49
Qurani Kərimin əzab vəd edən ayələrinə aiddir:
“Həqiqətən, yetimlərin
mallarını haqsızlıqla yeyənlərin yedikləri qarınlarında oda çevriləcək və
onlar (Qiyamətdə) alovlu Cəhənnəmə girəcəklər”. (ən-Nisa 10). Bu və
digər belə əzab vəd edilən ayələr haqdır. Lakin müəyyən bir insanın belə
əzaba düçar olmasını demək olmaz. Ümumiyyətlə Qiblə əhli sayılan
müəyyən bir insanın Cəhənnəmlik olmasına şahidlik edilməz. Çünki ola
bilər onun barəsində əzabın haqq olmasına aid şərtlər tamamlanmasın,
yaxud bu əzaba mane olan səbəblər olsun. Məs: Etdiyi əməlin haram
olmasını eşitməyib, tutduğu haram işdən tövbə edib, ola bilər qazandığı
böyük savablar etdiyi haram işin günahını yusun, həmçinin ola bilər ki,
başına gələn müsibətlər günahının bağışlanmasına səbəb olsun və ya
Allahın razılıq verdiyi kimsə ona şəfaətçi olsun. Deyilən insanı kafir edən
sözlər də belədir. Ola bilər kimsə haqqı bilməsi üçün şəriət dəlilləri
yetişməyib, yaxud da ola bilər ona çatıb, lakin onların mötəbərliyinə əmin
olmayıb, bəlkə onları başa düşmək imkanı olmayıb və ya onun qarşısına
qoyulan şübhələrə görə Allah onu üzürlü saysın. Haqqı axtarmaq üçün
ictihad edib səhf nəticəyə gələn hər bir müsəlmanın səhfini Allah
bağışlayır. Bunun elmi və ya nəzəri məsələlərdə olmasının fərqi yoxdur.
Bu
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in səhabələrinin və bütün
İslam alimlərinin görüşüdür. Onlar inkar baxımından əməlləri hissələrə
bölməmişlər. Əsas əməlləri inkar edənin kafir, ikinci dərəcəli əməlləri
inkar edənin isə kafir olmaması görüşünü dəstəkləmşlər”. “Məcmuu
Fətava” 23/345-346. İbn Teymiyyə – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: “Mən
Allahın Ərşi üzərində olmasını qəbul etməyən Hülulilərdən – Allahın hər
bir insanın daxilində olmasını deyən azğın firqə - və inkarçılardan olan
Cəhmilərin fitnəsi baş verən zaman onlara deyərdim. Əgər mən sizin
dediklərinizi desəm mən kafir olaram. Çünki sözlərinizin küfr olduğunu
bilirəm. Sizi isə kafir hesab etmirəm. Ona görə ki, cahilsiniz. Bu müraciət
onların alimlərinə, qazılarına, şeyxlərinə və başçılarına ünvanlanmışdır.
Onların cəhalətlərinin əsli əqli şübhələr üzərində qurulmuşdur. Buna
səbəb səhih nəql və ona müvafiq olan sağlam düşüncəni dərk edə
bilmədikləri olmuşdur. Ona görə də onların cəhalətlərinə və iftiralarına
eyni tərzdə kafir adlandırmaqla cavab vermərik”. “Raddu aləl Bəkri”
2/493.
Muhəmməd b. AbdulVahhab
– rahmətullahi aleyhi - deyir ki: “Biz
AbdulQadirin qübbəsindəki bütə sitayiş edən kimsələri, həmçinin Əhməd
Bədəvinin qəbrinə ibadət edən kimsələri cahillikləri və onlara bu
əməllərinin səhf olmasını başa salacaq insanlar olmadığı üçün onları təkfir
etmirik. Bizi təkfir etmədiyi və bizimlə savaşmadığı halda Allaha şərik
50
qoşmayan şəxsləri bizə hicrət etmədi deyə necə kafir adlandıra bilərik?
Subhənəllah! Bu bizə qarşı olan böyük iftiradır”. Dəhlan “Siyanətul
İnsan” 449. Muhəmməd b. AbdulVahhab – rahmətullahi aleyhi – ondan:
“Bir kimsə hansı günahdan ötrü təkfir edilir və hansı günahdan ötrü
onunla döyüşlür deyə soruşan bir kimsəyə verdiyi cavabıda deyir ki:
“İslamın rükunları beşdir. Bunların ilki Şəhadət Kəliməsidir. Sonra digər
rükunlar gəlir. Bu rükunları bir kimsə iqraq etdiyi halda təmbəllik səbəbilə
tərk edərsə, biz o, kimsə ilə rükunu tərk etdiyindən ötrü döyüşsək də, onu
öldürsək də əsla təkfir etmərik. Fərziyyətini inkarsız təmbəllik səbəbilə bir
rükunu tərk edənin küfründə alimlər ixtilaf etmişlər. Bütün alimlərin,
küfründə icma etdikləri şeyi biz də təkfir edirik. O, da Şəhadət
kəliməsidir”. “əd-Durus Səniyyə” 1/70.
Müsəlman bir kimsənin kəsdiyi əti yemək olmaz demək, eynilə onu
təkfir etmək deməkdir. Buna görə də bir kimsəni küfrdə ittiham etmək,
müşrik, kafir, fasiq, bidətçi və s. demək təhlükəli məsələlərdəndir və bu
məsələdə şübhələr aradan qaldırılmadıqca və maneələr dəf edilmədikcə
bir kimsəyə hüccət qaldırmaq olmaz. Lakin hüccəti də dünənki fasiq,
günahkar qaldırmamalıdır. Bunu edən Qazı olmalıdır.
Günümüzdə olan təkfir əhli sağa-sola istədiklərini kafir, münafiq,
fasiq adlandırırlar. İstədiyinə münafiq adını verir, istədiyindən də münafiq
adını qaldırır. Sünbhənəllah! Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm –
Allah ona xəbər vermədikcə heç kəsin münafiq olduğunu bilmirdi. Əbu
Bəkr, Ömər – radıyallahu anhum - kimi səhabələr münafiqləri
tanımırdılar. Ömər – radıyallahu anhu – kimi səhabə Huzeyfə b. Yəmən –
radıyallahu anhu - ya deyərdi: “Ey Huzeyfə! Allah haqqı üçün söylə,
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – onlar arasında mənim adımı
zikr edibmi?”. Huzeyfə: “Xeyr, lakin səndən sonra heç kimsəyə bu haqda
bir şey söyləməyəcəyəm” deyə cavab verdi. “Fəthul Bəri” 1/109.
İnsanların qəlblərinə girib oradan xəbər verməyi ilk dəfə onların babaları
Zul Xuveysrə qoymuşdu. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – ə:
“Ey Muhəmməd! Allahdan qorx, adil ol!” demişdir. Buxari, Müslim.
Həmçinin: Bəzi kimsələr şübhə salaraq deyirlər ki: “Günümüzdə olan
Kitab Əhli - əvvəlki Kitab Əhli kimi deyildir. Çünki onlar heyvanı Oğul,
Ata və Müqəddəs ruh naminə kəsirlər. Onda belə bir sual çıxır. Məgər
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in dövründə yaşayan Kitab
Əhli qeyri adi idi? Onlar da Oğul, Ata və Müqəddəs ruh deyirdilər. “Allah
üçün (üç ilahinin) üçüncüsüdür!” – deyənlər, əlbəttə, kafir olmuşlar.
Halbuki bir olan Allahdan başqa heç bir tanrı yoxdur. Əgər onlar
dediklərinə son qoymasalar, onlardan kafir olanlara, şübhəsiz ki,