Qafqaz müSƏlmanlari idarəSİ baki islam universiteti
Yüklə 5,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Səhabələr haqqında yazılan əsərlər
[65]
yanında yalnız iki il bir neçə ay olan Əbu Hüreyrə əd-Dusinin rəvayətlərindən az olmasının səbəbi nədir? Biz bunu bilmirik, amma oxucu bunu bilir!!!”. 300
Muqillun səhabələrdən bir neçəsini sadalamaq faydalı olardı. 1). İmam Əli (ə) 536 hədis 2). Ömər bin əl-Xəttab 537 hədis 3). Osman bin Əffan 146 hədis 4). Əbu Bəkr 142 hədis 5). Əbu Zərr əl-Qəffari281 hədis 6). Peyğəmbərin(s) xanımı Ümmu Sələmə 378 hədis 7) Üsamə bin Zeyd 128 hədis 8). Abdullah bin Məsud 848 hədis 9). Əbu Musa əl-Əşəri 360 hədis 10). Səd bin əbi Vəqqas 271 hədis 11). Əbu Dərda 179 hədis 12). Übeyy bin Kəb 164 hədis 13) Müaviyə bin Əbi Süfyan 163 hədis 14). Muaz bin Cəbəl 157 hədis 15) Əbu Əyyub əl-Ənsari 155 hədis 16). Abdullah bin Amr bin Asın Peyğəmbərdən (s) 700 hədis nəql etməsi rəvayətedilir. Lakin o, “əs-Səhifətüs-sədiqa”sında 1000 hədis olduğunu demişdir. Abdullah bin Asın həmin səhifəsi əldə olmadığına görə alimlər bu barədə dəqiq məlumat vermirlər. Amma onun rəvayətetdiyi hədislərin əldə mövcud olan kitablarda 700 ədəd olduğu göstərililr. 301
səhabələrindəndir. Onun künyəsi Əbu Məhəmməddir. Bəzən künyəsinin Əbu Əbdürrəhman olduğuda deyilir. 302 Onun anasının adını Rəbiə bint Münəbbih kimi qeyd etmişlər. 303
Abdullah bin Amr Peyğəmbərlərdən (s) eşitdiyi bütün hədislərini yazmışdır. Əbu Hüreyrə bu xüsusda deyir: “Rəsulullahın (s) hədisi-şəriflərini məndən çox əzbərləyən və rəvayət edən olmamışdır. Amma Abdullah bin Amr məndən daha çox əzbərləmişdi. Çünki o yazırdı, mən isə yazmırdım”.O, Süffeyn müharibəsində İmam Əliyə (ə) qarşı vuruşanlardan olmuşdur. O, bu hadisəni belə nəql edir: “Süffeyn günündə atam Allah adına and verərək savaşmağım üçün israr etdi. Mən də Rəsulullaha (s) verdiyim bu sözünü xatırlayaraq meydana çıxdım. Amma vallahi qılıncı qınından çıxarmadım, mizraq çalmadım, bir dənə də olsun ox atmadım.” 304
Abbdullahın Peyğəmbərin (s) bu sözünü xatırladım deməsi, Peyğəmbərin (s) ona: “Ey Abdullah! Həm Namaz qıl, həm yat, həm oruc tut, həm də atana itaət et”
300 Üsulul-hədis və əhkamuhu, səh. 126 301 Ali Özək, Hədis Ricalı, səh. 60-61 302 İ. Canan, Hədis Üsulu və Hədis tarixi, səh. 84 303 Mustafa Eriş, Səadət çağınadan simalar, c. II, səh. 147 304 İ. Canan, Hədis üsulu və Hədis tarixi, səh. 87 [66]
vəsiyyətidir. Amma çox təəccüblüdür. Məgər Peyğəmbər (s) “Haqq Əli ilə, Əli də haqq ilədir” 305
deyə buyurmamışdırmı!? Abdullah bin Amrin ölüm və tarixi ixtilaflıdır. Onun ölüm ilini hicri 63,65,69- cuilləri göstərmişlər. Onun Məkkədə, Misirdə, Taifdə və Şamda ölməsi barədə müxtəlif fikirlər var. Lakin bəzi alimlər onun miladi 684-cü ildə Şamda öldüyünü qeyd edirlər. 306
Səhabələrin sayı Səhabələrin sayına gəldikdə bu qəti şəkildə bilinmir. Hədis alimləri bunların sayını dəqiq olmasa da, bəzi təxminlər irəli sürmüşlər. Belə ki, Əbu Zurrə ər-Raziyə görə onların sayı 114.000olmuşdur. 307 Əbu Zurraya görə 114.000 səhabə təkcə Məkkə və ya Mədinədə deyil, bütün bölgələrdə olan səhabəni nəzərdə tutmuşdur. Əli bin Mədini isə səhabələrin dəqiq sayını göstərməsə də, onların 100.000-dən artıq olduğunu deyir. Ər-Rafeyə görə isə səhabələrin sayı 30.000 Mədinədə, 30.000 isə ərəb qəbilələrində olmaqla 60.000 səhabə olmuşdur. 308
Səhabələrin sayını bəzi alimlər dəqiq göstərməsələr də 40.000-120.000 arası olduğunu da qeyd etmişlər. Səhabələrin bioqrafiyası haqqında külli miqdarda əsər yazılsa da burada yalnız 10.000-12.000 səhabənin olmasından bəhs edilmişdir.
Tarixi qaynaqların verdikləri məlumatlara görə səhabələr haqqında yazılan əsərlər Sədrül-İslamın əvvəlki dövrlərinə təsadüf edir. Çünki Peyğəmbər (s) vəfat etdikdən sonra ondan hədis rəvayət edən təbəqənin tanınması üçün Rical elminə böyük ehtiyac yaranmışdır. Müsəlmanlar bu elmin vasitəsi ilə nəql olunan hədislərin sənədinin səhih və ya zəif olmasını bu elmin köməkliyi ilə əldə etmişlər. Rical elmi səhabələrin və həmçinin onlardan sonra gələn təbəqələrin əhvalını dəqiq şəkildə araşdırır, onların tanınmasını təmin edir. Ümumiyyətlə Peyğəmbərin (s) hədislərini bizə çatdıran təbəqənin əhvalı ilə əlaqədar yazılan əsərlərin tarixi çox qədimdir. Rical elmi barədə ilk əsəri hicri birinci əsrdə İmam Əlinin (s) səhabəsi Ubeydullah bin Rafe yazmışdır. Onun əsəri “ət- Tabaqat” adlanır. Bundan sonra Abdullah əl-Kənani (öl.219 h/q) “Rical” kitabını, Həsən bin Fəzl (öl. 224 h/q), Əli bin Həsən bin Fəzl (doğulub.206h/q) və digərləri kitablar yazmışdır. 309
Hicri dördüncü və beşinci əsrlərdə də səhabələr haqqında kitab yazmaq işi davam etmişdir. Bu iki əsrdə Şeyx Əhməd bin Əli ən-Nəcaşi (öl.450 h/q) və Şeyx Məhəmməd bin Həsən ət-Tusi (öl.460 h/q) də əsər yazmışlar. 310
305 Səhihi-Buxari, kitabül-fədail, babu fədaili-Əli (ə) 306 bax: adı keçən mənbələrə 307 C. Sübhani, Üsulul-hədis və əhkamuhu, səh. 126 308 İ. Canan, Hədis üsulu və Hədis tarixi, səh. 455 309 Ayətullah Seyid Əli Xamnei, əl-Üsulul-ərbəə fi ilmir-rical, səh. 6 310 həmin mənbə Yüklə 5,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|