Qafqaz müSƏlmanlari idarəSİ baki islam universiteti
Yüklə 5,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 5.Abdullah bin Abbas
- 6.Cabir bin Abdullah
[61]
Tarixi məlumatlara görə Aişənin Peyğəmbərdən (s) heç bir övladı olmamışdır. Aişəni digər qadın səhabələrdən fərqləndirən ən ümdə məsələlərdən biri də onun siyasi fəaliyyəidə olmasıdır. Onun siyasi fəaliyyətinə gəldikdə demək olar ki, onun bu fəaliyyəti ilk iki xəlifənin dövründə nəzərə çarpacaq dərəcədə deyildir. Onun hər iki xəlifə ilə münasibətləri yaxşı olmuşdur. İkinci xəlifə Ömər bin Xəttab ona beytül-maldan ildə on iki min dirhəm pul vermişdir. 271 İslamın üçüncü xəlifəsi Osman binƏffanın dövründə (644-656) Aişə onun bəzi qərar və təsərrüfləri ilə razılaşmayıb, onun əleyhinə çıxmışdır və ona qarşı son dərəcə sərt olmuşdur. Mədinəyə gələnlər ondan xəlifənin bəzi təyinlərindən vaz keçməsini istəmişlər. Buna görə də o, xəlifədən xəlifənin süd qardaşları olan Kufə valisi Vəlid binÜqbəni və Misir valisi İbn Əbinivəzifədən azad etməsini tələb etmişdir. Hicri 36-cı ildə (m.656) Aişə ilə İmam Əli (ə) arasında baş verən müharibə Cəməl müharibəsi adlanır. Döyüşü uduzan Aişə əsir düşmüşdür. İmam Əli (ə)ona qayğı göstərmiş, onu qardaşı Məhəmmədbin Əbi Bəkrin nəzarəti altında Bəsrəyə göndərmiş, ona on iki min dirhəm verərək Bəsrəli qırx qadınla Mədinəyə yola salmışdır. 272
duranlanlarını qınayaraq buyurmuşdur: “Ömrümə and olsun, haqqa qarşı duranlara, azğınlığa ayaq basanlara qarşı savaşdan heç vaxt çəkinməyəcəyəm. Ey Allah bəndələri, Allahdan qorxun, çəkinin, ona sığının…”. 273
ilində 66 yaşında vəfat etmişdi. Bəqi qəbiristanlığında dəfn edilən Aişənin cənazə namazını Əbu Hüreyrə qıldırmışdır. 274
Abdullah bin Abbas bin Əbdülmütəllib bin Haşim bin Əbdülmənaf Peyğəmbərin (s) əmisi oğludur. Onun anası Ummulfəzl Lübabə bint Haris əl-Hilaliyyədir. 275
rəvayət etmişdir. 276
Hicrətdən üç il əvvəl doğulmuş İbn Abbas haqqında Peyğəmbər (s):“Allahım, onu dində fəqih et və Quranın yozumunu ona öyrət” deyə dua etmişdir. 277
Bəzi qaynaqlarda Peyğəmbərin (s) onun haqqında “Allahım, ona hikməti öyrət” deyə dua etməsi də qeyd edilir. Səhabələr içərisində öz elmi dünyagörüşü ilə tanınan Abdullah bin Abbas “bəhrül-ümmə” və “fəqihül-ümmə” ləqəblərilə şöhrət tapmışdır. O, təfsir, fiqh, hədis və digər elmlər sahəsində dərin biliyə malik olmuş, xüsusilə də Qurani-kərimin izah edilməsində böyük işlər görmüşdür. Kiçik yaşlarında Peyğəmbərin (s) yanında olan
271
İslamEnsiklopediyası, c. II, səh. 201-202 272
həmin mənbə, c. II, səh. 201-202 273
Nəhcul-bəlağə,səh. 196 274
bax: Sübhi əs-Saleh, Hədis elmləri və Hədis itilahları, səh. 306, İ. Canan, Kütubus-sittətərcüməsivəşərhi, c. I, səh. 78 275
Ali Özək, HədisRicalı,səh. 55 276
Cəfər Sübhani, Üsulul-hədisvəəhkamuhu, səh. 125, H. S. əd-Dari, Muhadaratfiülumil-hədis, səh. 169 277
Sübhi əs-Saleh, Hədis elmləri və Hədis istilahları,səh. 306 [62]
bu məşhur səhabə Həzrətin (s) əxlaqı ilə əxlaqlanmış, onun və həzrət Əlinin (ə) elmindən geniş istifadə etmişdir. Elm və anlayışının yüksək olması onu xəlifələrin köməkçisi etmişdir. Xəlifə Ömərdən onu yaşlılarla bir tutması səbəbi soruşulduqda: “Şübhəsiz İbn Abbas bir gəncdir. Onun çox soruşan bir dili, çox anlayışlı bir qəlbi vardır” 278 demişdir. Qaynaqların məlumatına görə Peyğəmbər (s) ona “tərcümanül-Quran” ləqəbini vermişdir. 279
alimlər də onun haqqında: “Rumlular bunu oxusaydılar, mütləq müsəlman olardılar” demişlər. Ondan bu qədər elmi nə ilə əldə etdiyi deyə soruşulduqda: “Çox soruşan bir dil və anlayışlı bir qəlb ilə” deyə cavab vermişdi. İmam Əlinin (ə) məşhur tələbələrindən olan İbn Abbas Peyğəmbərin (s) vəfatı zamanı 13 yaşında bir gənc idi. 280
Peyğəmbər (s) ona bir çox tövsiyələr etmişdi. O mübarək nəsihətlərdən biri budur: “Övladım, sənə bir neçə söz nəsihət edirəm. Geniş vaxtında Allaha özünü sevdir ki, o da səni sıxıntı zamanı sevsin…” Məşhur İslam alimlərindən olan İbn Əsir yazır: “Özündən əvvəl söylənmiş olan hədislərlə əlaqəli xüsusları heç kim İbn Abbasdan yaxşı bilməzdi. Şeir, ərəb dilini, təfsir, hesab, fəraiz mövzularında onlan daha alim kimsə yoxdur. İbn Abbas bir gün fiqh, bir gün məğazi, bir gün də əyyamül-ərəb ilə məşğul olardı.” Bu məhşur səhabədən bütün məzhəb alimləri hədis rəvayət etmişlər. İbn Abbas 71 yaşında hicri 68-ci ildə Taifdə vəfat etmişdir. 281
Digər qaynaqlar isə onun hicri 74-cü ildə Mədinədə vəfat etidiyini qeyd edir. 282
Cabir bin Abdullah bin Haram əl-Ənsari əs-Süləmi Allah Rəsulunun (s) ən məşhur səhabələrindən biridir. Cabirin üç müxtəlif künyəsi vardır: Əbu Abdullah, ƏbuƏbdürəhman və Əbu Məhəmməd. O, Mədinədə doğulmuşdur və Xəzrəc qəbiləsindəndir. Muksirun səhabələrdən olan Cabir həzrət Peyğəmbərdən (s) 1.540 hədis rəvayətetmişdir. 283
Cabir bin Abdullah dayısı və atası ilə birlikdə Peyğəmbərə (s) beyət etmək üçün Mədinədən Məkkəyə gəlib ikinci Əqəbə beyətində olan uşaq səhabədir. 284
Cabirin atası Ühud qəzvəsində ilk şəhid edilən səhabə anası isə Ənisə (Üneysə) bint Anəmə Həzrət Peyəğəmbərə (s) ilk beyət edən xanımlardandır. Hicrətdən on altı il öncə (m.607) Mədinədə doğulan Cabir İslamın 19 qəzvəsində iştirak etmişdir. O, yalnız Bədr və Ühud qəzvələrində iştirak edə bilməmişdir. Cabir bunu belə açıqlayır: “Rəsulu-əkrəm (s) ilə birlikdə on doqquz hərbdə iştirak etdim, yalnız Bədr və
278
MustafaEriş,Səadətçağındansimalar, c. I,səh. 141 279
Sübhi əs-Saleh, Hədis elmləri və Hədis istilahları, səh. 307 280
Mustafa Eriş, Səadətçağındansimalar, c. I,səh. 140 281
Ali Özək,HədisRicalı, səh. 57 282
Sübhi əs-Saleh, Hədis elmləri və Hədis istilahları, səh. 309 283
İ.Canan,HəlisüsuluvəHədistarixisəh. 83, A. Özək, HədisRicalı,səh. 58 284
Sübhi əs-Saleh,Hədis elmləri və Hədis istilahlarısəh. 309, Mustafa Eriş, Səadətçağındansimalar c. I,səh. 75 Yüklə 5,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|