Qulu məHƏRRƏMLİ

 

248 

çəkilən    kadr (adətən, epizodun əwəlində çəkilir). 

İ.k.    hərəkət 

yerinin ümumi mənzərəsini verir, səhnənin 

məkanca yerləşməsini və 

şəraitini müəyyənləşdirir. İ.k. ünvan planı da 

adlana bilər. 

      İLKİN    QURĞULARIN AVTOMATİK   

KOMMUTATORU 

(automatic    preset    switch) -    əwəlcədən   

göstərilən məlumatlann 

avtomatik seçilməsi sisteminin qoşulub-aynlmasını 

həyata keçirən 

qurğu. 

      İLKİN MÜSAHİBƏ (primary interview) - 

jurnalistin obyektdə 

görüşdüyü (yaxud studiyaya dəvət    etdiyi)    şəxslə 

kameranı,    yaxud 

diktofonu işə salmazdan əwəl olan söhbəti. t.m. 

aparıcıya,    yaxud 

reportyora imkan verir ki, hazırladığı suallann 

düzgünlüyünə əmin 

olsun,    faktları    bir    daha    yoxlasın,    söhbətin 

mövzusu    barədə 

müsahibində    düzgün təsəvvür yaratsın    və    onu   

efırə psixoloji 

cəhətdən daha yaxşı hazırlasın. 

      İLLÜSTRASIYA    (illustration) - qəzetdə, 

kitabda hər hansı bir 

mətni daha da    aydmlaşdıran,    onu tamamlayan, 

vizual təsəvvür 

---

 

 

yaradan    fotoqrafiya, şəkil, cədvəl, qrafık, sxem, 

xəritə və s.    tipli 

təsvirlər.    Bəzən hər hansı bir əsərdə təbliğ olunan 

fikir pərdəlidirsə, 

bu, İ. vasitəsilə aydınlaşdınlır, təsvirlərlə 

tamamlanır. 

      İLLÜZİYA (illusion) - aldadıcı təsəvvür, 

yanılma; təhrif olunmuş 

qavrayış. Olmayan bir şeyi həqiqi    kimi qəbul 

etmə; yanlış, səhv 

təsəvvür; xəyal. Məs., eyni bir cisim özündən 

böyük cisimlər arasında 

əslində olduğundan kiçik, əksinə, özündən kiçik 

cisimlər arasında 

böyük    görünür.    Bu    qəbildən olan yanılmalar o 

qədər çox və 

müxtəlifdir ki, onlan çətinliklə təsnif etmək olur. 

      İMİC (image) - sifət, sima; reklamın müəyyən 

firma, mal və ya 

şəxsiyyət    haqqında    yaratdığı təəssürat;    hər     

hansı ictimai-siyasi 

xadim, yaradıcı insan, sənət adamı, aktyor, 

teleapancı, biznesmen, 

müəssisə    rəhbəri və s. haqqında onun özünün 

xarakterinin və digər 

komponentlərinin formalaşdırdığı ictimai rəy. 

      IMİCMEYKER (image maker) - imic yaradan.   

Teleapancılann, 

sənətçilərin imic reklamı ilə məşğul    olan şəxs. 

Əsasən, siyasi reklam 

mütəxəssislərinə aid edilir. 

---

 

250 

      İMİTASİYA (imitation/reherse)    - 1) 

yamsılamaq, təqlid etmək. 

Oxşatma, bənzətmə; kimisə təqlid etmə, bir şeyin 

saxtasını düzəltmə 

və s.; 2) musiqi motivlərinin müxtəlif intervallarda 

yuxan və ya aşağı 

səslə təkrarı, təqlidi. 

      İMPROVİZASİYA    (improvisation)    - EE-də   

çıxış zamanı 

əwəldən nəzərdə tutulmayan fikrin deyilişi; 

hazırlaşmadan şer, ya 

nitq söyləmə; 2) bədahətən çalınan və ya yazılan 

musiqi. Xalq 

musiqisinin əksər janrları İ.    şəklində ifa olunur, 

çalınır, oxunur. 

      İMPROVİZƏ    OLUNMUŞ ÇLXIŞ     

(improvised      speech)    - 

əwəlcədən yalnız mövzusu və çıxışın davamiyyəti 

(xronometrajı) 

bəlli olan, lakin efirdə yeni məqamlan üzə çıxan 

danışıq. 

      İMPULS (pulse) - hər hansı bir hərəkəti 

doğuran səbəb, təkan, 

stimul. İ. sinir elementlərində oyanma növlərindən   

biri olub,    sürətlə 

cərəyan    etməsi    və    sinir lifləri boyunca   

dalğavan yayılması ilə 

fərqlənir. 

      İMPULS,    k o d     m o d u l y a s i y a s ı  

(pulse/code modulation/) 

---

 

 

- kiçildilmiş təsvir siqnallannın müxtəlif kod   

kombinasiyalannm 

ardıcıllıqla kodlaşdınlması. Bu halda kodlaşdırma 

çox vaxt ikili 

hesablama    sistemində,    təsvir siqnalının   

qiymətinə    uyğun    olan 

kiçiltmə      dərəcəsi      nömrəsinin    yazılışı   

şəklində      apanlır.      Kod 

modulyasiyasından    istifadə      nəticəsində     

rabitə      kanallannda 

maneələrə davamlılığa nail olunmaq mümkündür. 

Lakin bu zaman 

təsvirin başlanğıc siqnalının spektri ilə müqayisədə 

siqnalın spektri 

xeyli genişlənir. 

      İMPULS TELEVİZİYA SİSTEMLƏRİ    (pulse   

TV systems) - 

sürətlə hərəkət edən və uçan obyektlərin 

təsvirlərinin hərəkətsiz kimi 

görünən ardıcıllığımn dəyişdirilməsini həyata 

keçirir, hərəkətin ayn- 

ayn fazalarını tutub çəkir və arxayınlıqla (diqqətlə) 

baxmaq üçün 

müşahidəçiyə təqdim edir, ya da avtomatik 

sistemdə xüsusi vaxt 

rejimi tələb edən EHM-ə salır. 

      İMPULSİV (impulsive) -    1)    qeyri-iradi, 

impulsun    yaratdığı 

əhval-ruhiyyə; 2) qəflətən oyanma, impulsun təsiri 

altmda hərəkət 

---

 

252 

etməyə meylli, çılğın, tez coşan. İ. zamanı şüurlu 

nəzarət nisbətən 

zəif olur, lakin insan yenə də öz hərəkətləri üçün 

məsuliyyət daşıyır. 

      İNCƏSƏNƏT    (art) - ictimai    şüurun və   

insan    fəaliyyətinin 

spesifik forması, gerçəkliyin bədii obrazlarda əks 

olunması, inikası, 

aləmin mənimsənüməsinin mühüm üsullarından 

biri. 

      İNDEKS    (index) - kompakt diskdə bir xətt   

içində müxtəlif 

bölümlərə ayrılmış mahnıların arasındakı 

bölmələri göstərən yer. 

      İNDİKATOR (indicator) - prosesin    gedişini və 

ya müşahidə 

obyektinin halını,    onun keyfiyyət və    kəmiyyət 

göstəricilərini əks 

etdirən cihaz, qurğu, element. 

      İNDUKSİYA (induction) - xüsusi 

mülahizələrdən ümumi    nəticə 

çıxarmaq üsulu; əqli nəticə və tədqiqat 

metodlanndan biri (bax 

Deduksiya). 

      İNFODEYT (infodata) - TV ekranlannda 

mətnin tam (bütöv) 

səhifədə göstərilməsi (canlandınlması) sistemi. 

      İNFORMASİYA    (information)    -    kütləvi   

kommunikasiyamn 

vasitələri    ilə yayılan    ictimai    məzmunlu 

məlumat, xəbər;    daxili 

---