Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

kontekst
ə,  əsas dəyərlərin  və  prinsiplərin müəyyən edilməsi  və  nəticədə  alınan 
kod
laşdırma prosesinin aparılması mürəkkəb və zaman alan məsələdir  və o tez-
tez kompromis 
əldə etməyi və balans tapmağı tələb edir.  

 
Inki
şaf etmiş ölkələrin digər özəlliyi ondan ibarətdir ki, çox sayda polis 
xidm
ətləri beynəlxalq iqtisadi və ya sosial-siyasi vəziyyətin dəyişməsi ilə əlaqə-
dar öz 
işlərini yenidən qurmalıdırlar.Bəzən bu işlər təşkilatın yenidən strukturlaş-
ma
sına və ya hətta özəl sector nümunəsi kimi digər xidmətlərlə qovuşmasına apa-
rır(məsələn, hərbi xarakterli polis xidmətlərinin yavaş-yavaş mülki polis xidmət-
l
əri ilə  əvəzlənməsi).    Mədəniyyət baxımından, bu xidmətlərin üzləşdiyi prob-
leml
ər yeni sistemə çox zaman yad olan dəyərlərin,prinsiplərin və normaların in-
teqrasiya edilm
əsidir.Məsələn,təşkilatların qovuşmaları o fikrə gətirməməlidir ki, 
da
ha yaşlı polis xidmətinin mədəniyyəti  digər xidmət üzərində üstünlük qazanır, 
bu 
əsas çətinlikdir.  
6-
cı Bölmə: 
Yekun müd
dəalar və Tövsiyələr – 2-ci Fəsil 
 
D
əyərlər, qaydalar və davranış (onlar təşkilati mədəniyyəti təşkil edir) səmərəli şəkil-
d
ə korrupsiyanın qarşısını almağa kömək edir,o şərtlə ki,müəyyən şərtlər yerinə yetirilsin. 
Bu 
şərtlər aşağıdakılardır:  
 

 
Po
lis işçilərinin yaxşı şəraitdə işləməsini və yaxşı maaş almasını təmin 
etm
əli ki, onlar arzuolunmayan fəaliyyətlərə,məsələn,korrupsiyaya cəlb olunma-
sınlar. 

 
T
əşkilatın missiyası və xarakteristikalarına uyğun olan köklü dəyərləri və 
prinsipl
əri müəyyən etməli. Müəyyən edilmiş dəyərlər və prinsiplər rəhbərliyin 
m
əsuliyyətidir,lakin kadrların bu prosesə cəlb olunması bu dəyələri və prinsipləri 
t
əşkilata inteqrasiya etməyə kömək edir. Hansı seçim  edilirsə -edilsin,müəyyən 
d
əyərlər və prinsiplər bütün polis xidmətləri üçün ümumidir:dürüstlük,tərəfsiz-
lik,
şəffaflıq və hesabatlılıq..  
-
 
Davra
nış kodeksinə inteqrasiya edilmiş və inkişaf etdirilmiş bu 
müxt
əlif dəyərlər və prinsiplər bütün kadrların əlində olmalı və ictimaiy-
y
ətə açıq olmalıdır. Bu dəyərlər  və prinsiplərin davranışa üstünlük verən 
konkret madd
ələrlə dəstəklənməsi lazımdır.Səmərəli surətdə yerinə yeti-
rilm
əsi üçün kodeksin qanun gücü olmalıdır. 

 
T
əşkilatın əməliyyat və qeyri-əməliyyat proseslərində bu dəyərlərdən is-
tifad
ə ət. 

 
Risk analizi 
əsasında,korrupsiya və dürüstlüklə bağlı fəaliyyət planları 
ha
zırlamalı  və /və ya təşkilatın müxtəlif səviyyələrində spesifik fəaliyyətlər  hə-
yata keçirm
əli.Bu fəaliyyət planları uzun müddətli olmalıdır.Onlar sistem yanaş-
ma
sına uyğun gəlir və buraya polislərin seçilməsi, təlimi,daxili və xarici xəbər-
97 

---

l
əşmə ,qiymətləndirmə,liderlik,rütbə artırma,kadrların dəyişməsi və başqa sahələr 
üzr
ə fəaliyyətlər hazırlanması daxildir.  

 
Prosesin r
əhbərlik tərəfindən dəstəklənməsini təmin etməli və rəhbərlik 
c
əlb olunmalı və nümunə göstərməli;başga cür olsa prosess etibarlı olmayacaq. 
 
D
əyərlər əsasında idarəetməni, istər münaqişə sonrası,keçid dövrü,inkişaf etməkdə və 
inki
şaf etmiş ölkələrdə olsun, bütün növ polis xidmətlərinə tətbiq etmək olar. Təbii,bütün 
polis xidm
ətləri ümumi olan  müəyyən sayda köklü dəyərlər və prinsiplərə malikdirlər. 
Bu d
əyərlər və daha konkret desək dürüstlük, ölkənin inkişaf səviyyəsindən asılı olaraq 
müxt
əlif cür interpretasiya edilə bilər. 
Eynil
ə, bu dəyərlərin yerinə yetriliməsi üçün tətbiq edilən yanaşama təkamül prosesi-
nin
ə adaptasiya olunmalıdır.Münaqişə sonrası ölkələrdə nə qədər mümkünsə, tez bir za-
manda “sistemi” yerind
ə  yenidən sabitləşdirmək üçün ümumi konsepsiya  müəyyən 
olunma
lıdır.Bu system,keçid dövrü yaşayan və inkişaf etməkdə olan ölkələrdəki kimi sa-
bitl
əşən kimi,qəbul edilmiş tədbirlər(kodeks) beynəlxalq standardlara və tövsiyələrə uy-
ğun olaraq yenidən işlənə bilər.. 
Əsas sual  daha çox “Dəyişikliyi necə əldə etmək” yox,”Dəyişikliyə iradə kifayət qə-
d
ərdimi” sualıdır. Başqa sözlərlə, dəyişikliyi yaşayan polis bu yolla getmək iradəsindədir-
mi sua
lını verməyə ehtiyac vardır. Əgər cavab hə olarsa, o zaman,o nə qədər dərinə 
getm
ək əzmindədir? 
Uğurlu amillər 
T
əşkilatın mədəniyyətinin dəyişdirilməsi incə və çətin məsələdir. Bu cür əməliyyat o 
za
man uğur qazanır ki, müəyyən sayda prinsiplər (uğurlu amillər) tətbiq edilsin: 

 
T
əşkilatın rəhbərliyindən dəstək alınması.  

 
Xüsusi qrup yaradaraq d
əyişim prosesni istiqamətləndirməli. Bu qrup 
r
əhbərliyin müxtəlif yüksək rütbəli işçilərindən təşkil olunmalıdır. Onların işi 
aşağıdakılardan təşkil olunur:  
-
 
Ali r
əhbərliyin müəyyən etdiyi strateji istiqaməti inteqrasiyalı fə-
aliyy
ət planına çevirmək. 
-
 
F
əaliyyət planının yerinə yetirilməsinin monitorinqi. 
-
 
Pla
nın nəticələrinin qiymətləndirilməsi. 
-
 
Ali r
əhbərliyə hesabat verilməsi.  
Xüsusi qrupa öz 
işlərini aparmaq üçün bir və ya bir neçə işci qrupu kömək edə bilər. 

 
F
əaliyyət planına məsul nazirlik və /və ya digər ali hökümət dairələri tə-
r
əfindən dəstək almalı. Bu plan,mühüm struktur,funksional və mədəniyyət xarak-
terli t
ədbirləri əhatə edir. Bu seçimlər məsul nazirlər tərəfindən öncədən bəyənil-
98 

---