Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

2.3. 
Təşkilat cəmiyyətə və öz üzvlərinə cavabdehdir 
Polisd
ən sosial məsuliyyət göstərmək tələb olunur.Onlar buna o zaman nail ola bilərlər 
ki, onlar ictimaiyy
ətin dəstəyini alsınlar  və o, onların qanun və etika çərçivəsində hərəkət 
etdikl
ərini nümayış etdirir. Sosial cəhətdən məsuliyyətli təşkilat ,həmçinin öz üzvlərini 
el
ə şəraitlə təmin edəcək ki,onlar orada stres və əhval korlanmasına az meylli olacaqlar. 
2.4. 
Təşkilati sistemlər və proseslər korrupsiyaya təsir edə bilər  
T
əşkilati strukturlar,mərkəzsizləşdirmə və mərkəzləşmə arasında balans,hakimiyyət və 
n
əzarət sistemləri  polis işçilərinin sərbəstliyinə və onların işlərinin necə yerinə yetirmələ-
rin
ə və necə monitorinq edilməsinə təsir edən amillərdir. Ona görə də, təşkilatla bağlı qə-
rarlar (y
əni polis xidməti ilə bağlı),onların korrupsiyanın inkişafı üçün verdiklıri imkanla-
rın fonunda qiymətləndirilməlidir.   
2.5. 
Təşkilati zəiflik uyğunsuzluqlara pəncərə açır  
T
əşkilat daxilində zəif nöqtələr kənar amillərin məhsulu ola bilər,məsələn,siyasi təsir-
l
ərin. Bu zəifliklər daxili amillərlə,məsələn, təşkilati pozuntular və pis idarəetmə ilə əla-
q
əli ola bilər və bu zəifliklər fərdi davranışlarda ifadə oluna bilər.Təşkilat bütün bu təsir-
l
ərin əks olunduğu “yer”-dir və təşkilat səviyyəsində hər hansı tədbir görülməsə korrupsi-
yaya qar
şı mübarizənin effekti olmayacaq.    
2.6. 
Təskilat səviyyəsində korrupsiyaya qarsı  müqavimət göstərmək üçün fər-
dlərin imkanlarının artırılması tədbirləri görülməlidir  
Polis t
əşkilatında korrupsiyanın və qeyri etik davranışın qarşısının alınması üçün  hər 
bir po
lis işçisinin yüksək etik meyarlara malik olması  və nəyin doğru,nəyin yanlış oldu-
ğunu müəyyən edə bilməsi vacibdir.Bu hala, onun qanunları və insan hüquqlarını bilməsi 
v
ə rəhbərliyin göstərdiyi nümunələr kömək edər. Etika təlimi və tədrisi bu dəyərlərin ya-
yılmasına kömək edir. Təşkilat həm də etik davranışı dəstəkləməkdən ötrü şəxsi heyə-
ti,m
əsələn,davranış kodeksləri və dəyərlər bəyanatı kimi sənədlərlə təmin etməyə(bu sə-
n
ədlərlə bağlı ətraflı 2-ci Fəsilə baxın) və etik problemlərlə üzləşən polis işçilərini dəstək-
l
ə təmin etməyə məsuldur.(daha ətraflı 4-cü Fəsilə baxın). 
3-cü Böl
mə: Təşkilata yönəlmiş diqqət korrupsiyaya qarşı mübarizəyə necə in-
teqrasiya ola bi
lər?  
 
Bu bölm
ədə təşkilatın əsas istiqamətləri, polis korrupsiyasının inkişafı və ya onun dur-
durulma
sı ilə bağlı mümkün nəticələr baxımından müzakirə olunur və ona münasibət bil-
dirilir. 
Əvvəlcə mövcud mühitə baxılır,çünki strategiyanın qurulması həmən mühitin ana-
lizi 
əsasında edilir;sonra strukturlar müzakirə olunur,çünki onlar strategiyanın və təqdim 
edil
ən müxtəlif proseslərin arxasınca gəlir.Təşkilati zəiflik diaqramı  qurulur  və  bu  zəif 
nöqt
ələri azaldan mümkün tədbirlər göstərilir. 
105 

---

3.1.  Daha gen
iş mühit
52
 
 
Polis onun probleml
ərini(yəni,cinayətin növünü),onun iş kontekstini(yəni,qanunverici 
v
ə siyasi strukturları),onun mümkün resurslarını və ictimaiyyətin  ehtiyaclarını və gözlən-
til
ərini  müəyyən  edən  daha boyuk sistemin  bir  hissəsidir. Buna  göre də  təşkilatla onu 
əhatə edən daha geniş mühit arasındakı münasibətlərə baxmaq və onların polis strukturu-
na nec
ə təsir etdiyinə baxmaq lazımdır.  
3.1.1. 
Dörd 
səviyyəli model 
 
Polis t
əşkilatlarına baxanda,orada dörd səviyyə nəzərdən keçirilməlidir. 
1.
 
Beyn
əlxalq şərait özünün yaratdiğı problemlər və təhlükələr vasitəsilə təş-
kilata t
əsir edir. Məsələn,Sovet İttifaqının dağılması və sərhədlərin açılması Qərbi 
Avropada cinay
ətgarlığın artmasına səbəb oldu. Dünyanın ucqar nöqtələrində baş 
ver
ən müharibələr həm qaçqın axını yaradır,həm də  müxtəlif qaçaqmalçılıq yolları 
açır.  
2.
 
Ölk
ədəki  şərait  qanunvericilik,cəmiyyətin dəyərlərini,ictimaiyyətin ehti-
yacla
rını və gözləntilərini cavablandırmaq üçün vasitələr və polis üçün resursların 
ay
rılmasını təmin edir.   
3.
 
T
əşkilatın özü. 
4.
 
T
əşkilatın fərdləri . 
Korrupsiya ba
xımından bu dörd səviyyənin nəticələri aydındır. Əgər korrupsiyaya qarşı 
mubariz
ə bütün bu dörd səviyyənin hamısını əhatə edirsə,o zaman o daha çox təsirli olar. 
Əgər daha geniş ətraf korrupsiyaya bulaşmışsa və korrupsiyaya qarşı mübarizə ancaq polis 
s
əviyyəsində  aparılırsa,o  kifayət  etməz.  Təşkilatın  törətdiyi nəticələrə  baxmadan,əgər  biz 
diqq
əti fərdi polis işçilərinə yönəltsək eyni halla üzləşərik.  
Bir  s
əviyyədə  baş  verən  korrupsiya  başqa səviyyələrə  də  təsir  edir.  Məsələn,  siyasi 
korrupsiya yüks
ək rütbəli polis zabitlərinin təyinatına,onların strategiyasına,prioritetlərinə 
v
ə  əməliyyatlarına təsir  edir(cinayətlərin növləri,bölgələr  və  hədəf adamları).Bu  təsir 
etm
ələr polis təşkilatı boyunca hiss olunacaq və zabitlər özlərinin davranış və addımlarını 
bu yeni 
şərtlərə uyğunlaşdıracaqlar.  
N
əticələr aydındır:  Korrupsiya, bir-biri ilə  qarşılıqlı əlaqədə  olan  bu dörd səviyyəni 
n
əzərə almadan cilovlana bilməz və təşkilata fokuslanan onu daha geniş kontekst və ya 
muhitin t
ərkibinə qoyan inteqrasiyalı siyasətin olması mütləqdir.Məsələn,əgər korrupsiya-
nın yalnız fərdi mənəvi tərəflərini ifadə edən fəaliyyətlər, təşkilat səviyyəsində fəaliyyət-
l
ərlə dəstəklənməsə, çox da uğurlu olmayacaq.  
 
106 

---