Ramiz Dəniz
Yüklə 4,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Təhrir Öqlidis” (“Evklidin izahı”)
- “Böyük məqsədə doğru cəsarətli addım”
- Məhəmməd Peyğəmbər (s.ə.)
13 dakı elmi nailiyyətləri” adlandırması təsadüfi deyildir. Onun N. Tusinin “Təhrir Öqlidis” (“Evklidin izahı”) və “Şəklül-qita”, “Hesablamalar məcmusu” və s. əsərləri özündən sonra həndəsənin öyrənilməsi və inkişafı üçün əsas olmuşdur. Müəllif onu sübut etmək məqsədilə profes- sor B. A. Rozenfeldin belə bir fikrini misal gətirir: “Nəsi- rəddin paralellik postulatını iki aksioma və postulatlar vasitəsilə sübut etməkdən boyun qaçırması və həmin postulatı əvəz edəcək daha sadə postulat işləməsi Loba- çevski kəşfinin hazırlanması işində irəliyə doğru atılmış mühüm addımdır”. Əsərin sonunda müəllif onun məzmununu 24 bənddən ibarət ümumiləşdirilmiş nəticələrlə Nəsirəddin Tusinin əsrləri necə qabaqlaması sübut edilir. Yazıçı Ramiz Qasımovun əsəri hədsiz dərəcədə zəngin məlumatlar əsasında yazılmış, astronomiya, riyaziyyat, geodeziya, etika, coğrafiya, fəlsəfə və s. elmlərin inkişafına Azərbaycan aliminin elmi təsiri zəngin araşdırmalarla izah edir. Müəllifin əsəri əvvəldən axıra kimi vətənpərvərlik ruhu ilə yoğrulmuş ideyalar və ümumiləşmələrdən ibarətdir. Oxucular yazıçının əsərində çox məzmunlu elmi yaradı- cılıq səhnələrini sadə və mənalı oxuya biləcəklər. Amma,
14 onu müəllifin istədiyi kimi canidildən oxumaq, xalqımızın şöhrət dünyası ilə ətraflı tanış olmaq lazımdır. Biz cavan novator yazıçımız Ramiz Qasımovun bu beşinci tarixi-araşdırma əsərini qarşısına qoyduğu “Böyük
yaradıcılıq gələcəyi arzulayırıq. professor Eybali Mehrəliyev AMEA-nın müxbir üzvü, coğrafiya elmləri doktoru Bundan sonra yüz illər keçsə belə, Nəsirəddin Tusinin elmi irsi tədqiqatçılar üçün zəngin elmi dəfinə kimi görünəcək. İndiyənə qədər Azərbaycan aliminin ərsəyə gətirdiyi elmi işlərinin demək olar ki, azacıq bir hissəsi araşdırılaraq tam tədqiq edilmişdir. Acınacaqlı haldır ki, Nəsirəddin Tusinin həyatından bəhs edən bir çox sənədlərin səhifələri hələ də acılmamışdır. Güclü idrak sahibi olan alimin ensiklopedik biliyə malik olması, onun elmi-bədii irsinin zənginliyi ondan xəbər verir ki, o, Azərbaycan ölkəsi tərəfindən bəşəriyyətə bəxşiş edilən bir elmi incidir. Zamanına görə Elmlər Akademiyasının binasını özündə cəmləşdirən N. Tusinin necə bir fenomenal alim olduğunu, bizlər bütün dünyaya bəyan etməliik. Bir çox elmlərin arxeoloqu sayılan N. Tusi nəinki Azərbaycanın, Yaxın Şərqin və ya Türk dünyasının, hətta bütün Yer kürəsinin istedadlı və bənzərsiz dühalardan biridir. Müəllif
15
16
Zəka sahibləri olan aqil insanların kamil düşüncələri, adi insanların yüz illiklərlə qavramaq istədikləri həyatda baş verən proseslərin aludəliyini anlamaq üçün oriyentir rolunu oynayır. Fironların dövründən başlayaraq, indiki dövrə qədər alim zirvəsinə qalxan bütün kamil insanlar Yer kürə- sinin quruluşu, bu planetdə baş verən bioloji, fizioloji, geoloji proseslərin necə getməsini araşdıraraq, cəmiyyət üçün qlobal sayılan bu məsələnin üzə çıxarılmasında böyük səy göstərirlər. Bəşəriyyət tarixində məlum olan elm sahələrinin təkmilləşdirilməsi, təhsil sistemində tədris metodunun mexanizmini asanlaşdırıb inkişaf etdirilməsi, insan təfəkkürünün yüksək səviyyədə formalaşmasına, intellektual potensialın artırılmasına dinamik təkan verir. Təbii qanunlara görə dinamik fazanın həyata keçirilməsi prosesinin avanqardında, bilavasitə alimlərin durduğunu inkar etmək olmaz.
Yüklə 4,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|