Ramiz Dəniz
Yüklə 3,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
77 bir işgəncə tətbiq edilməməlidir. Onlarla yumşaq rəftar edilməlidir. - Don Alonso, bildiyiniz kimi, bizə əsir düşən araukan- ların hamısı yaralıdır. - deyə leytenant Ernando üzrxahlıqla bu faktı ekspedisiya rəisinin yadına saldı. - Özü də onların ikisinin vəziyyəti daha ağırdır. Belə olan halda nə etməli- yik?
- Bizim yaralı döyüşçülərimiz ilə yanaşı düşmən yaralı- ları da müalicə olunmalıdırlar. - deyə polkovnik tərəddüd etmədən dilləndi. - Biz öz xeyirxahlığımızı düşmənə nüma- yiş etdirməliyik. Bəlkə, bundan sonra onlar bizim kimliyi- mizi yaxşı tanıyacaqlar. Mən çox yaxşı bilirəm ki, əvvəlki ekspedisiyalardan sonra araukanlar bizim əsgərləri rəzil və amansız kimi tanıyırlar. İndi bunun əksi baş verməlidir. Bizim kimliyimiz hamıya bəlli olmalıdır. Bütün yaralılara ilkin tibbi-yardım edilməlidir. - Don Alonso, mən bu məsələyə dair bəzi aydınlıq gətirmək istəyirəm. - deyə qraf Xuan oz fikrini bildirmək üçün söz aldı. - Bildiyiniz kimi bu günki döyüş zamanı bizim ekspedisiyamızdan həlak olanlar var. Həlak olanların yaxın dostları və qohumları bir ağızdan söz veriblər ki, onların qanını yerdə qoymayacaqlar. Onlar bilsələr ki, əsir alınan hindular nəinki edam ediləcək, hətta bizim təbiblər
78 tərəfindən müalicə olunacaqlar, dəstədə hansı qalmaqalın başlayacağını təsəvvür etmək çətin deyil. - Heç kimin ixtiyarı yoxdur ki, mənim icazəm olmadan əsirlərə toxunsun. - deyə polkovnik sifətini turşudaraq qətiyyətlə dilləndi. - Əgər, onların başından bircə tük əskik olsa, onda mən ciddi tədbirlərə əl atmalı olacağam. Mənim göstərişimi bütün ekspedisiya iştirakçılarına çatdırın: yaralı araukanlar bizim soydaşlarımızla paralel olaraq müalicə olunacaqlar. Xüsusən də ağır yaralılara möhkəm qayğı göstərilməlidir. Bir daha bu məsələyə qayıtmayaq. Əlbəttə, heç kim cəsarət etməzdi ki, polkovnikin bir sözünü iki eləsin. Həm kapitan qraf Xuan, həm də Kamaço ilə Karlos öz daxillərində hirslərini boğmağa başladılar. Polkovnikin ciddi xəbərdarlığından sonra onlar əlacsız qalaraq bir-birilərinə hiddət dolu nəzərlər yetirirdilər. Polkovnikin yaralı araukanları müdafiə etməsi nəinki onları, hətta başqa zabitləri də vəcdə gətirmişdi. Lakin heç kim öz etirazını bildirmirdi. Polkovnikin sözündən çıxmaq isə qətiyyən olmazdı. Bunun axırı çox pis olardı. - Don Alonso, vadidəki kəndlər boş-boşuna qalıb. - deyə kapitan Alonso mövzunu dəyişməli oldu. - Deyirəm, arau- kanlar həmin kəndlərdən səmərəli istifadə edərlər. Kəndlərə dair nəsə, tədbir görmək lazımdır?
79 - Vadi bütünlüklə bizim ixtiyarımızdadır. - deyə pol- kovnik bir az tərəddüd edəndən sonra ehtirasla dilləndi. - Burda yerləşən kəndlərdən də səmərəli istifadə etmək la- zımdır. İlk növbədə bütün yaralılar bizə yaxın kənddə yerləşdirilməlidirlər. Kəndin aşağı hissəsində qəbristanlıq təşkil edilməli və həlak olan silahdaşlarımız həmin qəbris- tanlıqda dəfn edilməlidir. Yaralılarımız çox olduğundan kəndə beş nəfərdən ibarət mühafizəçi dəstəsi qoymaq lazımdır. Həmin beş nəfər düşmənin bütün gözlənilməz hücumlarına hazır olmalıdır. Bütün vadinin təhlükəsizliyi məhz onlara tapşırılmalıdır. Bu irilikdə vadidə beş nəfərdən ibarət mühafizəçi dəstəsi saxlamaq həddindən artıq böyük risk tələb edirdi. Bütün vadi və kənddə müalicə olunacaq adamların təhlukəsizliyi onların öhdəsinə düşürdü. Polkovnik çox yaxşı bilirdi ki, vadinin şimal sərhədlərindən bir qədər aralı hindu kəndi yerləşir və orada araukanların xeyli qüvvəsi cəmləşib. Onlar hər an həmin kəndi tərk edib vadiyə daxil ola bilərlər. Həmin kənddəki aborigenləri nəzarət altında saxlamaq hələlik mümkün deyildi. Onları nəzarət altında saxlamaq üçün polkovnik Alonso tabeliyində olan əsgərlərin müəyyən bir hissəsini ayırmalı idi. O, isə ildırım sürəti ilə, başladığı hücumu davam etdirmək fikrində idi.
80 Vaxtı ilə bu torpaqda yerli əhaliyə qarşı döyüşmüş konkistadorlar izah edirlər ki, bu meşəni keçəndən sonra, ensiz hündür olmayan dağlar yerləşir, həmin dağları keç- mək üçün bir çox keçidlərdən istifadə etmək lazım gələcək. Araukanlar həmin keçidləri cidd-cəhdlə müdafiə edirdilər. İş ondadır ki, həmin dağların yamaclarında bir neçə dənə hindu kəndləri yerləşir. Moluy qəbiləsinin əsas əhalisi həmin kəndlərdə yaşayır. Ən maraqlısı odur ki, həmin dağlardan o tərəfdə münbit torpaqlarla əhatə olunmuş geniş bir vadi yerləşir. Vadi demək olar ki, dörd tərəfdən dağlarla əhatə olunubdur. Dağların 75 faizi sıx meşələrlə örtülmüşdü. Yalnız cənub istiqamətindəki dağlar (Anqud körfəzinə yaxın yerlər) meşə örtüyündən məhrum idi. Konkistadorların dediyinə görə təkcə həmin vadidə araukanların 6 kəndi yerləşir. Amma o da, mə`lum idi ki, vadinin bütün ətrafı kiçik dağlarla, kiçik dağlardan sonra hündür dağlarla əhatə olunmuşdu. Söz yox ki, vadini tərk edəcək araukanlar dağlara tərəf çəkilməyə çalışacaqlar. Qarşıda yay fəsli gəldiyi üçün onlar isti günlə- rini dağlarda keçirməyə üstünlük verəcəklər. Qış fəslində isə onlar istər-istəməz, məcburiyyət qarşısında qalaraq aşağı enəcəklər. Lakin polkovnik Alonso yay fəslinin elə birinci ayında inadkarlıq göstərən düşməni darmadağın etmək istəyirdi. O,
Yüklə 3,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|