47
dində çox ifratçılıq (şişirtmək) məhv etdi”. Nəsəi 4/49, İbn Məcə 3/29,
Əhməd 1/215, əl-Albani Səhih. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm –
buyurdu: “İfrata varanlar məhv oldular”. Müslim 2670, Əbu Davud 4608.
İbn Teymiyyə – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: “Dində çox ifrat –
sözləri ümumidir və özündə bütün növ ifratçılığı əhatə edir. Bu da istər
etiqadda, istərsə də əməllərdə olsun”. “İqtida” 1/328. Hafiz İbn AbdulBər
– rahmətullahi aleyhi - deyir ki: “Müsəlman bir kimsənin kəsdiyi hər bir
şeyi yemək icazəlidir və hesab etmək lazımdır ki, o Allahın adını zikr
edərək kəsmişdir. Çünki müsəlman haqqında əksi sübut olunana qədər
yaxşıdan başqa heç bir şey düşünmək olmaz”. “Neylul Əvtar” 4/327.
Ətin halı onu kəsənin halından aslıdır. Əgər heyvanı kəsən kimsə
müsəlmandırsa və onu İslamdan çıxardacaq (açıq-aydın) bir küfr, şirk
əməli yoxdursa, həmçinin onun kəsdiyi heyvanın üzərində Allahın adını
zikr edib, etmədiyi bilinmirsə bütün alimlərin ittifaqı ilə belə bir əti yemək
olar. “Əhkamul Zəbh” 57.
Əhli Sünnə Vəl Cəmaat əqidəsinin əsaslarından biri də budur ki, onlar
cahil və təvilçi bir kimsənin küfrə aparan bir əməl etməsi halında – tərk
edənin kafir olmasına səbəb təşkil edəcək olan – dəlili ona qarşı ortaya
qoymadıqca İslam dinindən çıxdığını söyləməzlər. Onlar yenə də qəlbi
iman ilə dolu olub onunla rahat və hüzur tapması ilə məcbur edilən bir
kimsəni də küfrə aparan bir əməl etməsiylə və ya sözüylə dindən çıxdığını
söyləməzlər. Çünki küfrün əsası qəstli olaraq yalanlamaq, küfrdən qəlbən
razı olmaq, küfrə inanmaq, küfrdən sevinmək və rahatlıq hiss etməkdir.
Necə ki, kafir imanı küfrdən üstün tutmadıqca mömin olmaz, eləcə də
mömin məqsədli şəkildə küfrü imandan üstün tutmadığı halda
müsəlmanların rəyinə görə kafir sayılmaz. Kitab və Sünnədən bir işin küfr
olduğunu ortaya qoyan bir dəlil olmadığı müddətdə kimsənin kafir
olduğuna hökm etməzlər. Bir kimsə bu hökm üzərə öləcək olarsa işi Uca
Allaha qalmışdır. Dilərsə ona əzab edər, dilərsə onu bağışlayar.
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Allah kimə bir əməl
qarşılığı savab vəd etsə Allah onu şübhəsiz ki, yerinə yetirəcəkdir. Kimə
də bir əməl qarşılığında cəza vəd etsə Allah onda ixtiyar sahibidir (istəsə
ona əzab verər, istəsə onu bağışlayar)”. Əbu Yəla “Musnəd” 3316, İbn
Əbi Asim “Sünnə” 960, əl-Albani “Səhih Hədislər Silsiləsi” 2463. Belə
bir kimsəyə qarşı haqq açıqlanmadığı müddətdə, onun haqqında belə
hökm verməzlər. Haqqın açıqlanması isə ona qarşı dəlilin ortaya
qoyulması və şübhəsinin aradan qaldırılması ilə olur. Müəyyən bir
kimsəni də yalnız lazımı şərtlərin gerçəkləşməsindən və maneələrin
ortadan qalxmasından sonra təkfir eərlər. Qəti plaraq müsəlman olduğu
48
sabit olan kimsənin bu müsəlmanlığı şübhə ilə ortadan qalxmaz –
şəkilindəki Sələfi qaydalarının işığında Sələfi Saleh hərəkət etmiş və bu
baxımdan insanları təkfir etməkdə insanlar arasında ən uzaq kimsələrdir.
Şeyx Saleh Əli Şeyx – hafizahullah - deyir ki: “(Bu alim namazı
tənbəllik ilə tərk edəni (buraxanı) kafir sayanlardandır) Bir kimsənin
sadəcə namazı tərk etdiyinə görə Dindən çıxdığı hökmü verilməz. Lakin
ümumi olaraq deyilir ki: Kim namazı tərk edərsə - Kafirdir. O, ki qaldı
fərdi (müəyyən) şəxsə onu küfrdə ittiham etmək və kafirlərə tətbiq olunan
qaydaları onun üzərinə tətbiq etmək üçün vacibdir ki, bu qərarı qazı
versin. Çünki Qazı ondan bütün şübhələri dəf edir, onu tövbə etməyə
çağırır o, namaza başlayana qədər”. “Şərh 40 Hədis” 21. Burada daha bir
fayda da vardır: Qazı namaz qılmayan bir müsəlmanı namaza dəvət
etməsi dəlildir ki, namaz qılmayan kafir deyildir. Çünki kafiri namaza
yox, İslama dəvət edirlər. İmam Təhavi – rahmətullahi aleyhi - deyir ki:
“Namazı tərk edənin (qılmayanın) kafir olmadığına dəlil odur ki, biz
kafirə namaz qılmasını əmr etmirik. Əgər namazı tərk edən (qılmayan)
kafir olsaydı biz ona İslamı qəbul etməsini əmr edərdik. Əgər İslamı qəbul
etsə ondan sonra biz ona namaz qılmasını əmr edərdik. Lakin biz belə
etməyib ona namaz qılmasını əmr edirik. Çünki o, namaz əhlindən
sayılır”. “Muşkukl Əsar” 4/228.
Şeyx Useymin – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: “(Əgər söhbət
müəyyən şəxsdən gedirsə) Qadağandır bir kimsəni müşrik, kafir və ya
lənətlənmiş adlandırmaq bu əməllərinə görə. Çünki bunun öz şərtləri və
maneələri vardır. Buna görə də müəyyən şəxsi hansı ki, qazancı
rüşvətdəndir lənətləmirik. Çünki ola bilər ki, elə şeylər vardır ki, o lənətin
ona gəlməsinin qarşısını alır məs: cahillik və şübhə. Həmçinin şirk də
belədir. Biz müəyyən bir insanı şirk etdiyinə görə müşrik adlandırmırıq.
Ola bilər ki, ona dəlilin çatmaması və ya onun ətrafında yaşayan alimlərin
səhlənkarlığından dəlillər çatmayıb. Alimlərin bu məslədə biganəliyi
qadağan edir müəyyən bir şəxsə kafir deməyə… Ölüdən bir şey istəmək
şirkdir, lakin müəyyən bir şəxsi bu əməlinə görə müşrik adlandırmaq
qadağandır ta ki, hüccətin ona çatdığı bizlərə bəlli olana qədər”. “Şərh
Kitabu Tovhid” 29-30.
İbn Teymiyyə – rahmətullahi aleyhi - filan sözü deyən kafir olur –
sözü barəsində deyir ki: “Həqiqətdə məsələ belədir: Ola bilər deyilən söz
küfr olsun və belə bir söz deyən insanın ümumi ifadələrlə kafir olması
deyilsin. Məs: Kim belə deyərsə o, kafirdir. Lakin bunu deyən fərdi
insanın kafir olmasına hökm vermək olmaz. Bunun üçün hüccət
çatdırılmalıdır. Elə bir hüccət ki, ona qarşı çıxan artıq kafir olar. Bu qayda