Qara Volqa ikinci dəfə kəndə qayıdanda kolxozun mal – qarasını otaran Şahbazla Hümbət “Qara Güney” deyilən yerdə hərəsi bir hündür təpənin üstündə oturub ətrafa göz qoyurdular

 
121 
-  Onların  onu  ələ  keçirəcəyini  bilə-bilə  otaqda  gözləyib  bu 
barədə  fikirləşməyə  dözə  bilmərəm.  Lənətə  gəlmiş  olduqca 
dəhşətli işdir. 
-  Bəsdir,  -  Corc  dedi.  -  Yaxşı  olar  ki,  siz  bu  barədə  heç 
fikirləşməyəsiniz...            
                                                            Alar kəndi, 
1984 - cü il.         
                             
                                                                                                              
                                                                                                                   
                                            
 
 
                 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                         

---

 
122 
                                           U. S. Moem 
                                                                                               -------------------------------------
                                                                                                                                                                                                                                                         
                                                               (Böyük  Britaniya)     
 
 
    Uilyam  Somerset  Moem  1874  -  cü  il  yanvarın  25  -  də  
Parisdə,  Fransada  yerləşən  Britaniya  səfirliyində  hüquq-
şünas ailəsində anadan olmuşdur. On bir yaşına kimi Uilyam 
ancaq  Fransız  dilində  danışmışdır.  Onun  valideynləri 
İngiltərənin  Kent  qraflığından,  Kenterberidən    altı  mil 
uzaqlıqda,  Uitstebl  şəhərindən  idilər.  O, Kenterberidəki  Kral 
məktəbində  təhsilini  davam  etdirməyə  başlayır.  Sonra  o, 
Heydelberq universitetində ədəbiyyat və fəlsəfəni öyrənir. 
    U.S.Moem  1892-ci  ildə  Londonda  müqəddəs  Fom 
xəstəxanasının  yaxınlığındakı  tibb  məktəbinə  qəbul  olur. 
Tibb  sahəsindəki  təcrübəsi  onun  1897-ci  ildə  yazdığı 
“Lambetalı  Liza”  romanında  aydın  görünür.  Moemin 
ədəbiyyat sahəsindəki ilk uğuru 1907- ci ildə yazdığı “Xanım 
Fredrik” pyesi olmuşdur. 
    O,  Birinci  Dünya  müharibəsi  zamanı  Britaniyanın  Mİ-5 
kəşfiyyat idarəsi tərəfindən Rusiyanı müharibədən çıxartmaq 
məqsədilə 
Amerikadan 
gəmi 
vasitəsilə 
Vladivostoka 
göndərilir. Sonra o, 1917-ci ilin noyabrında Petroqrada gəlir. 
Burada  o,  Aleksandr  Kerenski,  Boris  Savinkov  və  başqa 
siyasi xadimlərlə tez-tez  görüşür. Bolşeviklər hakimiyyəti ələ 
alandan sonra Uilyam Rusiyanı tərk edir.  
    Onun  kəşfiyyatla  məşğul  olması  işi  1928-ci  ildə  yazdığı 
“Eşenden,  və  ya  Britaniya  agenti”  əsərində  öz  əksini 
tapmışdır.  
    U.S.Moem  1917-ci  ilin  mayında  Amerikada Siri  Velkomla 
evlənir. 
    Müharibədən  sonra  Moem  dramaturgiya  sahəsində  böyük 
uğurlar qazandı. Onun “Dairə” (1921), “Şeppi” (1933), “Ay 

---

 
123 
və  гара  qəpik”  (1919),  “Pirojna  və  pivə”  (1930),  “Teatr” 
(1937), “İti ülgüc” (1944) kimi əsərləri bu qəbildəndir. 
    U.S.Moemin  “Qəhrəman”  (1901),  “Missiz  Kreddok” 
(1902),  “Karusel”  (1904),  “Cadugər”  (1908),  “Yarpağın 
titrəməsi”  (1921),  “Kazuarina”  (1926),  “Məktub  (Cinayət 
hekayələri)”  (1930),  “Kitab  çanta”  (1932),  “Dar  künc” 
(1932),  “Ah  Kral”  (1933),  “Cinayət  yeri”  (1934),  “Don 
Fernando”  (1935),  “Kosmopolitlər”  (Qısa  hekayələr)  – 
(1936),  “Milad  bayramı”  (1939),  “Sentyabr  şahzadəsi  və 
bülbül”  (1939),  “Fransa  müharibədə”  (1940),  “Taleyin 
oyuncaqları”  (1947),  “Katalina”  (1948),  “Kuartet”  (1948), 
“Yazıçının qeyd dəftərçəsi” (1949), “Trio” (1950), “Yazıçının 
düşüncəsi”  (1951)  və  s.  nəsr  əsərləri  ona  dünya  şöhrəti 
qazandırmışdı. 
    U.S.Moem  1954-cü  ildə  Kavaler  Ordeni  mükafatına  layiq 
görülmüşdü. 
    U.S.Moem  15  dekabr  1965-ci  ildə  Nitse  xəstəxanasında 
sətəlcamdan vəfat etmişdir.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
124 
              Muzdlu  tərəfdaşlar 
 
 
    Bar adamla dolu idi. Səndi Veskotun qarşısında iki kokteyli 
qoyulmuşdu.  O,  saatına  baxdı,  ac  olduğunu  hiss  etdi.Şam 
yeməyini  o,  saat  onun  yarısında  yeməyi  tapşırmışdı.  İndi  isə 
saat ona qalırdı. Yeva Baret həmişəki kimi  yenə gecikirdi. Və 
o, bunu da bilirdi ki, saat on birin yarısından əvvəl yemək üçün 
heç  bir  şey  tapmaq  olmayacaq.  Bu  vaxt  başqa  bir  adam  bara 
daxil oldu. Səndi onu salamladı. 
-   Salam, Kotman. Bir şey içəcəksinizmi? 
-   Məmnuniyyətlə, cənab. 
    Kotman təxminən otuz yaşlı, səmimi baxışlı bir adam idi. O, 
görkəmindən  gənc  bir  oğlana  bənzəyirdi.  Onun  dolu  bədəni, 
qara saçı və iri qara gözləri vardı. 
-   Stella necədir? - Səndi soruşdu. 
-  Yaxşıdır.  Səhnəyə  çıxmazdan  əvvəl  dincəlməyi  xoşlayır.  Bu 
onun əsəbilərini sakitləşdirir. 
-   Mən bu təhlükəli işi min paunda edərdim. 
-  Bəli,  belə  bir  yüksəklikdən  iki  metr  dərinliyi  olan  suya 
tullanmağa heç kəs cəsarət edə bilməz. 
- Bu mənim əvvəllər gördüyüm oyunlardan daha təhlükəlidir. 
    Kotman  gülümsədi.  O,  Səndinin  sonuncu  sözlərini  bir 
kompliment kimi qəbul etdi. 
    Stella  onun  arvadı  idi.  Əlbəttə,  o,  həyatını  təhlükəyə  ataraq 
bu qorxulu oyunu tamaşaçılar qarşısında icra edirdi. Hündür bir 
yerdən alovlu suya tullanmaq adamlara daha artıq zövq verirdi. 
Stella  iyirmi  metr  hündürlükdən  iki  metr  dərinliyi  olan  suya 
tullanırdı.O,  tullanmazdan  əvvəl  suyun  üzərinə  benzin 
tökürdülər  və  məşəl  ilə  suyun  üzərindəki  benzini  alov-
landırırdılar. Bu çox qorxulu oyun idi. 
    Bu vaxt Yeva Baret başqa qonaqları ilə gəldilər. O, çox varlı 
bir Amerikan qadını idi. Onun stolunda həmişə çoxlu qonaqlar 
olurdu. Adətən, onlar yeməkdən sonra kart oynayırdılar. 

---