229
5)
Malların pərakəndə satış metodları.
6)
Alıcılara ticarət xidməti göstərilməsinin təşkili.
7)Topdan ticarət nəyə görə mövcuddur.
8)Topdan ticarətin əsas xüsusiyyətləri, mövcud
olmasının əsas səbəbləri hansılardır.
9)Pərakəndə mal satışı nə deməkdir.
10)Pərakəndə mal satışının əsas metodları hansılardır.
11)Topdan ticarət üzrə kommersiya işinin əsas
mərhələləri hansılardır.
12)Pərakəndə mal satışında kommersiya işi nə
deməkdir.
13)Təsərrüfat əlaqələrinin təşkilinin mal satışına təsiri
nə cürdür.
14)Topdan mal satışında müştəriyə göstərilən
xidmətlər hansılardır.
15)Pərakəndə mal satışında kommersiya işinin
etapları hansılardır.
MÜHAZİRƏ MƏTİNLƏRİ
TOPDAN VƏ PƏRAKƏNDƏ MAL
SATIŞINDA KOMMERSİYA FƏALİYYƏTİ
P L A N
1. Topdan müəssisələr tərəfindən müştərilərə
xidmət göstərilməsinin təşkili.
2. Əmtəələrin pərakəndə satışı üzrə kommersiya
işinin təşkili
230
1. Bazar münasibətləri şəraitində yalnız əmtəə
satışı topdan müəssisələrin əsas funksiyası kimi nəzərdən
keçirilə bilməz.Topdan ticarətin səmərəliliyi topdan
müəssisələrin öz müştərilərinə - əmtəə alıcılarına və
malgöndərənlərə göstərdiyi xidmətlərin kəmiyyəti və
keyfiyyəti ilə də xarakterizə olunur.
Əmtəə
hərəkətinin
şəraitindən
və
bazar
münasibətləri
iştirakçılarına göstərilən informasiya
kommersiya xidmətindən asılı olaraq topdan ticarət
xidmətlərinin tərkibi və növləri çox müxtəlif ola bilər.
Topdan müəssisələrin fəaliyyətinə əmtəələrin
reallaşdırılması funksiyası ilə yanaşı, geniş dairəli
xidmətlər də daxil edilir ki, bu xidmətlər də həm
malgöndərənlər- əmtəə istehsalçıları, həm də pərakəndə
ticarət müəssisələri tərəfindən ödənilir. Bu şəraitdə
topdan müəssisələrin maliyyə vəziyyəti təkcə topdan və
digər
dövriyyənin
səviyyəsindən
deyil,
həmçinin
malgöndərənlərə və əmtəə alıcılarına göstərdikləri
xidmətlərin kəmiyyətindən və keyfiyyətindən də asılı
olacaq.
Topdan müəssisələr alıcı müştərilərə aşağıdakı
xidmətləri göstərməlidirlər;
-Tələb və tələbatın qiymətləndirilməsi;
-İstehsal
çeşidinin ticarət çeşidinə çevrilməsi
(markalanma,
qablaşdırma,
sortlaşdırma,
çəki
qablaşdırılması və s.)
-Əmtəə ehtiyatlarının saxlanılması;
- Əmtəələrin çatdırılması;
-Alışın kreditləşdirilməsi;
231
Malgöndərən – müştərilərə münasibətdə topdan
ticarətin xidmətləri bunlardan ibarət olmalıdır:
-
Kommersiya fəaliyyətinin mərkəzləşdirilməsi;
-
Əmtəəyə
mülkiyyət
hüququnun
ötürülməsi
prosesinin dəstəklənməsi;
-
Əmtəə hərəkəti prosesinin investisiya təminatı;
-
Kredit riskinin minimuma endirilməsi;
-
Marketinq xidməti;
Topdan
xidmətlərin
geniş spektiv topdan
müəssisələrə imkan verir ki. Bazar şəraitində rəqabətli
bazar mühitində müvəffəqiyyətlə fəaliyyət göstərsinlər,
ziyandan qaçmağa və işin səmərəliliyinə nail ola
bilsinlər.
Topdan
müəssisələr
öz
müştərilərini
(kontragentlərini) maraqlandırmalı, müxtəlif topdan
xidmətlər göstərməklə onları özlərinə cəlb etməlidirlər.
Bununla əlaqədar topdan xidmətin kommersiya
kreditləşdirilməsi, sövdələşmənin maliyyələşdirilməsi
kimi formasının inkişafının böyük əhəmiyyəti vardır.
Qərb ölkələrinin topdan vasitəçilərinin təcrübəsi göstərir
ki, əmtəə hərəkəti kanalının seçimi, bilavasitə onun
təşkilatçısının maraqlı tərəflərin bazar sövdələşməsinin
kreditləşdirilməsi imkanlarından çox asılıdır. Praktiki
fəaliyyətdə topdan firmalar çox vaxt istehsalçılara
əmtəələrin satışına zəmanət verməklə müəyyən əmtəələrə
sifariş təqdim edərək və bu zaman sifariş olunmuş əmtəə
partiyasının bir hissəsinin məbləğini avans şəklində
ödəmək yolu ilə onları maliyyələşdirirlər. Topdan bazalar
pərakəndə ticarət müəssisələrinin maliyyələşdirilməsini
232
onlara satılmış əmtəələrin dəyərinin ödəniş müddətlərinin
uzadılması yolu ilə həyata keçirirlər. Kreditlərin təqdim
olunması şərtləri müxtəlifdir və ticarət sövdələşməsinin
həcmindən, alıcının kredit qabiliyyətliliyindən, satılan
məhsulun keyfiyyətindən və iqtisadi konyukturundan
asılıdır.
Bazar münasibətlərinin formalaşması prosesində
topdan
vasitəçilərin
funksiyalarının əsas inkişaf
istiqamətlərindən biri də idarəetmə və konsaltinq üzrə
xidmətlərin inkişafıdır.
İxtisaslaşmış xidmətlər siyahısına əmtəələrin
istifadə olunması, onların təmiri və zəmaanət xidmətləri
üzrə
məsləhətlər
daxildir.
Topdan
ticarətdə
mütəxəssislərin bilik səviyyələri kifayət qədər yüksək
olduğundan, məhz burada satışdan sonrakı zəmanət
xidmətlərinin və müştərilər üçün məsləhətlərin təşkili
daha məqsədəuyğundur.
Bazar münasibətlərinin əsas xüsusiyyətlərindən biri
ondan ibarətdir ki, material axınlarının formalaşması və
hərəkətinin əsasında təkcə kapital deyil, həmçinin
informasiya da durur.
Məhz, topdan müəssisələr informasiya axınlarının
kəsişdıyi bir məntəqə kimi öz vəziyyətlərindən istifadə
edərək, kommersiya məlumatlarının tam həcmdə
toplanmasını, yığılmasını və işlənməsini və onların tərəf
müqabillərə ötürülməsini təmin etmək imkanlarına
malikdirlər.
Beləliklə,
göstərilən
xidmətlər
kompleksinin
genişləndirilməsi, topdan bazaların bütövlükdə təsərrüfat
fəaliyyətinin, o cümlədən sənaye müəssisələri ilə və
Dostları ilə paylaş: |