Qafqaz Universiteti Nəşri
Yüklə 5,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
Uşaqların yuxulara baxışı 179 gördüyümüzü, yəni yuxugörmədə özümüzün də əhəmiyyətli rol oynadı‐ ğımızı deyir. Ancaq o, hələ də yuxunun bizim içimizdən gəldiyini və əslin‐ də qaynağının daxili olduğunu qəbul etmir. Aşağıdakı misallar aydındır ki, ikinci səviyyəyə aiddir. Bu səviyyədə‐ kilərin inancına görə, yuxu bizim içimizdən gəlir, ancaq yuxunu görərkən, o, xaricdə yerləşir. Schi (6) çox ağıllı balaca oğlandır. O, bizim suallara böyük maraqla ca‐ vab verirdi. Ona görə də onun cavabları çox dəyərlidir. − Sən bəzən yuxu görürsən? Yuxu nədir? − Sən, gecəyarı nəsə haqqında fikirləşirsən! − Yuxunu nə ilə görürsən? − Ruhunla, düşüncənlə. − Yuxu haradan gəlir? − Gecə ikən. Yuxunu bizə göstərən gecədir. − Bu nə mənaya gəlir? Yuxunu görərkən o, harada olur? − O… (ağzının ucunda “başımda” sözü var), o, gecə ilə başım arasındadır (!) − Sən yuxu görərkən gözlərin bağlı olur, yoxsa açıq? − Bağlı. − Bəs onda yuxu haradadır? − Qaranlıq olan kimi yuxu gəlir. − O haradadır? − Ayıqkən başındadır. Yuxudaykən çölə çıxır (!). Gecəykən gecə olur. Sən yatandan sonra artıq gecə olmur. − Yuxu gələndə o harada olur? − Gözlərimin önündə və ondan sonra divara doğru gedir. − Sənin atan onu görə bilər? − Yox. − Təkcə sən görə bilərsən? − Bəli, çünki yatan mənəm. Sci yuxunun düşüncədən əmələ gəldiyini və onun əsl qaynağının özü‐ müz olduğunu bilir. Ancaq o hələ də yuxunun bədənə nisbətən daxili bir şey olduğunu dərk edə bilmir. Yuxunu görə bilmək üçün gözlər bağlı olsa belə, o, gecə ilə göz arasında olmalıdır. Bu səbəbdən də Sci yuxuya gedər‐ kən yuxunun “çölə çıxdığını” düşünür. Scinin fikrincə, bir şeyin görünə bil‐ məsi üçün onun mütləq çöldə olması gərəkdir. Onun realist düşüncələri, “xaricdə olmaq”, və”xaricdə görünmək” arasındakı fərqi başa düşməyə mane olur. Əgər o, yuxunun əsl mahiyyətini başa düşsəydi, onu divarın Uşaq və yeniyetmələrin inkişafının sosial‐psixoloji məsələləri 180 qarşısında deyil, ya başında, ya da gördüyü obyektlərdə (məktəbdə, göldə) yerləşdirərdi. Bütün bunlara baxmayaraq, Sci başa düşür ki, təkcə özü öz yuxusunu görə bilər. Aşağıdakı söhbət isə bir rəsm ilə əlaqədar aparılır. Fav (8) müəlliminin tapşırığı ilə məktəbdən kənarda onun başına gələn hadisələri “Müşahidə dəftəri”nə qeyd edir. Qeydlər yazı, yaxud rəsm ola bilər. Bir səhər Fav dəftərinə belə bir qeyd yazır: “Bu gün yuxuda şeytanın məni yandırmaq istədiyini gördüm” və yazının aşağı hissəsinə yuxusunu təsvir edən bir rəsm çəkir. Rəsmin sol tərəfində Fav yataqda uzanıb, orta‐ da Şeytan var, sağda isə gecə paltarlarında Fav ayaq üstündə, onu yandır‐ maq istəyən şeytanın qarşısındadır. Favın bu rəsmi uşaq realizminin bariz nümunəsidir. Yuxu çarpayının kənarında cərəyan edir. Ona görə də Fav gecə paltarındadır. Sanki şeytan onu yatağından çıxarıb. Yuxunun qaynağı ilə inancda Fav da Sci kimi düşünür, yuxunun dü‐ şüncədən əmələ gəldiyinə inanır. − Yuxu nədir? − O, düşüncədir. − Yuxu haradan gəlir? − Sən nə isə görürsən, sonra onun haqqında fikirləşirsən. − Biz yuxuları özümüz düzəldirik? − Bəli. − O, çöldən gəlir? − Yox. Fav həm də onu bilir ki, biz öz beynimiz və şüurumuz ilə düşünürük. Bundan başqa, o, yuxusunu, təkcə özünün görə biləcəyini bilir. Nə biz, nə də bir başqası onun otağına gələn Şeytanı görə bilməzdi. Onun başa düşmədiyi şey isə yuxunun daxili mahiyyətidir. − Sən yuxu görərkən o, haradadır? − Gözümün qarşısında. − Harada? − Sən yataqda ikən, gözünün qarşısında. − Harada, çox yaxında? − Yox, otaqda. Biz rəsmdə Favın portretini göstərdik. − Bu nədir? − Mənəm. − Hansı sənsən – bu (|) yoxsa bu (||)? Uşaqların yuxulara baxışı 181 − Yuxuda bu (|| nu göstərir). − Bu (||) nədir? − Bu mənəm. Mənim gözlərim xüsusilə orada (|) qalmışdı ki, baxa bilsin (yuxuya) (!) − Sənin gözlərin ordaydi? Necə ordaydi? − Mən bütünlüklə orada idim, xüsusilə, mənim gözlərim orada idi. − Bəs sənin bədəninin başqa hissəsi? − O da orada idi (yatağı göstərir). − O necə ola bilər ki, sən həm yataqda olursan, həm də ayaq üstə? − Məndən iki dənə var idi. Mən, eyni zamanda, həm yataqda idim, həm də ayaq üstə baxırdım. − Gözlərin bağlı idi, yoxsa açıq? − Bağlı, çünki mən yuxulayırdım. Bir az sonra sanki Fav yuxunun daxili mahiyyətini başa düşdü. − Sən yuxuda ikən yuxu sənin içindədir, yoxsa sən yuxunun içində? − Yuxu bizim içimizdədir, çünki yuxunu görən bizik. − O, başın içindədir, yoxsa çölündə? − İçində. − Elə indicə sən demişdin çöldə. Bu içində dedikdə nə demək istəyirsən? − Sən yuxunu gözünlə görə bilməzsən. − Yuxu haradadır? − Gözün önündə. − Gözün önündə nə isə olur? − Bəli. − Nə? − Yuxu. Fav başa düşür ki, yuxunun daxili mahiyyəti var. O anlayır ki, yuxunun xaricdə görünməsi illüziyadır. Ancaq o, yenə də deyir ki, illüziyanın yaran‐ ması üçün xaricdə nə isə fiziki bir varlığın olması zəruridir. − Sən həqiqətən orada idin? (||) − Bəli, ikiqat orada idim (| və ||). − Mən orada olsaydım, səni görə bilərdim? (||) − Yox. − Sən “mən ikiqat ordaydım” deməklə nəyi nəzərdə tutursan? − Mən yuxuda ikən həm həqiqətən orada idim, həm də şeytanla idim. Yüklə 5,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|