Redaksiya şurasi misir Mardanov

4 98 

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

Keyxosrov  cavab  verdi : 

- Man  bn  işda  çox  düzgün  haraKat  etmişam .  ÇünKi  uşaqlar 

oyun  oynamaq  İstadilar  va  m ani  da  öz larina  padşah  seçdilar.  Man 

onların içarisinda bu  vazifaya  layiq idim.  Qalan  uşaqlar  manim  am­

rimi  yerina  yetirdiyi  halda,  o  uşaq  manim  dediKlarimi  qulaqardına 

verib  mana  heç  bir  ahamiyyat  vermirdi.  Buna  göra  da  öz  cazasını 

almışdır.  agar  bunun  üçün  m ana  bir  caza  vermaK  lazım  isa  buyu­

run,  man  qabağınızda  dayanmışam . 

Uşaq danışarKan Astiaq onu tanıdı. Keyxosrovun  üzünün ciz­

gilarina  oxşayırdı,  uşağın  cavabı  çox  sarbast  idi.  Uşağın  atıldığı 

müddatla  çobanın  oğlunun  yaşı  bir-birina  uyğun  galirdi.  Astiaq 

özünü  itiraraK  bir qadar susdu .  Özüna  galinca  çobanla  taKliKda  da­

nışmaq  üçün Artembaresi  yanından  uzaqlaşdırmaq  istadi: 

- Artembaresi,  - dedi,  - man  ela  haraKat  edaram  Ki,  na  san, 

na  da  sanin  oğlun  mandan  narazı  qalmasın. 

Astiaq bu sözlari  deyib  Artembaresi  hüzurundan  azad  etdi  va 

öz  qulluqçusuna  Keyxosrovu  içariya  aparmağı  amr  etdi.  Çoban  taK 

qalınca bu uşağın haradan onun alina  galdiyini va  Kimin  tarafindan 

ona  verildiyini  soruşdu .  Çoban  dedi  Ki,  bu  onun  öz  oğludur  va  bu­

nu doğan arvad indi da onunla yaşayır. Astiaq çobana xatırlatdı Ki, 

yalan demaRda ağıllı iş görmür va padşahı nahaq yera onu caza ver­

maya  macbur  edir.  Padşah  bu  sözlarİ  deyandan  sonra  gözatçilarina 

çobanı  tutmağı amr etdi .  Çoban  cazalandırılacağından  xabar tutun­

ca,  bütün ahvalatı olduğu Kimi  danışdı,  padşaha  yalvarıb  bağışlan­

masını  xahiş etdi. 

Astiaq  çobanın  ahvalatı  düz-doğru  danışmasını  nazara  alaraq 

azad  etdi.  Qarpağa  isa  çox  barK  acığı  tutdu,  öz  nizali  asgariarindan 

birini  onun  dalınca göndardi.  Qarpaq galinca Astiaq ondan soruşdu: 

- Manim  sana  tapşırdığım  uşağı  de  göraK  hansı  yolla  öldür­

müsan? 

Qarpaq  çobanın  yanında  yalan  demaya  cürat  etmadi,  yalanın 

üstünün  açılmasından  qorxaraq  dedi : 

- Padşah,  man  uşağı  sandan  alınca  bu  amri  yerina  yetirmaK 

barasinda  düşünürdüm .   Man,  sanin  yanında  günahKar  olmamağa 

çalışırdım,  eyni zamanda uşağı  öldürmaKla sanin qızının va özünün 

yanında bir qatil Kimi  müqassir olmağı  da istamirdim .  Ona göra da 

bela  haraKat  etdim:  bu  çobanı  yanıma  çağırıb  uşağı  ona  verdim  va 

dedim  Ki,  padşahın  amri  ila  bunu  öldürmalisiniz .   Man  bu  işda  heç 

bir  yalan  danışmamışdım,  ancaq  sanin  arnrini  çobana  yetirmişdim . 

Uşağı  ona  veraraR  amr  etmişdim  Ki,  uşağı  aparıb  sart  dağların  bi­

rina atsın va  ölüncaya  qadar yanında qarovul  çaKsin.  Bu  amri  yeri­

na  yetirmasa,  ağır  cazalar  alacağını  ona  söylayib  qorxutmuşdum .  

amr  yerina  yetirilib  uşaq  ölünca,  man  da  inanılmış  asgariarindan 

birini  oraya  göndardim  va  uşağın  ölümüna  inandıqdan  sonra  dafn 

---

Ravayatlar 

499 

olunmasını  amr  etdim.  Man  bu  işi  bela  yerina  yetirmişam  va  uşaq 

bela  bir  ölürula  ölmüşdür.  Qarpaq  ahvalatı  olduğu  Kimi  düz  danış­

mışdı .  Astiaq  ona  qarşı  coşan  hiddatini  gizladaraK  an  avval  çoban­

dan eşitdiyi ahvalatı olduğu  Kimi ona  nağıl etdi.  EşitdiKlarini taK­

rar  etdiKdan  sonra  dedi : 

- Qoy  oğlan  manim  yanımda  qalsın .  Man  işin  bela  olmasına 

seviniram,  vicdan  azabı  mani  çox  incidirdi.  Sonra alava  etdi: 

- Uşaqla  o  cür  raftarım  va  qızımdan  gördüyüm  mazammatlar 

mani  az  incitmamişdir.  indi  isa  uşağın  taleyi  yaxşılığa  doğru  dön­

düyündan  öz  oğlunu  manim  yenica  galmiş  navamin  yanına  göndar 

va  özün  da  mana  qonaq  gal;  navamin  ölümdan  xilas  olmasını  man 

qurban  KasmaKla bayram  etmaliyam .  Allahın  şüKrünü  yerina yetir­

maliyiK . 

Qarpaq bu  sözlari eşidinca padşahın  qabağında diz  çöKdü,  am­

ri  yerina  yetirmamasinin  bela  bir  gözal  n atica  ila  bi tmasina  va  bu 

cür  xoşbaxt  hadisaya  göra  qonaq çağırılınasına  sevinib  evina qayıt­

dı.  Eva  çatınca  darhal  oğlunu  Astiaqın  hüzuruna  göndardi  va  tap­

şırdı  Ki,  padşah  na  cür  amr etsa yerina yetirsin.  Qarpağın birca oğ­

lu  var  idi,  bu  il  uşağın  on  üç  yaşı  tamam  olurdu.  Qarpaq  özü  isa 

evda  qalıb  bütün  ahvalatı  sevincia arvadına danışdı.  Qarpağın  oğlu 

saraya galinca,  Astiaq uşağın başının KasUmasini va badaninin dağ­

ranmasını  amr  etdi.  amra  göra  uşağın  atinin  bir  hissasi  qaynadıl­

malı,  bir  hissasi  qızardılmalı,  adviyya  vurulub  hazır  saxlanılmalı 

idi .  Qonaqlıq vaxtı  Qarpaq va  çağırılmış başqa  adamlar galib  çıxdı­

lar.  Astiaqın va başqa  adamların  qabağında  qoyun  ati  ila dolu  süf­

ra  açıldı.  Qarpağın  qabağına  isa  oğlunun  atini  qoydular.  Yalnız 

uşağın başı,  al va ayaq barmaqları buraya gatirilmamişdi,  onlar xü­

susi  bir  zanbilda  mühafiza  olunurdu .  Qarpağın  doyduğu  anlaşılın­

ca Astiaq  ondan  soruşdu  Ki,  xöraKdan  xoşun  galdimi?  Qarpaq  xö­

raKdan  çox  razı  qaldığını  söyladi.  Bu  vaxt  qabaqcadan  tapşırıq  al­

mış  qulluqçular  içarisinda Qarpağın  oğlunun başı,  allari va ayaqla­

rı  olan  zanbili  onun  yanına  gatirdilar,  qabağına  tutub  açmasını  va 

oradan  Kefi  istadiyi  qadar  götürmasini  taKlif etdilar.  Qarpaq  taKli­

fi  qabul  edaraK  zanbili  açdı,  balasının  badaninin  qalıqlarını  gördü, 

laKin özünü  ala alaraq heç bir dahşat alamati  zahira  çıxarmadı.  As­

tiaq  ondan  hansı  ovun  atini  yediyini  anlamışmı,  deya  soruşduqda, 

Qarpaq  anladığını  bildirdi  va  alava  etdi  Ki,  padşahın  tutduğu  har 

bir  iş  xoşdur.  Sonra  o,  oğlunun vücüdündan  qalan ati  götürüb  bas­

dırmaq  maqsadila  öz  evlarina  apardı . 

Astiaq Qarpağa bela bir caza  verdi.  Keyxosrovun  galib çıxma­

sı  münasibatila,  onun  yuxusunu  vaxtila  yozmuş  olan  Kahiniari  ya­

nına  çağırdı.  Kahiniardan  harnan  yuxunu  neca  yozduqlarını  soru­

şarKan  onlar  qabaqKı  sözlarini  tasdiq edib  dedilar  Ki,  onun  navasi­

nin taleyinda padşahlıq vardır. agar ölmayib yaşayarsa,  padşah ola-

---