QəZƏNFƏr paşayev
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Əsas məsələ odur ki, Hüseyn Kürdoğlu təbin, ilhamın, fitri istedadın, el-obaya, vətənə sonsuz məhəbbətin
12 Bizə görə bu cür ya-naşma Hüseyn Kürdoğlunun əslində ədəbiyyat-şü-naslıq elminin yüksək tələbləri səviyyəsində də-yər---ləndirilən şeirlər yazdığını səciyyələndirmək de---məkdir. Məhz bütün bunlardan sonra professor Qə-zənfər Paşayevin Hüseyn Kürdoğlunun yaradı-cılığı haqqında gəldiyi obyektiv ümumiləşmiş nəticə elmi-nəzəri qiymətə çevrilir: “Əsas məsələ odur ki, Hüseyn Kürdoğlu təbin, ilhamın, fitri istedadın, el-obaya, vətənə sonsuz məhəbbətin sayəsində əsl poeziya nümunəsi yaradan, Azərbaycan poeziya bağçasında məxsusi yeri olan şairdir”. Professor Qəzənfər Paşayevin “Hüseyn Kürdoğlunun poetik dünyası” monoqrafiyasının strukturu da yeni və orijinaldır. O, ədəbiyyatşünaslıq elmində ənənə şəklini almış “Şairin lirikasının janr (yaxud sənətkarlıq) xüsusiyyətləri” məlum modelindən imtina edərək, Hüseyn Kürdoğlunun şeir yaradıcılığının daxili imkanlarına əsaslanmaqla onun lirikasında aparıcılıq təşkil edən hər janrı ayrıca bölmədə təhlil edib dəyərləndirmişdir. Qəzənfər Paşayev 13 Hüseyn Kürdoğlunun şeirlərindən çıxış edərək və akademik Tofiq Hacıyevin təhlillərinə əsaslanaraq onun “dördlük tarixində eraya çevrilən” şeirlərinin: bayatı-dördlük, qoşma-dördlük, gəraylı-dördlük, satirik dördlüklər formalarında yazılmış poetik nümunələrin ideya-bədii xüsusiyyətlərini seçilmiş misallarla isbata çatdırmışdır. Qəzənfər müəllim “zəmanəmizin bayatı ustası” deyə dəyər verdiyi Hüseyn Kürdoğlunun bayatı dünyasını bütün zənginliyi ilə təqdim etmişdir. Tədqiqatçı haqlı olaraq bu qənaətə gəlmişdir ki: Sarı Aşığın bayatıları və Kərkük xoyratları ilə yanaşı, atasının yaxın dostunun arvadı “sinədəftər” Çilə xaladan eşidib yazdığı və “Laçın” qəzetinin qocaman əməkdaşı, şair Tapdıq Nəcibdən “bir qalın dəftər bayatı toplayıb” öyrəndiyi örnəklər Hüseyn Kürdoğlunun bu janra dərin sədaqətini formalaşdırmışdır. Hüseyn Kürdoğlunun 1992-ci ildə “Gənclik” nəşriyyatında çap etdirdiyi “Min bir bayatı” kitabı Azərbaycan yazılı şeirində bayatılardan ibarət ilk müəllif kitabı kimi mühüm əhəmiyyət kəsb etmişdir. Monoqrafiyada Hüseyn 14 Kürdoğlunun bayatılardan ibarət poemalar yazması haqlı olaraq əsl novatorluq nümunəsi kimi dəyərləndirilmişdir. Azərbaycan şeirində ağıların, təcnislərin, gəraylıların, rübailərin, az işlədilən təsniflərin, həcv, bəhri-təvil kimi unudulmaqda olan janrlarda yaşadılıb inkişaf etdirilməsində Hüseyn Kürdoğlunun xidmətlərini professor Qəzənfər Paşayev konkret bədii nümunələrlə açıb göstərmiş, təhlil edib qiymətləndirmişdir. Bununla şairin şeir yaradıcılığının janr baxımından tam və zəngin mənzərəsi bütün dolğunluğu ilə canlandırılmışdır. Bu təhlillər və ümumiləşdirmələr həm də Azərbaycan şeirinin XX əsrin ikinci yarısından sonrakı dövrdəki janr imkanlarını aydın surətdə təsəvvür etməyə imkan verir. “Hüseyn Kürdoğlunun poetik dünyası” monoqrafiyasında professor Qəzənfər Paşayev “Sağalmaz yarası ilk məhəbbətin”, “Şairin əbədi məhəbbəti” bölmələrində onun ilk nakam sevgisinin və ailə həyatına çevrilmiş məhəbbətinin dastana bənzəyən sü-jetini müəyyən etmiş, 15 maraqlı elmi ümumiləşdir-mələrə gəlmişdir. Hüseyn Kürdoğlunun vaxtilə məşhur xanəndə Qulu Əsgərovun oxuduğu, indi də repertuarda olan “Bəyənmir məni” və “Könül bağladım” mahnılarının məlhəm kimi insana rahatlıq gətirməsi də monoqrafiyada haqlı olaraq bu poetik nümunələrin həyatiliyi və müəllifin dərin səmimiyyətilə əlaqələndirilir. Çoxcəhətli yaradıcılıq fəaliyyətinə malik olan Hüseyn Kürdoğlunun tərcüməçilik işinə dair çalışmaları və elmi-tədqiqat sahəsindəki araşdırmaları da təqdim edilən monoqrafiyanın tədqiqat obyektidir. Professor Qəzənfər Paşayev ilk dəfə olaraq Hüseyn Kürdoğlunun həmin istiqamətlər üzrə xidmətlərinə də işıq salmışdır. Əsərdə İraq, Türkmənistan və Dağıstan poeziyasından etdiyi tərcümələrin orijinalın ruhunu dolğun ifadə etməsi şairin mühüm nailiyyətlərindən biri olaraq səciyyələndirilir. Hüseyn Kürdoğlunun Səməd Vurğunun yaradıcılığının ilk dövrünə, Abdulla Qoranın həyatı və bədii yaradıcılığına, XIX əsr Cənubi Azərbaycan folkloruna həsr olunmuş elmi 16 əsərlərinin ana xətləri, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Şərqşünaslıq İnstitutundakı fəaliyyəti oxuculara təqdim olunur. Beləliklə, monoqrafiya Hüseyn Kürdoğlunun həyatı və çoxcəhətli yaradıcılığı haqqında tam, bütöv, ümumiləşmiş elmi təəssürat yaradır. “Hüseyn Kürdoğlunun poetik dünyası” monoqrafiyası professor Qəzənfər Paşayevin çoxillik elmi fəaliyyətinin müasir mərhələdəki uğurlarından olmaqla bərabər, həm də ədəbiyyatşünaslıq elmimizin də qiymətli nümunələrindən biridir. Bir məsələni də ayrıca qeyd etməyi lazım bilirəm. Yazıçı və şairlərimizin həyatı və yaradıcılı-ğı-na həsr edilmiş təməl monoqrafik tədqiqatlar uzun zamanlardan bəridir ki, çox az hallarda meydana çıxır. Belə kitablar az olduğu və ya bəzən heç olmadığı üçün ayrı-ayrı sənətkarların yaradıcılığı əsasında aparılan problem-tədqiqatlar çox hallarda möhkəm təməli olmayan, havadan asılı qalan araş-dırmalar təəssüratı doğurur. Ədəbiyyat tarixçiliyi ilə nəzəriyyə biri digərini tamamlayanda daha mükəmməl, uzunömürlü əsərlər meydana çıxa Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|