|
Преподавание зыка и литературы anguage and literatureuzb-2019 4-sonAbdulla Qodiriy:
–1913-yillar(aniqrog‘i,1914-yil)dachiqqan“Padar-
kush” pyesasi ta’sirida “Baxtsiz kuyov” degan teatr
kitobini yozib yuborg‘onimni o‘zim ham payqamay
qoldim.Yanashuyildateatrlardachiqibturg‘onhikoya
va ro‘monlarga taqlidan “Juvonboz” otliq hikoyachani
yozib, noshir topilmag‘onidan, o‘zim nashr qilib yubor
-
dim.Endichinmusannif(yozuvchi)bo‘ldim-ov,debqu-
vonar edim”.
E’LON:“BizimTurkistonviloyatidahamyangiasar-
larbirin-ketinko‘rinaboshladi.Shujumladan,yaqinda
bosilib chiqmish. Abdulla Qodiriyning “Juvonboz” nom
-
li ro‘moni edi. Emdi yana bir tiyotr risolasikim, muhar
-
riri Abdulla Qodiriy, noshiri Said Habibullo Orifxo‘ja
o‘g‘li, nomi “Baxtsiz kuyov”. To‘rt pardalik, Turkiston
maishatidan oling‘on... Tili sof Turkiston shevasida”.
(“SadoyiTurkiston”,1915-yil20-sentabr)
Toshpo‘lat Tursunov (san’atshunos):
– Abdulla Qodiriy to‘y muammolari mavzusini to‘rt
pardali “Baxtsiz kuyov” fojiasida yoritadi... Muhimi shun
-
daki, A.Qodiriy qoloqlik jamiyatning hamma tabaqasiga
aloqador, binobarin, umummilliy maxdudlik muammosi
-
ga borib taqalishiga alohida urg‘u beradi. Buning yana
bir qiziq tomoni shundaki, jaholat zamoni ortda qolgan
bizning davrimizda ham tilga olingan mavzu o‘zining
dolzarb muammo ekanligini aslo yo‘qotgani yo‘q.
Habibulla Qodiriy:
– Qodiriy ijodi tez o‘sadi. Ilk maqola (aniqrog‘i, xabar
– N.K.)dan so‘ng qisqa vaqt ichida “Baxtsiz kuyov”,
“Juvonboz”, “Uloqda”, “Jinlar bazmi” kabi qator jiddiy,
badiiy jihatdan pishiq, hatto shu kunlarda ham sevib
o‘qiladigan asarlarni yaratadilar.
XX asr boshlarida o‘zbek adabiyotiga kirib kelgan
yoshlar Qo‘qon, Buxoro va Xorazm xonliklariga bo‘lin-
gan hamda mustamlaka sharoitida yashagan o‘zbek
xalqi hayotini tubdan o‘zgartirish lozim degan qaror-
ga kelganlar. Shu maqsadda boshlangan jadidchilik
harakatining peshqadam namoyandalari M.Behbudiy
boshchiligidagi shoir va yozuvchilar bo‘lib, ular o‘z
asarlarida xalqning og‘ir iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy
ahvolda, eskirgan diniy urf-odatlar iskanjasida yasha-
yotganini yaqqol ko‘rsatuvchi asarlarni yaratdilar. Qodi-
riyning tilga olingan pyesa va nasriy asarlari ham ana
shu maqsadga xizmat qilgan.
1917-yildagi ijtimoiy-siyosiy o‘zgarishlardan keyin
xalq ongini, uning ijtimoiy-madaniy qarashlarini o‘zgar-
tirish masalasi kun tartibiga qo‘yildi. Shu munosabat
bilan “RosTA”(Rossiya telegraf agentligi) varaqalari
chiqarilib, aholi gavjum bo‘ladigan joylardagi devor-
larga yopishtirildi. Qodiriy shu tezkor jurnalistikaning
namo yandalaridan biri sifatida mashhur bo‘ldi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|