Rauf Məlikov Nizami İbrahimov MƏKTƏBLİNİn tarix lüĞƏTİ
Yüklə 4,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Triumf
- Troya
- Trumen doktrinası
- Tupak Amaru
- Tussen-Luvertür
386
- Böyük Britaniyada və bundan sonra digər ingilisdilli ölkələrdə həmkarlar ittifaqlarının adı. Tred-yunionlar ixtisaslı fəhlələri peşələri üzrə müəyyən sənaye rayonu və ya bütün ölkə miqyasında birləşdirir.
- kartel və sindikatla müqayisədə daha yüksək inhisar forması. Trestə daxil olan müəssisələr istehsal və kommersiya müstəqilliklərini tam itirirlər. Trestin təşkili zamanı müəssisənin sahibkarları istehsal vasitələrinə olan mülkiyyətlərini birliyə verir, əvəzində isə həmin payın məbləğinə müvafiq miqdarda aksiya - səhm alırlar. tribunal - 1) Böyük Fransa burjua inqilabı zamanı inqilabi tribunallar - əksinqilabi cinayət işləri üzrə müstəsna məhkəmələr; 2) Sovet Rusiyası və SSRİ- nin mövcud olduğu ilk illərdə əksinqilabi və digər dövlət cinayətlərinə baxan xüsusi məhkəmələr; 3) SSRİ-də hərbi xidmətçilərin cinayət işlərinə baxan məhkəmələr.
Romaya daxil olması. Senatın qərarı ilə təşkil edilirdi və sərkərdə üçün ali mükafat sayılırdı. Triumfator dörd ağ ata qoşulmuş cəng arabasında təntənəli şəkildə Romaya daxil olurdu. Triumfatorun önündə onun əldə etdiyi qəniməti və zəncirlənmiş əsirləri aparırdılar; 2) məcazi mənada - parlaq nailiyyət, görkəmli qələbə.
Troya - Kiçik Asiyanın şimal-qərbində qədim zəngin şəhər. E.ə. 1240 - 1230-cu illərdə yunan-axeylər Mikena hökmdarı Aqamemnonun başçılığı ilə troyalılarla müharibə etmiş və yalnız hiylə vasitəsilə Troyanı tuta bilmişlər. Yunan rəvayətinə görə, Troyanı mühasirəyə almış axeylər nəhəng taxta at düzəltmiş, onun içərisində isə öz döyüşçülərini gizlətmişlər. Troya sakinləri taxta atı dartıb şəhərə aparmışlar. Gecə ikən atın içərisindən çıxan axey döyüşçüləri şəhər darvazalarını açaraq mühasirəyə alanları içəri buraxmışlar. Bununla da Troya süqut etmişdir. İndiki dövrdə "Troya atı" ifadəsi "alan üçün təhlükəli hədiyyə" mənasını verir. Uzun müddət elə hesab edilirdi ki, bu hadisə Homer tərəfindən uydurulub və Troyanın özü də heç zaman olmamışdır. Amma alman arxeoloqu Sliman 1870-ci ildə Hissarlıq təpəsini qazarkən Troyanın xarabalıqlarını aşkar etmişdir. Trumen doktrinası - 1947-ci ildə prezident Harri Trumen tərəfindən irəli sürülmüş ABŞ hökumətinin xarici siyasət proqramı. Yunanıstana və Türkiyəyə təxirəsalınmaz hərbi və iqtisadi yardım göstərmək adı ilə onların daxili işlərinə qarışmağı və həmin ölkələri SSRİ-yə qarşı hərbi-strateji meydana çevirməyi nəzərdə tuturdu. Bu proqram "soyuq müharibə" siyasətinin bir hissəsi idi.
xarakterizə olunur. Tunc insan tərəfindən hazırlanmış ilk süni xəlitədir - o, misin qalay, nikel, arsen və ya sürmə ilə qarışığıdır. Tunc misdən özünün asan əriməsi və
387
daha möhkəmliyi ilə fərqlənirdi, lakin əmək alətləri və silah istehsalının yayılması ləng gedir və məhdud ərazidə baş verirdi, belə ki, qalay yataqları azlıq təşkil edirdi və o, çox baha idi. Tunc dövrü eneoliti əvəz etmişdir. Azərbaycanda tunc dövrü e.ə. IV minilliyin sonlarından başlayaraq II minilliyin sonlarınadək davam etmişdir. Tuncdan məmulat hazırlama üçün əritmə sobaları və zindan lazım idi. Yeni sənətkarlıq sahələri - dəmirçilik, naxışlama inkişaf etməyə başladı, əkinçilik təkmilləşdi. Tunc dövründə Azərbaycanda matriarxat patriarxatla əvəz olundu, tayfa ittifaqları və mədəni birliklər meydana gəldi, əhalinin sıxlığı artdı, dağətəyi və dağlıq zonalar məskunlaşmağa başlandı, yaşayış məskənləri ətrafında möhkəm müdafiə divarları çəkildi, toxa əkinçiliyi xış (kotan) əkinçiliyi ilə əvəz edildi, köçəri maldarlıq meydana gəldi, sənətkarlıq əkinçilikdən ayrıldı, əmlak bərabərsizliyinə və sinfi cəmiyyətə keçid başlandı, erkən dövlət qurumları meydana gəldi. Tunc dövrü dəmir dövrü ilə əvəz olundu. Tupak Amaru - Peruda ispan işğalçılarına qarşı azadlıq mübarizəsinin rəhbərlərı: 1) Tupak Amaru 1571-ci ildə inklərin dövlətini bərpa etmək uğrunda hindilərin mübarizəsinə rəhbərlik etmişdir; 2) X.Q.Kondorkanki Tupak Amaru adı ilə Peruda 1780 83-cü illərdə hindilərin çox böyük üsyanına başçılıq etmişdir. Bu üsyan Latın Amerikasında azadlıq mübarizəsinin inkişafına böyük təsir göstərmişdir.
əksəriyyətində rıtsar turnirlərinə XVI əsrdən son qoyulmuşdur. Tusi Nəsirəddin (1201 - 74) – məşhur Azərbaycan astronomu. Astronomiya, riyaziyyat və fəlsəfə üzrə əsərlərin müəllifi. Astronomiya üzrə əsas əsəri "Zic elxan ("Elxanın cədvəlləri"). 1259-cu ildə Marağa (Cənubi Azərbaycan) yaxınlığındakı dağın zirvəsində rəsədxana yaratmış və özü də ona rəhbərlik etmişdir. Marağa rəsədxanasında Yaxın və Orta Şərq ölkələrindən yüzdən artıq alim işləmişdir; burada 400 mindən artıq əlyazması olan kitabxana da vardı.
xalqının ingilis müdaxiləçilərinə (1793 - 1803) və fransız müstəmləkəçilərinə (1802 - 1803) qarşı azadlıq mübarizəsinin rəhbərlərindən biri. 1797-ci ildən Haiti adasının qərb hissəsinin silahlı qüvvələrinin baş komandanı, 1801-ci ildən adanın ömürlük rəhbəri. Quldarlığı ləğv etmişdir. Fransız müstəmləkəçiləri tərəfindən tutularaq Fransaya aparılmış və orada ölmüşdür. Tutanxamon - Qədim Misir fironu (e.ə. 1400 - 1392), Exnatonun oğlu. Çox gənc ikən ölmüşdür, lakin 1922-ci ildə qarət edilməmiş sərdabədən arxeoloq Karter tərəfindən tapılması sayəsində yaxşı məlumdur. Tutanxamonun sərdabəsindəki xəzinə Qədim Misir nədəniyyətinin qiymətli abidələrindəndir.
Yüklə 4,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|