda talantlı 
müst
əntiqlər üçün cəlbedici deyil. Bu halı dəyişmək və bu iş üçün ən yaxşı adam tapmaq 
üçün cürb
əcür tədbirlər görülməlidir
177
.  

 
Xidm
əti işlər araşdırması şöbəsinə keçən müstəntiqlər yüksək təcrübəli 
v
ə başqa sahələrdə apardığı təhqiqatlarda uğur qazananlar olmalıdır.  

 
Xidm
əti işlər araşdırması şöbəsinin müstəntiqləri xüsusi təlim keçməli-
dirl
ər.  

 
Müst
əntiqlər stresi idarə etmək üçün və həmkarlarının təzyiqinə müqavi-
m
ət göstərmək üçün psixoloji testlərdən keçməlidir.  

 
Ma
aş və statusda stimullardan istifadə edilməlidir.  

 
V
əzifə artımı gözləyən müstəntiqlərin ən azı iki il xidməti araşdırmalar 
şöbəsində işləməsi məcburi olmalıdır.  
 
Nümun
ə 6: Pis işləyən xidməti işlər şöbəsinin nümunəsi 
 
1980-ci ill
ərin sonunda Avstraliya məhkəməsi Kvinslənddə baş verən polis korrupsi-
ya
sı ilə bağlı iki illik araşdırma apardı. Uzaq nöqtələrə çatan bu istintaq polis komissarı-
nın və bu işə qarışmış siyasi liderlərin və polis işçilərinin məhkum edilməsinə gətirdi. Po-
lis xidm
ətinin xidməti araşdırma şöbəsinə gəlincə,istintaq müəyyən etdi ki: 
 
Daxi
li  Araşdırma bölməsi kadrlar  və  resurs  qıtlığı  ilə  və  kamil olmayan 
metodlarla ç
ətinliyə düşərək səmərəsiz olmuşdur. İşə bağlılıq və iradə olmamış 
v
ə ciddi cinayətləri aşkarlamaq təşəbbüsü göstərilməmişdir. Bu bölmə korrup-
siyalan
mış  polislərə isti  yer vermişdir.O  dostcul,rəğbətli,qoruyucu  və  təsirsiz 
mü
şahidəçi olmuşdur. O ləğv edilməlidir. 
 
 
260 

---

Xidm
əti işlər şöbələrinin etibarını artırmaq üçün onlar ancaq ciddi cinayət əməllərini 
v
ə bağlanmalı olan ciddi qanun pozuntuları işlərini araşdırmalıdırlar.Digər etik pis davra-
nış rəhbərlik/islah məsələsi kimi hesaba alınmalı və xidməti işlər şöbəsi tərəfindən araşdı-
rılmalı deyil. 
İkinci tövsiyə ondan ibarətdir ki, onların təhqiqat strategiyalarını dəyişməklə və “işə 
ən yaxşı adam” prinsipi ilə xidmətə almaqla, xidməti işlər araşdırmaları şöbələri uğurlu 
işlərin/bağlanmaların sayını artıra bilər..  
Bu  mövzu il
ə  bağlı  daha  ətraflı  informasiya  5-ci  Fəsildə  daxili nəzarətlə  əlaqədar 
veril
mişdir. 
6-
cı Bölmə:  Həyata keçirmə  
Bu  bölm
ə təlim tədbirlərinin həyata keçirilməsi yolu ilə polis xidməti daxilində kor-
rupsiyaya qar
şı mübarizə imkanlarını necə gücləndirmək üçün təkliflər verir. 
 
6.1.  Seminarlar  
S
əmərəli təhqiqat strategiyaları  hazırlamaq üçün anti-korrupsiya proqramları  həyata 
keçir
ən ölkələr bu seminarlardan faydalana bilər
178
 v
ə seminarlar zamanı bilgilərini pay-
la
şar və inkişaf etdirər. Bu seminarların ən yaxşı mövzuları aşağıda göstərilmişdir: 

 
İzləmə. Səmərəli strategiyalar hazırlanması üçün açar,korrupsiyanın ölçü-
l
əri və onun yaranması haqqında bilgidir. Nə qədər yayılmış olması və təşkili sə-
viyy
əsinin müəyyən edilməsi lazımdır.  

 
Risk  qiym
ətləndirməsi. Təhqiqat strategiyalarının həyata keçirilməsi çox 
sayda riskl
ərlə müşaiyət olunur və onlar müəyyən edilməli və birlikdə razılaşdı-
rılmalıdır.Bu riskləri həll etməyə qadir olan strategiyalar bu seminarların nəticəsi 
olma
lıdır.  

 
N
əzəriyyə. Bilgi çərçivəsini necə qurmaq haqqında nəzəri giriş seminarın 
bir hiss
əsi olmalıdır.Əhatə olunan məsələlər aşağıdakılar ola bilər: 
-
 
Mavi sükut diva
rı tanınması 
-
 
Strategiyalar v
ə taktikalar 
-
 
Araşdırıcı şəffaflıq (dar baxış) və qərar vermə 
-
 
Ilkin 
araşdırıcı nəzəriyyə (yeddi sual metodologiyası). 

 
Yax
şı praktikalar. Dünyanın çox hissəsində anti-korrupsiya strategiyaları 
uğurlu olmuşdur;seminarlar yaxşı praktikaları paylaşmaq üçün əla yoldur.  
 
Yerli standardlar v
ə məhdudiyətlərə görə,iki günlük seninarlar səmərəli ola bilər.Yerli tə-
liml
ər araşdırma metodlarının (yeni hazırlanmış)tətbiqini həyata keçirmək üçün lazımdır.  
 
 
261 

---