|
![](/i/favi32.png) Qadinlar indd
116
www.aliyevheritage.org
Az rbaycan qadını namin
Az rbaycanda Kitabi D d Qorqudun 1300 illiyi keçirilib.
«
rq qadını» jurnalı- 1923-cü ild n r ba layıb.
d bi, ictimai v siyasi jurnal. «
rq
qadını» jurnalının n r ba laması Az rbaycanda qadın h r katı tarixind
lam tdar hadis
oldu. Jurnalın adı 1938-ci ild d yi diril r k «Az rbaycan qadını» adlandırılıb.
Erm nistan-Az rbaycan, Da lıq Qaraba münaqi si– Az rbaycanın Da lıq Qaraba
regionuna Erm nistanın v yerli erm ni separatçılarının xaricd ki erm ni diasporunun köm yi
il
razi iddiası n tic sind ba vermi h rbi-siyasi konfl ikt. 1988-ci il fevralın 20-d Da lıq
Qaraba Muxtar Vilay ti Sovetinin sessiyası vilay tin statusuna baxılması haqqında Az rbaycan
SSR Ali Sovetin müraci t edib.
1989-cu il dekabrın 1-d is Erm nistan parlamenti Da lıq Qaraba ın Erm nistana
birl dirilm si haqqında antikonstitusion q rar q bul edib. Bu Erm nistan t r fi nd n Az rbaycan
SSR-in razi bütövlüyün qar ı açıq hüquqi müdaxil aktı idi. Az rbaycan Respublikası t r fi nd n
1991-ci il noyabr ayının 26-da is Da lıq Qaraba Muxtar Vilay tinin statusu l
v olunub.
1991-ci ilin sonlarından SSR -nin da ılması il Erm nistan, faktiki olaraq, Az rbaycana qar ı
açıq v
dal tsiz müharib y ba ladı. Erm nistanın h rbi birl m l ri Az rbaycanın s rh dl rini
pozub Qaraba a daxil oldular v Da lıq Qaraba ın erm ni separatçıları-terrorçuları il
birl
r k Az rbaycan torpaqlarının i alına ba ladılar.
vv lc Da lıq Qaraba ın az rbaycanlılar ya ayan m sk nl rinin i alına ba landı.
1992-ci il fevralın 26-na keç n gec Az rbaycanın müasir tarixind
n faci li hadis ba verdi.
Erm ni h rbi birl m l ri Xocalıda az rbaycanlılara qar ı d h tli soyqırımı tör tdi. 1992-ci ilin
mayında erm ni h rbi birl m l ri u anı l keçirdil r. Bununla da erm nil r Da lıq Qaraba ın,
dem k olar, bütün razisini i al etdil r. Növb ti addım Da lıq Qaraba ı Erm nistanla birl dir n
Laçın rayonunun i alı oldu. Daha sonra, 1993-cü ilin aprelind K lb c r, el h min ilin iyul-
oktyabr aylarında A dam, Füzuli, C brayıl, Qubadlı v Z ngilan rayonları, Az rbaycan razisinin
20%-i i al olundu.
1988-1992-ci ill r rzind Erm nistanın h rbi t cavüzü n tic sind 20 min n f r az rbaycanlı
h lak olmu , 100 min n f r yaralanmı , 50 min n f r müxt lif d r c li x sar t alaraq lil
olmu dur.
Münaqi dövründ 4852 n f r (o cüml d n 54 u aq, 323 qadın, 410 qoca) az rbaycanlı itkin
dü mü , onlardan 1368 n f ri (o cüml d n 169 u aq, 338 qadın, 286 qoca) sirlikd n azad edilmi ,
783 n f ri (o cüml d n 18 u aq, 46 qadın, 69 qoca) is bu gün d k Erm nistanda sirlikd dir.
Beyn lxalq Qızıl Xaç Komit sinin m lumatına gör 439 n f r sirlikd ölmü dür.
1 milyon n f r insan i al n tic sind öz yurd-yuvalarından qaçqın dü mü dür.
lkin v tam mü yy nl dirilm mi m lumata gör , m n vi-psixoloji z rb il b rab r
Az rbaycan iqtisadiyyatına 60 milyard AB dollarından çox h cmd ziyan d ymi dir.
Da lıq Qaraba
- Az rbaycan Respublikasının q rb hiss sind bölg . Erm nistan silahlı
qüvv l ri t r fi nd n i al olunub. Da lıq Qaraba dedikd daha çox Az rbaycan Respublikasının
keçmi Da lıq Qaraba Muxtar Vilay tinin razisi n z rd tutulur. razisi 4,4 min kv.km
117
www.aliyevheritage.org
Az rbaycan qadını namin
XS YY TL R
Abbaszad M leyk Mehdi qızı (1953). 2000-ci ild n T l b Q bulu üzr Dövl t Komissiyasının
s dridir.
A ab yim a a (A abacı) (XVIII-XIX). Az rbaycan air si, Qaraba xanı brahim xanın qızı,
ran ahı F t li ahın h yat yolda ı.
Axundova R fi q Hacı qızı (1931). Baletmeyster. Az rbaycan Respublikasının xalq artisti.
Axundova
fi q Qulam qızı (1924 ). B st kar. Az rbaycan Respublikasının xalq artisti.
« öhr t» ordeni il t ltif edilib.
Almaszad Q m r Hacıa a qızı (1915-2006). lk az rbaycanlı balerina. SSR xalq artisti.
B dirb yli Leyla A alar qızı (1920-1999). Az rbaycan aktrisası. Az rbaycan Respublikasının
xalq artisti. « stiqlal» ordeni il t ltif edilib.
Billuri H kim
brahim qızı (Höküm )(1926-2000). Az rbaycan
air si. Az rbaycan
Respublikasının m kdar inc s n t xadimi.
Cavan ir-M mm dquluzad H mid
hm d b y Cavan ir qızı (1873-1955). Az rbaycanın
maarifçi, xeyriyy çi qadını.
C f rzad
ziz M mm d qızı (1921-2003). Az rbaycanın xalq yazıçısı.
öhr t» ordeni il
t ltif edilib.
Davudova M rziyy Yusif qızı (M rziyy Dautova) (1901-1962). Az rbaycan aktrisası. SSR
xalq artisti.
Dilbazi Mirvarid Pa a qızı (Mirvarid Dilbazi) (1912-2001).
Az rbaycanın xalq air si,
« stiqlal» ordeni il t ltif edilib.
l kb rova
övk t Feyzulla qızı (1922-1993). Az rbaycan mü
nnisi. Az rbaycan
Respublikasının xalq artisti.
l sg rova
amama
Mahmud li qızı (1904-1977). Mama-Ginekoloq. Az rbaycan
Respublikasının m kdar h kimi.
lib yli Xanımana Sabir qızı (1920- 2007). Yazıçı. Az rbaycan u aq d biyyatının inki afında
böyük xidm tl ri olub.
liyeva Leyla lham qızı (1986). Heyd r
liyev Fondunun Rusiya t msilçisi, MDBM -nin
Az rbaycan klubunun prezidenti, Rusiyada n r olunan «
» jurnalının ba redaktoru, Rusiyanın
Az rbaycanlı G ncl r T kilatının s dri.
liyeva Mehriban Arif qızı (1964). Az rbaycan Respublikasının Prezidenti lham
liyevin
h yat yolda ı. YUNESKO-nun v
SESKO-nun Xo m ramlı s fi ri, bir sıra xeyriyy v m d ni
t kilatların s dri.
Mehriban liyeva h mçinin, Heyd r liyev Fondunun prezidentidir. 2005-ci ild Az rbaycanda
keçiril n sosioloji sor uya sas n Mehriban liyeva « lin qadını» adına layiq görülüb. 2005-ci il
iyunun 9-da ictimai, mesenatlıq v xeyriyy çilik f aliyy tin gör , t hsil v m d niyy t mü ssis l rinin
Dostları ilə paylaş: |
|
|