RamiLƏ dadaşova
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
des ək, “hər şeyi elə etməli ki, BMT insanlara daha yaxın olsun”. BMT Təhlükəsizlik Şurasında islahatlarla bağlı K. Annan iki variant təklif etmişdi: 1) Veto hüququ olmayan 6 yeni daimi və 4 yeni müvəqqəti üzvün Təhlükəsizlik Şurasının tərkibinə seçilməsi 2) Yeni daimi üzv qəbul edilməməklə, üzvlərin 4 il müddətinə yeni kateqoriya ilə seçilməsi (72). K.Annan BMT- də islahatlar aparmaq, kollektiv tədbirlər keçirmək, BMT-nin əsas orqanlarının funksiyası barədə tövsiyələr vermək üçün 2005-ci il sammitində 15 tanınmış siyasi xadimdən ibarət Təhlükə və dəyişikliklər üzrə yüksək səviyyəli qrup da yaratdı (25, s.59-62). Təhlükə və dəyişikliklər üzrə yüksək səviyyəli qrupun məruzəsində də BMT-nin sülh potensialının möhkəmləndiilməsi barədə təkliflər var idi (54). 2001- ci ilin aprelində Kofi Annan “şəxsən özünün birinci vəzifəsi” kimi VİÇ/SPİD-ə qarşı mübarizə barədə beş bənddən ibarət “Hərəkətə çağırış” adlı məruzəsini dərc etdirdi. Bu məruzədə Baş katib sağlamlığın qorunmasında inkişaf edən ölkələrin qlobal fond yarat- mağa kömək etməsini, əlavə maliyyə vəsaiti ayrılması zəruriliyini vurğulamışdı (61). Baş Məclisin qərarı ilə K.Annan 2001-ci il iyunun 29-dan 2006- cı il dekabrın 31-dək yenidən bu vəziyəyə s əlahiyyət aldı. 2001- ci il dekabrın 10-da BMT və onun Baş katibi Kofi Annan Nobel mükafatına layiq görüldü. Mükafatın verilm əsi barədə qərar qəbul edən Norveç Nobel Komitəsi qeyd etdi ki, «Kofi Annan Birl əşmiş Millətlər Təşkilatının 86 yenil əşdirilməsində, dəyişdirilməsində heç kəsin etmədik- l ərini etmişdir». Ümumdünya təşkilatının – BMT-nin mükafatlandırılması ilə əlaqədar Norveç Nobel Komitəsi bildirdi ki, “qlobal sülh ə və əməkdaşlığa aparan yeganə danışıqlar BMT vasitəsilə olur” (61). Norveçin paytaxtı Osloda BMT v ə onun Baş katibinin mükafatlandırılması münasib ətilə Vəliəhd Xakon öz xanımı Mette Marit ilə konsert t əşkil etdilər. Konsertdə Baş katib sadəcə tamaşaçı olmadı, o, həm də Haiti repperləri ilə birlikdə oxudu. K.Annan 2003-cü ild ə insanlığa zidd olan prob- leml ərin həll edilməsində müvəffəq olmadığı üçün bildirdi ki, “2004-cü il dünyada əzab-əziyyət çəkən milyonlarla insana BMT-nin verdiyi v ədlərin yerinə yetirilməsi ili” olmalıdır. K.Annan terrori zmlə mübarizə və kütləvi qırğın silahlarının ləğv edilməsi üçün İraqa hücumu zəruri hesab etm əklə yanaşı, vurğulayırdı ki, “başqa ciddi problemlər d ə belə təcili diqqət tələb edir”. Baş katib Əfqanıstan, Latın Amerikası, Afrikanı nəzərdə tuturdu. K.Annan kasıblığı, aclığı, xəstəliyi, savadsızlığı m əhv etmək üçün dünya liderlərini birliyə çağırmışdır: “ Əgər biz, xüsusən də kasıb Afrika və Mərkəzi Asiya ölk ələrində qəti fəaliyyət göstərməsək, onda hamımız kasıb və təhlükəli dünyada yaşamalı olacağıq”. Baş katib varlı ölkələri kasıb ölkələrə azad və ədalətli bazara çıxmaqda kömək etməyə, onların üzərində gömrüyü azaltmağa, 2005-ci ildə 3 milyon insanı antivirus dərman- ları ilə təchiz etməyə, VİÇ/SPİD, vərəm və malyariya ilə BMT-ni mübariz əyə çağırdı:”Biz təhsildə, səhiyyədə, su 87 t əchizatında, sanitar xidmətlərdə investisiyanı artırmalı- yıq”. K.Annan “nefti ərzaqla dəyişmək” proqramı barədə İraqla danışıqlar apardı (37). Lakin 2004-cü ildə İraqda 1996-2003- cü illərdə BMT proqramını həyata keçirərkən külli miqd arda pul mənimsəməsindən şübhələnərək K.Annanın oğlu Koconu nəzarət altına aldılar (61). K.Annan y əhudilərə himayədarlıq edərək, “anti- semitizm problemi” bar ədə Nyu-Yorkda açıq konfrans çağırdı. İsrailin xarici işlər naziri Silvan Şalom BMT-nin B aş katibinə telefonla öz minnətdarlığını bildirmiş və demişdi ki, “bu konfrans BMT və yəhudi xalqı arasında münasib ətlərdə dönüş yaradacaq”. “Antisemitizm prob- lemi”ni BMT s əviyyəsinə qaldırmaq isə sionistlər tərə- find ən işğal edilən Fələstin torpaqlarının işğal edilməsi problemini diqq ətdən yayındırırdı. Hətta Kofi Annanın t əşkil etdiyi bu konfransdan istifadə edərək “Ümumdünya y əhudi konfransı” təşkilatının rəhbəri Edqar Bronkman BMT yanında beynəlxalq antisemitizmlə mübarizə t əşkilatı yaratmağı təklif etmişdir. Göründüyü kimi, istər İsrail-Fələstin münaqişəsində, istər İraqa birləşmiş qüv- v ələrin yeridilməsində, istərsə də bir çox ölkələrdə “siyasi sistemin d əyişdirilməsi” məsələlərində Baş katib ABŞ-ın mövqeyini müdafi ə edirdi. Kofi Annanın ikinci dəfə BMT-nin B aş katibi vəzifəsinə seçilməsi elə onun ABŞ- ın mövqeyini müdafiə etməsi ilə bağlıdır. Ba ş katib Kofi Annanın səlahiyyət müddəti 2006-cı ilin dekabr ayında başa çatdı. K.Annan h əmişə ABŞ-ın tərəfində olmuşdu. Rusiya nın prezidenti D.Medvedev ABŞ-ın xarici siya- 88 s ətini reallaşdırdığı və dünyada onun mövqeyini möhk əmləndirdiyi üçün K.Annana Nobel mükafatı verildiyini demişdir (76). 1995-ci ilin avqustunda Serbiya Respublikasının ərazisinin NATO təyyarələri ilə bomba- lanmasına B.B.Qali etiraz etdikdə, Baş katibin müavini olan K.Annan ABŞ-ın bu hərəkəti ilə razılaşmışdı (52). K.Annana Almaniya Kütl əvi İnformasiya Vasit ələrinin mükafatı verilmişdir. Həmin mükafat 1999- cu ild ə Bill Klintona da verilmişdir. K.Annan digər mükafatlara da layiq görülmüşdür (48). K.Annan B aş katib vəzifəsindən çıxdıqdan sonra iki nəfərin namizədliyi irəli sürüldü: Cənubi Koreyadan Pan Qi Munun və Hindistandan Şaşi Tarurun. Pan Qi Mun qələbə çalaraq Baş katib seçildi. K.Annan B aş katib vəzifəsindən getdikdən sonra bir sıra təşkilatlara, o cümlədən BMT Fonduna və Afrika İnkişaf qrupuna daxil oldu, həmçinin Qana Universitetinin kansleri oldu (61). K.Annan bir neç ə universitetdə müha- zir ə oxuyur. O, 2012-ci il 24 fevral-31 avqust tarixlərdə Suriyada münaqişəni nizama salmaq üçün BMT və Ərəb Dövl ətləri Liqasının xüsusi səfiri təyin edildi (38). Lakin K.Annan istefa verdi. ABŞ onun istefasını Suriya müna- q işəsinin nizama salınmasında Rusiya və Çinin mövqeyi il ə izah edir. Belə ki, Rusiya və Çin Təhlükəsizlik Şura- sının Suriya prezdenti Bəşər Əsədə qarşı qəbul etdiyi q ətnaməyə etiraz etmişdilər (64). K.Annanı da Azərbaycanla bağlayan bəzi hadisə- lər olmuşdur. Bildiyimiz kimi, Rusiya Müdafiə Nazir- liyi nin ayrı-ayrı vəzifəli şəxsləri 1993-1995-ci illər ərzində Ermənistana qanunsuz olaraq ümumi dəyəri 1 89 Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|