Rafiq Verdiyev, Su ehtiyatları üzrə ekspert
Yüklə 221,11 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Fəaliyyətlər
- Göstəricilər
Təmiz və istifadəyə yararlı suyun çatışmazlığı problemi olduqda, investisya problemə birbaşa və ya
dolayı təsiri olan tədbirlərə yönəldilməlidir. Vacib
elementlərdən biri qənaət, hətta suyun mümkün təkrar istifadəsidir. Bu gün tarif və sanksiyalarda insanları suya qənaətə həvəsləndiriləcək stimullar nəzərdə tutulmur. Məişətdə sudan istifadə tariflərinin tətbiqi təklikdə suya qənaətin təbliğ edilməsi üçün kifayət deyil. Ümumilikdə sistem daha əlverişli istiqamətdə inkişaf etdirilməlidir. Bundan əlavə, su sistemlərinin təkmilləşdirilməsi, xüsusən də vətəndaşların maarifləndirilməsi adambaşına su istehlakını azaltmağa kömək edə bilər. Hər kəsin sudan istifadə edə bilməsi üçün tariflər su istehsalı (emalı) və insanların ödəmə qabiliyyəti əsasında müəyyən edilə bilər, bununla hər kəsə gündəlik zəruri miqdarda su almaq imkanı verilə bilər.
Azərbaycanda olan tariflər ( bulaq sularından istifadə üçün tariflər, tullantı sularına görə ödəmələr və ətra mühitə dair ödəmələr) su istehlakı xərclərini yetərincə əks etdirmir. Tariflər su istifadəsinə nəzarət üsullarından biridir, lakin su istehlakına ilkin nəzarətin təkmilləşdirilməsi, sudan istifadə üçün icazələrin daha geniş tətbiqi, suyun təmizlənməsi öhdəliklərinin tətbiqi və icazələr sisteminin tənzimlənməsinin təkmilləşdirilməsi yolları haqqında da düşünməyə dəyər. Müntəzəm tariflərdən əlavə, bu vasitələr də su istehlakı xərclərini azalda və ödəyə bilər. Müxtəlif su istifadəçiləri xərclərin əvəzinin ödənilməsinə bərabərlik əsasında cəlb edilməlidirlər. SUYA QƏNAƏT VƏ XƏRCLƏRİN ÖDƏNİLMƏSİNİN TƏBLİĞİ
Kənd təsərrüfatında qida məhsullarının istehsalı və təmiz içməli su prioritetləşdirilməlidir. Kənd təsərrüfatı istehsalının optimallaşdırılması, əkinçilik təcrübələrinin inkişaf etdirilməsi, yetişdirilən bitki növlərinin daha az su tələb edən növlərlə əvəzləndirilməsi vacibdir. Digər tərəfdən suvarma sistemində avadanlıqların yenilənməsi, daha çox mərkəzləşdirilmiş maşın-mexanizmlərdən istifadə önə çəkilməlidir. Sənayedə ekoloji cəhətdən daha təmiz istehsalat və təmiz texnologiyanın tətbiqi suya qənaətə, eləcə də suların çirklənməsinin azaldılmasına kömək edəcək. Bu tədbirlər iqtisadi cəhətdən çox əlverişlidir, lakin onların icrası investisiya və beynəlxalq fondların subsidiya sistemlərini zəruri edir.
müxtəlif su istifadəçilərini su istehlakını və suyun çirklənmə yükünü azaltmağa həvəsləndirəcək şəkildə inkişaf etdirilməlidir. Suyun mühafizəsi və su tələbatının idarə edilməsi sudan səmərəli istifadə, suyun boş yerə sərf olunmaması, eləcə də su itkisinin minimuma endirilməsi ilə qarşılıqlı surətdə əlaqəlidir və su ehtiyatlarının mühafizəsi üçün vacib elementlərdəndir. Su ehtiyatlarından davamlı istifadəyə nail olmaq Azərbaycanın qarşısında duran əsas məsələlərdən biridir. SUYA QƏNAƏT VƏ XƏRCLƏRİN ÖDƏNİLMƏSİNİN TƏBLİĞİ
Fəaliyyətlər Çay, göl və sahil ərazilərinin canlılar aləmi, çayların, göllərin, axmazların, bataqlıqların ümumi ekoloji, iqtisadi dəyərləri, onların mövcudluğu üçün zəruri amillər mümkün dərəcədə mühafizə edilməlidir. Torpağın, o cümlədən bataqlıq ərazilərin mühafizəsi, müvafiq torpaqdan istifadə təcrübələrinin tətbiqi əsasən həvəsləndirmə yolu ilə( lazım olduqda müxtəlif tənzimlənmədən də istifadə etməklə) təbliğ edilməli, həm də bu yalnəz suya qənaət və suyun mühafizəsinin əsas elementləri kimi deyil, həmçinin lillənmənin təsirinin azaldılması, daşqınların və qeyri-stasionar çirklənmə mənbələrinin azaldılması məqsədilə istifadə edilməlidir. Suyun saxlanılması(sututarda) və axım üzərində nəzarət və onun tənzimlənməsi su hövzələrinin idarə edilməsinin bir hissəsi kimi nəzərdə tutulmalı, təbliğ edilməlidir. Sudan
istifadə üçün icazə və lisenziyalaşdırma mexanizmi hazırlanmalı və tətbiq edilməlidir. Su
planlaşdırması prosesinə bataqlıq ərazilərin rolu da daxil edilməlidir. Vacib,
təhlükə altında olan və prioritet su hövzələri və su ekosistemləri müəyyən edilməlidir. Ekoloji standartlara uyğunluq təmin edilməlidir. İcmanın iştirakı təmin və təbliğ edilməlidir. Təbii mühit və ehtiyatların mühafizəsi tədbirlərinin siyasətlərə daxil edilməsini təmin etmək üçün ehtiyat planlaşdırılması aparılmalıdır. Ekoloji vəhdətin qorunmasının təmin edilməsi məqsədilə araşdırmalar aparılmalı və daha yaxşı elmi vəsaitlər hazırlanmalıdır. SUYA QƏNAƏT VƏ XƏRCLƏRİN ÖDƏNİLMƏSİNİN TƏBLİĞİ
Göstəricilər 2018-ci
ilə qədər pilot su toplayıcı sahə və su ekosistemlərinin idarə edilməsi üzrə plan hazırlanır və icrasına başlanılır; 2018-ci ilə qədər suyun keyfiyyəti və tullantı suları üzrə keyfiyyət standartları hazırlanır və qəbul edilir; 2024-cü
ilə qədər bütün vacib su hövzəsi və su ekosistemlərində ətraf mühitin tam miqyaslı mühafizəsi və idarə olunması layihələri icra edilir; 2024-cü ilə qədər olan müddətdə maraqlı tərəflər ətraf mühitin qorunması və idarə edilməsində iştirak edirlər; 2030-cu
ilə qədər bütün regionlarda su hövzələrinin keyfiyyət göstəricisi 80%-ə qədər yüksəlir; 2030-cu
ilə qədər bütün çay və göllərdə balıqlar, digər su bioresursları, insanlar tərəfindən istehlak və insanların istirahəti nəzərə alınmaqla su mühiti üçün suyun adekvat keyfiyyəti təmin edilir. SUYA QƏNAƏT VƏ XƏRCLƏRİN ÖDƏNİLMƏSİNİN TƏBLİĞİ
Yüklə 221,11 Kb. Dostları ilə paylaş:
|