PüSTƏ oruc qizi fərhadi

 
225 
-
 
iri  şəhərlərdə  sənaye  mərkəzlərində  və 
respublikanın  ayrı-ayrı  bölgələrində  ərzaq 
məhsulları 
təchizatının 
və 
bölgüsünün 
səmərəliliyinin artırılması; 
-
 
yeni  iş  yerlərinin  açılması,  kənd  yerlərindən 
əhali axınının azaldılması. 
Göstərilən 
funksiyaların 
reallaşdırılması 
istehsalçılar, alıcılar və vasitəçilər üçün rəqabət əsasında 
topdan  əməliyyatların  həyata  keçirilməsi  və  tədavül 
xərclərinin  azaldılması,  kənd  təsərrüfatı  məhsulları  və 
ərzaq üzrə əmtəə hərəkəti sisteminin optimallaşdırılması, 
nəqliyyat  və  informasiya  təminatı  üçün  zəruri  şəraitin 
yaradılmasına  imkan  verir.  Bu  həm  də  vasitəçilərin  və 
kənd  təsərrüfatı  məhsulları  və  ərzaq  istehsalçılarının 
fəaliyyətlərini nizamlamağa şərait yaradır. 
Topdan  ərzxaq  bazarlarının  tərkibinə  daxildir: 
ərazi əlaməti üzrə formalaşmış bazarlar; ixtisaslaşdırılmış 
topdan  ərzaq  bazarları;  10  növə  qədər  müxtəlif 
məhsulları reallaşdıran universal bazarlar. İri ərazi topdan 
ərzaq bazarlarının fəaliyyətini  təmin etmək üçün onların 
nəzdində  xüsusi xidmət bölmələri  yaradılır: informasiya, 
hesablaşma-  maliyyə,  hüquq,  ictimai  iaşə  və 
mehmanxana 
təsərrüfatı, 
nəqliyyat, 
həmçinin 
sertifikatlaşdırma və məhsulun keyfiyyətinə nəzarət üzrə 
dövlət xidməti. 
 
Ədəbiyyat 
1.
 
Ağamalıyev M.Q. Kommersiya fəaliyyətinin 
təşkili. Bakı, 2004. 
2.
 
Коммерческое дело. М.: Экономика. Учебник, 
1992. 

---

 
226 
3.
 
Хруцкий В.Е. Современный маркетинг. М. 
Финансы и статистика. 1991. 
4.
 
Лайс  Г. Маркетинг. М. Машиност. 1992. 
5.
 
Sənaye mallarının marketinqi. Tərəqqi, 1992. 
6.
 
Kembell R., Makkonell, Stenli L Bryu: 
Ekonomiks. 1-2-ci cildlər. M, 1992. 
7.
 
Harri Karter. Səmərəli reklam. M. tərəqqi, 1991. 
 
MÖVZU 15.  
TOPDAN VƏ PƏRAKƏNDƏ MAL  
SATIŞINDA KOMMERSİYA FƏALİYYƏTİ 
Açar sözlər 
 
Topdan  satış  anbarları,  topdan  ticarət,  bazarda 
seqmentin  seçilməsi,  pərakəndə  ticarət,  kommersiya  işi, 
məqsədli  bazarların  təyini,  tələb  və  təklifin  proqnozu, 
bazar  tutumu,  satışın  stimullaşdırılması,  mal  təchizi, 
təsərrüfat  əlaqələri,  tranzit  mal  satışı,    mal  nümunələri 
zalı,  mal  ehtiyatı,  kommersiya  məlumatı,  özünəxidmət, 
mal nümunəsi, qabaqcadan sifariş, mal alışı və s. 
Mövzunun proqram sualları 
 
Marketinq 
tədqiqatları 
çərçivəsində. 
Satışın 
stimullaşdırılması. 
Pərakəndə 
istehlakçıların 
stimullaşdırılması. Pərakəndə mal satışı üzrə kommersiya 
işinin təşkili. Pərakəndə mal satışının metodları. Alıcılara 
ticarət  xidməti  göstərilməsinin  təşkili.  Mal  satışı  üzrə 
kommersiya işinin məzmunu, mahiyyəti və rolu. Topdan 
mal satışı üzrə kommersiya işinin təşkili. Malların topdan 
alıcılarının  tapılması.  Topdan  mal  satışının  forma  və 

---

 
227 
metodları.Topdan  bazarlarda  marketinq  qərarları.Satışın 
stimullaşdırılmasının əsas vasitələri. 
 
Bilməli 
-
 
Mal  satışı  üzrə  kommersiya  işinin  mahiyyətinin, 
məzmununun və rolunun nədən ibarət olduğunu; 
-
 
Malların topdan alıcılarının tapılmasını; 
-
 
Təsərrüfat əlaqələrinin təşkilini; 
-
 
Topdan mal satışının metod və formalarını; 
-
 
Müştərilərə topdan müəssisələr tərəfindən xidmət 
göstərilməsinin təşkilini; 
-
 
Pərakəndə  mal  satışı  üzrə  kommersiya  işinin 
təşkilini; 
-
 
Pərakəndə mal satışının metodlarını (özünəxidmət 
üzrə,  piştaxta  vasitəsi  ilə  mal  satışı,  qabaqcadan 
sifarişlə mal satışı və s.) 
-
 
Alıcılara  ticarət  xidməti  göstərilməsinin  təşkilini 
və s. 
 
 
Bacarmalı 
-
 
Pərakəndə  və  topdan  ticarətin  mahiyyətini,  rolunu, 
məzmununu bir – birindən fərqləndirməyi; 
-
 
Topdan  ticarət  xidmətinin  forma  və  metodlarını 
sadalamağı,  bu  sahədəki  kommersiya  işini  təşkil 
etmək yollarını izah etməyi; 
-
 
Mal  satışı  üzrə  kommersiya  işinin  iki  etapını 
ayırmağı, əhəmiyyətinə görə əsaslandırmağı; 

---

 
228 
-
 
Topdan  satış  ticarətin  son  dövrlər  respublikada, 
həm 
də 
dünyadakı  inkişaf  xüsusiyyətlərini 
açıqlamağı; 
-
 
Bazarın  mal  təchizində  topdan  ticarətin  rolunu 
əsaslandırmağı; 
-
 
 Təsərrüfat  əlaqələrinin  təşkilini  bazar  iqtisadiyyatı 
şəraitində  onun  yeni  xüsusiyyətlərini,  çətinliklərini 
və. s izah etməyi; 
-
 
Topdan  mal  satışının  forma  və  metodlarını, 
respublikada  hazırda  onların  hansılarının  tətbiq 
olunduğunu göstərməyi; 
-
 
Topdan 
müəssisələrdə 
müştərilərə  göstərilən 
xidmətlərin təşkilini (həm mal alanlara, həm də mal 
göndərənlərə göstərilən xidmətləri açıqlamağı); 
-
 
Pərakəndə  mal  satışında  kommersiya  işinin  təşkil 
olunması yollarını, etaplarını; 
-
 
Alıcı tələbatının öyrənilməsi proqnozlaşdırılmasını; 
-
 
Mağazada optimal mal çeşidinin formalaşmasını; 
-
 
Reklam – məlumat fəaliyyət təşkili xüsusiyyətləri; 
-
 
Mal  satışının  daha  optimal  variantlarının  axtarılıb 
tapılmasının və s. izah etməyi. 
-
 
Pərəkandə mal satışının metodlarını fərqləndirməyi; 
 
 
Test  sualları 
1)
 
Mal satışı üzrə kommersiya işinin məzmunu, rolu, 
mahiyyəti. 
2)
 
Topdan mal satışının metod və formaları. 
3)
 
Topdan  müəssisələr  tərəfindən  alıcılara  xidmət 
göstərilməsinin təşkili. 
4)
 
Malların pərakəndə satışı üzrə kommersiya işinin 
təşkili. 

---