ayn-ayn sosial təbəqələrinin mənafeyini, eləcə də
mövcud fikir və
əqidə plüralizmini əks etdirən, universallıq,
obyektivlik və
qərəzsizlik prinsiplərinə əsaslanan, heç kəsdən,
heç bir siyasi
qüwədən və heç bir maliyyə qurumundan asılı
olmayan müstəqil
TV. Demokratik (kollegial) idarəetmə üsuluna
malik İ.t. tama-
şaçılardan yığılan abonent pulu hesabına
maliyyələşir. Lakin dövlət
büdcəsi, yaxud qarışıq maliyyə sistemi ilə
işləyən İ.t.-lar da
mövcuddur. Əmlak maliyyələşmə və idarəçilik
formalarına görə bir-
birindən fərqlənən Amerika, Bi-Bi-Si və
Skandinaviya modelləri
mövcuddur. I.t. xalqı maarifləndirən, cəmiyyətdə
demokratiya və
fikir plüralizmini inkişaf etdirən, milli və bəşəri
dəyərləri yaşadan
mühüm təsisat hesab olunur.
İCTİMAİ YAYTM (public broadcasting) - hər
cəhətdən müstəqil,
özünün dəqiq prinsipləri olan, dövlətin də qismən
maliyyələşdirdiyi,
ancaq fəaliyyətinə və verilişlərinin məzmununa
heç cür qanşmadığı
yayım növü (bax İctimai televiziya).
244
İDEAL (ideal) - 1) ən yüksək məqsəd; qayə,
amal; 2) bir şeyin ən
gözəl, ən yaxşı, ən mükəmməl nümunəsi.
tDEOLOGİYA (ideology) - ictimai şüurun
müxtəlif forma-
larında: fəlsəfədə, siyasətdə, hüquqda, əxlaqda,
incəsənətdə, dində
ifadə olunan ideyalar, təsəvvürlər, məfhumlar,
baxışlar sistemi;
məfkurə. İ.-da insanların gerçəkliyə və bir-birinə
münasibəti, sosial
problemlər və konfliktlər dərk edilir və
qiymətləndirilir, həmçinin
mövcud ictimai münasibətlərin dəyişdirilməsinə
yönəldilmiş sosial
fəaliyyətin məqsədi (proqramı) əksini tapır. İ.
üstqurumun tərkib
hissəsi olub, nəticə etibarilə iqtisadi münasibətləri
əks etdirir.
İDEYA (idea/concept/notion) - 1) insanm
şüurunda gerçəkliyi əks
etdirən anlayışların, təsəwürlərin və
dünyagörüşünün məcmusu,
insanm onlara münasibəti və yanaşmasmın
əsas prinsipi; 2) yeni
veriliş, yaxud film yaratmaq barədə layihə (fikir);
3) dünyagörüşün
əsas və ən mühüm prinsipi; məfkurə, məslək,
əqidə.
İFADƏLİ HƏRƏKƏT LƏR (expressive
motion) - insanın xarici
aləmin cisim və hadisələrinə, başqa adamlara
bəslədiyi münasibət,
keçirdiyi hissləri ifadə edən hərəkətlər. Üzün, əl
və qolların müxtəlif
hərəkətləri, həmçinin nitqin ahəngi adamın
keçirdiyi rəngarəng
hissləri ifadə edir. Müxtəlif psixi (xüsusən
emosional) hallarda üzə
çıxan və onlann xarici ifadəsi olan bu hərəkətlər
mimikada (üzün
ifadəli hərəkətləri), pantomimikada (bədən
hərəkətləri) və v o k a 1
m i m i k a d a (səsin ahəngi və tembrində) təzahür
edir.
İFADƏLİ QİRAƏT (elocution) - ədəbi qiraət
normalanna riayət
edib ucadan (əzbər və ya kitabdan) oxu üsulu ilə
mətnin ideya-obraz
məzmununu vermək; sözü bədii şəkildə ifadə
etmək məharəti.
İXTİSASLAŞMIŞ KİV (specialized
mass-media) - istehsalı
(yayımı) üçün xüsusi qaydalar müəyyən edilmiş
və konkret mövzu
sahələri olan kütləvi informasiya vasitələri.
İKİ PROYEKSİYA SİSTEMİ (double
projection) - biri səs,
digəri isə təsviri materiallann verilməsi və onlann
birləşdirüməsi
üçün iki proyektordan istifadə sistemi.
ıoı
246
İKİQAT EKSPOZİSİYA (double exposition) -
kinolentlə eyni
bir sahənin iki dəfə ekspozisiya edilməsi. Əwəlcə
kinolentin hansısa
bir kəsiyində ümumi kinoçəkiliş apanlır, sonra isə
bir srra həvəskar
kinoçəkiliş aparatlannda olan əksinə sarıma
dəstəyinin köməyi ilə
lentin həmin parçası ötürücü bobinə sanmr və
çəkiliş yenə, təkrarən
lentin həmin kəsiyində apanlır. İ.e. müxtəlif
vaxtlarda və ayn-ayn
yerlərdə baş verən iki hadisəni müqayisə üçün
eyni zamanda
göstərməyin arzu edildiyi hallarda bədii üsul kimi
tətbiq edilir.
İKİNCİ İŞIQ MƏNBƏYİ (auxiliary
fflumination) - işıqlan-
madan asılı olmayaraq işıq şüalandıran birinci
mənbədən fərqli
olaraq inikas edən, yaxud ondan keçən işıqla
işıqlanan istənilən
işıqlı cismin şərti adı. İşıqsalanlar, işıq
əksetdiricilər İ.i.m.-nə
nümunə ola bilər.
İKİSƏMTLİ MİKROFONLAR (double sided
microphones) -
yan tərəfdən deyil, yalnız öndən və arxadan gələn
səslərə həssas olan
mikrofonlar (bax Mikrofonun yönəlmə diaqramı).
İKİTƏRƏFLİ RABİTƏ XƏTTİ (two-way
communicarion) -
birtərəfli formadan fərqli olaraq informasiyanın
alınması (şəbəkə
radiosu və TV-si ilə) telefon qovşaqlan, KTV,
İnternet və digər İSM
ilə qarşılıqlı fəal ünsiyyət imkanmı nəzərdə tutur.
İKONA (icon/sacred image) - KİV
semiotikasının işarələrindən
biri; xristian dinində Allahın, yaxud övliyalann
təsvirləri olan
şəkil.
İKONOQRAFİYA (iconography) - müəyyən
süjetin və ya üzün,
insan sifətinə aid təsvirin sistemli öyrənilməsi,
onlann mənasının,
rəmzinin və atributlarının izahı.
İKONOMETR (iconometer) - fotoaparatm
müvafiq ikioxlu
çərçivə şəklində videoaxtarıcısı; həmin
oxlardan biri (böyüyü)
obyektivin, digəri isə fotomaterialm müstəvisinə
bərkidilir.
İKONOSKOP (iconoscope) - optik təsviri
elektrik siqnalına
çevirmək üçün ötürücü TV borusu.
İKONOTEKA (iconotecs) - müəyyən mövzuya
dair təsvirlərin
toplusu, kolleksiyası.
İLKİN KADR (primary frame) - uzun, yaxud
uzaq plandan
Dostları ilə paylaş: |