RamiLƏ dadaşova
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
Təhlükəsizlik Şurası Nizamnaməyə müvafiq olaraq məcburi tədbirlər görə bilər. “BMT- nin möhkəmləndirilməsi” adlanan IV bənddə aşağıdakı təkliflər irəli sürülür: - Baş Məclisdə müzakirələr prosesini tezləşdirmək, gündəmdə olan məsələlər barədə mexanizmi gücləndirmək, vətəndaş cəmiyyəti barədə məsələlərlə tam, sistemli məşğul olmaq. - Təhlükəsizlik Şurasında islahatlar aparmaq, Təhlükə və dəyişikliklər üzrə yüksək səviyyəli qrupun təklif etdiyi A və B variantlarına baxmaq. - İqtisadi və Sosial Şura inkişaf sahəsində əməkdaşlığı gücləndirməli, iqtisadi və sosial sahələrdə müxtəlif hökumətlərarası təşkilatların qüvvələrini səfərbər etməli, BMT-nin inkişaf sahəsində effektli fəaliyyətinə şərait yaratmalıdır. - İnsan Hüquqları üzrə Komissiyanın nüfuzu, qabiliyyəti aşağı düşdüyü üçün Baş Məclisin əsas, yaxud köməkçi orqanı kimi Baş Məclisdə 2 / 3 səs çoxluğu ilə seçilən üzvlərdən ibarət İnsan Hüquqları üzrə Şuranın yaradıl- ması. - Katibliyin strukturunu həyata keçirən əsas məsul şəxs B aş katibdir. O, Təşkilatın işi barədə Baş Məclisə illik hesabat verir, beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin qorunub saxlanmasına təhlükə törədə bilən istənilən məsələ barədə Təhlükəsizlik Şurasına informasiya verir. Baş katib və heyət vəzifələrini icra edərkən hər hansı hökumət və ya təşkilatdan, digər hər hansı orqandan göstərişlər istəməməli və almamalıdırlar. 82 -Koordinator- rezidentlərin rolunun gücləndirilməsi, humanitar vəziyyətlərdə məcburi köçkünlərin hüquqlarının müdafiəsi, regional təşkilatların, xüsusən də Afrika Birliyi Təşkilatının fəaliyyətinin genişləndirilməsi. - Nizamnamədən “düşmən dövlət” ifadəsi, həmçinin Qəyyumluq üzrə Şura və Hərbi Qərargah Komitəsi ilə bağlı maddələr çıxarılmalıdır. Bu hissədə Baş katib onu da qeyd etdi ki, qlobal problemlər bütün dövlətlərin birgə hərəkəti, ümumi strategiya çərçivəsində onların hər birinin konkret problemlərinin nizama salınması hallarında həllini tapa bilər (74). Məruzənin “Kollektiv təhlükəsizlik və münaqişə- lərin qarşısını almaq vəzifələri” adlanan II hissəsinin VIII bəndi ayrı-ayrı ölkələr, separatçı qruplar, şəxslər beynəlxalq hüquq normalarını pozduqda beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyin müdafiəsində, müharibə və söz arasında vacib vasitəçi olan sanksiyaların tətbiq edilməsinin həyati əhəmiyyətindən bəhs edir. Məruzədə göstərilir ki, Təhlükəsizlik Şurası sanksiyaların effektli həyata keçirilməsini təmin etməlidir. Silah satışına embarqo qoymaq mexanizmi daxil olmaqla, Təhlükəsizlik Şurası dərin təhqiqat keçirməyə imkan verən nəzarət mexanizmi yaratmalı, Təhlükəsizlik Şurasının Sanksiyalar üzrə K omitəsi dövlətlərə sanksiyaların həyata keçirilməsində kömək etməli, Baş katib Təhlükəsizlik Şurası ilə məsləhətləşərək sanksiyalara nəzarət etməlidir. Məruzənin “ XXI əsr üçün daha effektli BMT” adlanan IV hissəsində Baş Məclisin gündəlikdə olan məsələləri həll etməyə qadir olmadığı, 1948-ci il İnsan hüquqları barədə ümumi 83 bəyannamə və 2000-ci il Minilliyin Bəyannaməsi kimi bəzi vacib qətnamələr qəbul edilsə də, Baş Məclisin qətnamələrinin əksəriyyətinin təkrar xarakter daşıdığı, aydın olmadığı və tətbiq edilmədiyi qeyd edilərək, orada yalnız müasir təhlükələrə, daha kiçik məsələlərə baxılması göst ərilirdi. Təhlükəsizlik Şurasının, xüsusən də maliyyə, hərbi qüvvələri daha çox verən üzv dövlətlərin münaqişə- lərin nizama salınmasında, qlobal problemlərin həllində rolunun art ırılması, Təhlükəsizlik Şurasının regional və subregional təşkilatların potensial imkanlarından istifadə etməsinin əhəmiyyəti qeyd edilirdi. Məruzədə, eyni zamanda İnsan Hüquqları üzrə Komissiyanın, Katibliyin təkmilləşdirilməsi, beynəlxalq təhlükəsizliyi iqtisadi və sosial cəhətdən dirçəltmək üçün yeni institut mexaniz- minin yaradılması, sülh və təhlükəsizlik iqtisadi inkişafla vəhdət təşkil etdiyi üçün, Beynəlxalq Valyuta Fondunun, Ümumdünya Bankının, Ümumdünya Ticarət Təşkilatının, Avropa Birliyinin BMT- nin proqramları və təşəbbüs- lərinin həyata keçirilməsində fəaliyyətinin gücləndirilməsi t əklif edilirdi (55). Baş katibin təkliflərindən bəziləri bəyənildi, Sülhquruculuğu üzrə Komissiya yaradıldı. Sülhməramlı fəaliyyətin uğurlu həyata keçirilməsi üçün aşağıdakı məqsədlər qarşıya qoyulur: heyətin təhlükəsizliyinin müdafiəsi, rəhbərliyin gücləndirilməsi, maliyyələşdirmə, milli institutların yaradılması, BMT missiyalarının münaqişə tərəfləri ilə ciddi işləməsi, yaxşılığa doğru vəziyyətin inkişafı, vətəndaş cəmiyyətinin qurulması, silahlı qruplaşmaların tərksilah edilməsi, münaqişə zonasında humanitar yardım, ixtisaslaşmış qurumların, 84 qeyri- hökumət təşkilatlarının rolunun gücləndirilməsi, möhkəm sülh üçün diplomatik danışıqların aydın olması, regional təşkilatlarla əməkdaşlığın gücləndirilməsi. K.Annan məqaləsində yazır ki, “BMT öz üzvlərinə 3 istiqamətdə eyni zamanda hərəkət etməyə kömək etməlidir. Buna görə də yalnız Təhlükəsizlik Şurasında deyil, İnsan Hüquqları üzrə Şura, İqtisadi və Sosial Şurada da islahatlar aparılmalıdır… 2015-ci ilə qədər yoxsulluq iki dəfə azalmalı, inkişaf və maliyyə məsələlərində yüksəlişə nail olunmalıdır” (19). K.Annan BMT- də ali vəzifədə olan Brayan Urkxartın “BMT heç zaman maliyyə böhranı keçirməmişdir, orada yalnız siyasi böhran mövcuddur” fikri ilə razılaşır. Sülh v ə təhlükəsizlik, beynəlxalq hüquq sahəsində birt ərəfli metodlara üstünlük vermək, Təhlükəsizlik Şurası başda olmaqla, təhlükəsizlik sisteminin möhkəm- l ənməsini, BMT-nin strukturunun optimallaşmasını, f əaliyyətini yüksəltmək K.Annanın əsas məqsədlərindən idi. Keçmiş Baş katibin fikrincə Təhlükəsizlik Şurası q ətnamələr qəbul etməklə yanaşı, güc tətbiq etməyin sanksiyalaşdırılmasını həyata keçirməlidir. Baş katib kimi Kofi Annanın qarşısında duran başlıca tapşırıqlar aşağıdakılardan ibarət idi: islahatın həyata keçirilməsi üçün h ərtərəfli proqramla BMT-nin fəaliyyətini gücl əndirmək; beynəlxalq təhlükəsizlik və sülhün müdafi əsi və inkişafı sahəsində BMT-nin ənənəvi f əaliyyətini möhkəmləndirmək; BMT-nin Nizamnamə- sind ə göstərilən insan hüquqlarının, bərabərliyin təbliği, yeni t ərəfdaşlarla münasibətlər yaratmaq yolu ilə içtimaiyy ətin BMT-yə inamını bərpa etmək, onun sözü ilə 85 Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|