Uşaq və yeniyetmələrin inkişafının sosial‐psixoloji məsələləri
182
Verilən cavablardan aşağıdakı nəticələri çıxarmaq olar. Fav yuxunun
xaricdə görünməyi ilə xaricdə olmanın fərqini başa düşmür. O başa düşür
ki, yuxunun baş ilə bir əlaqəsi var, çünki “yuxunu görən bizik”. Ancaq o,
yuxunun xaricində fiziki olaraq mövcud olduğuna şübhə etmir. Ona görə
də Fav üçün yuxu, sanki güzgüdə görünən xəyaldır. Fav keçid dövrünü
yaşadığı üçün ziddiyyətli fikirlər deyir. Təbii ki, o bundan xəbərsizdir.
Fav ikinci şəklin fiziki olaraq onunla əlaqəli olduğuna inanır. Həmçi‐
nin, həm yataqda, həm də ayaq üstə olmağın mümkünlüyü Favın realizmi‐
nin məhsuludur. İkinci rəsmin birinci rəsm ilə əlaqəsi realist inancı sübut
edir. Bizə görə, şəkil ilə onun təsvir etdiyi insan arasında heç bir əlaqə
yoxdur. Ancaq realist beyinlər üçün otaqda olan xəyal və rəsmin, onun təs‐
vir etdiyi insanla yaxından əlaqəsi vardır.
Bu mülahizələrin fantastik olmadığını sübut etmək üçün bir başqa uşa‐
ğın fikirlərinə baxaq.
Mos (2: 6) yuxunu “sən yuxulayarkən nəsə haqqında fikirləşirsən və
onu görürsən” kimi təsvir edir.
−
Yuxu haradan gəlir?
−
O, sənin bütün gün ərzində haqqında fikirləşdiklərinin nəticəsidir.
−
Yuxu haradadır?
−
Sənin önündə.
−
Kimsə onu görə bilər?
−
Oh, yox.
−
Nə üçün yox?
−
O, görünməzdir (Bu ifadə çox inandırıcıdır və onu göstərir ki, Mos çöldə
gördüyümüz görüntülər haqqında yox, görünməz, düşüncənin proyeksi‐
yası olan görüntülərdən danışır.)
−
Yuxu gözün önündədir?
−
Yox.
−
Bəs haradadır?
−
Bir az uzaqda.
−
Harada uzaqda?
−
Yuxu gəlib‐gedən və görə bilmədiyin şeydir.
Mith (7 ½) :
−
Sən bilirsənmi yuxu görmək nə deməkdir?
−
Bəli.
−
Biz nə ilə yuxu görürük?
Uşaqların yuxulara baxışı
183
−
Gözümüz ilə.
−
O haradan gəlir?
−
Ürəkdən.
−
Sən yuxunu görərkən o harada olur?
−
Yuxunun özündə, ağlımda.
−
O, həqiqətən və fiziki olaraq oradadırmı?
−
Yox.
−
Bəs harada?
−
Çöldə.
−
Çöldə harada?
−
Otaqda.
Card (9 ½) Yuxu onun üçün “Sən fikirləşəndə ki ev yanır, sən yana‐
caqsan” kimidir.
−
Yuxu doğrudur?
−
Yox, çünki sən yuxuda olursan.
−
Bəs onda o nədir?
−
Alovdur. Sən nəsə fikirləşəndə onu görürsən.
−
Yuxu haradan gəlir?
−
Başdan. Ağıldan.
−
Sən nə zaman yuxu görürsən?
−
Fikirləşəndə.
−
Nə ilə?
−
Şüurunla.
−
Yuxu haradadır?
−
Yataqda.
−
O bizim içimizdədir, yoxsa önümüzdə?
−
Otaqda.
−
Harada?
−
Çox yaxında.
−
Sən indicə onu bildin?
−
Yox, mən çoxdan bilirdim ki, yuxu otaqdadır.
Gren (13; 6) :
−
Yuxu haradan gəlir?
−
Sən nəsə fikirləşəndə. O bizim özümüzdən gəlir (Alnını göstərir) .
−
Yuxu haradadır?
−
Burada (30 sm gözünün önünü göstərir).
Uşaq və yeniyetmələrin inkişafının sosial‐psixoloji məsələləri
184
Kenn (7 ½) Yuxu “sən nəyisə ağlında quranda” əmələ gəlir. Və biz ağzı‐
mızla yuxu görürük.
−
Yuxu görəndə sənin gözlərin bağlıdır, yoxsa açıq?
−
Bağlı.
−
Mən orada olsaydım, sənin gördüyün yuxunu görə bilərdim?
−
Yox. Sən onu görə bilməzsən, çünki o sənə yaxın olmayacaq.
−
Nə üçün görə bilmərəm?
−
Çünki o bizə yaxın deyil.
−
Onda haradadır?
−
Bizə yaxın olmayan yerdə.
−
Harada?
−
Uzaqda.
−
Sənin fikrincə harada?
−
O bizə doğru gəlir.
−
Haradan gəlir?
−
Ağızdan.
−
Sən yuxuda məktəbini görürsən ?
−
Çünki sən o zaman, sanki, məktəbdə olursan.
−
Yuxu həqiqətən məktəbdədir, yoxsa təxəyyüldə?
−
Həqiqətən məktəbdədir.
−
Yüz faiz?
−
Yox.
−
Yuxu məktəbdədir, yoxsa sənin ağzında?
−
Mənim ağzımda.
−
Sən demişdin ki, o, uzaqdadır. Bu dediyin doğrudur, yoxsa yox?
−
O, uzaqdadır.
Yuxarıdakı misallar yuxunun nə olduğunun kəşfinin onun harada ol‐
masına olan inancı nə qədər köklü dəyişdiyini göstərir. Kenn yuxunu ağzı
ilə gördüyünü desə də, onu heç kimin görə bilməyəcəyinə dəlil olaraq yu‐
xunu məktəbdə, yəni baş verdiyi yerdə yerləşdirir. Kenn yuxunun onu
məktəbə götürdüyünə inanmır. Sadəcə olaraq, yuxuda gördüyü görüntü‐
nün məktəbdə olduğuna inanır. Onun yaşında olan uşaqların danışığında,
günəşin adının günəşdə olduğuna inandıqları kimi. Buna baxmayaraq,
ikinci səviyyənin uşaqlarının əksəriyyəti yuxunu gözləri ilə 30 sm məsafədə
yerləşdirir.
Mülahizələrin 100 faiz doğru olduğunu demək üçün biz, ilk öncə daha
yüksək inkişaf edən uşaqları sorğu‐sual etməliyik.
Dostları ilə paylaş: |