Redaksiya şurasi misir Mardanov
Yüklə 4,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
4 1 2 Azarbaycan şifahi xalq adabiyyatı antologiyası azizim, vaznasiyam, Vaznanin xaznasiyam, Atam manim oğlumdu, Man atarnın yeznasiyam . Ay Dadaş, atma daş, On iKi lavaş, bir qazan aş. Onu yemayanin başına daş.
• MIFL8R
Miflar 4 1 5
Samavi miflar ı Lap qabaq zamanlarda Allahdan başqa heç Kim yox imiş . Yer üzü da başdan ayağa su imiş . Allah bu suyu lil eylayir. Sonra da li li qurudub torpaq elayir. Bu torpaqdan bitKilari cücardir. Ondan sonra da torpaqdan palçıq hazırlayılı insanları yaradır, ona ruh ve rib canlandırır. 2 Qabaqlar göy yera yaxın imiş . Adamlar bir-birini öldürüb qan töKür . BaraKatin qadrini bilmirmişlar . Bunu göran Tanrının qazabi tutur va göyü yerdan uzaqlaşdırır . 3 Gün aş ila Ay bacı-qardaş imiş . Bunlar çox dacalliK edir, e la hey savaşırmışlar . Günlarin bir günü ye na savaşırlar . Anaları da xamir yoğururmuş . Birdan Günaş alini xamira batırıb çırpır Ayın üzüna . Anaları da hirslanib onlara qarğış edir. Deyir Ki, sizi gö rüm , bir-birinizin üzün heç vaxt görmayasiniz . Odur Ki , Gün aş gündüz doğur, Ay da geca . Günaş Ki, xamiri çırpmışdı Ayın üzüna, indi da geca Aya baxanda harnin laKa onun üzünda görünür . 4 Deyirlar, Ay Günaşin oğludur. O, uşaqlıqda çox dacal olub . Bir dafa Günaş görür Ki , taKnada çöraK qurtarıb . Tez al-ayağa dü şür, başlayır un qatıb xamir yoğurmağa. Ay galib anasının yanın da dacalliK elayir. Günaş çox deyir Ki, al çaK , qoy işimi görüm . Ay daha da qızışır. Axır-axırda Günaş harK hirslanir. Xamirli ali ila Ayın üz üna bir şilla çaKir . Xamirin izi qalır Ayın üzünda. Ay na qadar çalışır üz ündaKi laKani yusun, amma bu laKa heç cür yuyul mur. Ay üzündaKi laKadan çox utanır. Ona göra da dünyaya geea lar çıxır Ki, heç Kim bu laKani onun üzünda görmasin . 5 Ay - oğlandı , Günaş - qız . Ay Günaşi istayirmiş . Har gün onun dalınca gazirmiş . Günaş na qadar elayirmişsa da, Ay al çaK- 4 1 6 Azarbaycan şifahi xalq adabiyyatı antologiyası mirmiş Ki, çaKmirmiş. Bir gün yena Ay Günaşin arxasınca düşür. Günaş qaçır, Ay da onu qovur. Günaş baxır Ki, Ayın alindan qur tara bilmayacaK . Odur Ki, ayilib yerdan palçıq götürür, atır onun üzüna. Ay dayanır. Günaş çıxır gedir. O vaxtdan da Ayın üzünda laKa qalır. 6 Ay bir oğlan uşağı imiş, ham da şuluq uşaq imiş . Heç Kimin sözüna baxmırmış. Bir gün anası xamir yoğuranda yanında oyna yıb onun al-ayağına dolaşırmış. Na qadar deyir, burdan get, sözü na baxmır. Axırda anası acıqlanıb ali xamirli-xamirli buna bir şii la vurur. O vaxtdan da Ayın üzü laRali qalır. 7 Bir Kişi ova çıxır. alina heç bir şey düşmür. Axır galib bir gö lün Kanarına yetişir. Görür, gölün o biri tayında gözal bir qız otu ruh suya tamaşa elayir. Qız o qadar göz al imiş Ki, şövqündan ovçu ona baxa bilmirmiş . Axır ovçu bir tahar ona yaxınlaşıb soruşur Ki, san Kimsan? Qız deyir Ki, manim adım Günaşdir. Ovçu ila Günaş bir az sö h bat edirlar, axşamın qaranlığı çÖKÜr. Ovçu Günaşi qonaq çağı rır. Günaş razı olur. Onlar ovçunun evina galirlar. Ovçu qonağ'l hörmatla qarşılayır. Günaş ayrıca bir otaqda ya tır. Sabah açılır, ha mıdan qabaq qonaq durur. O, hayata çıxan vaxt atraf nura boyanır. Bu zaman ev yiyasi da yuxudan oyanır. Günaşa baxanda gözlarİ qamaşır. Ovçu Günaşa yaxın geda bilmir. Bu vaxt Günaş öz gözal liyindan u tanı b otağa qayıdır. Ovçu öz qonağının gözalliyini qonşu larına danışır. Deyir Ki, ona yaxın düşmaK çatindi. Qonşuluqda olan bir Kişi deyir Ki, man onu tuta bilaram . Gü naş yena ovçugilda qalır. Sahar ovçu ila onun qonşusu Günaşi tut maq üçü n bayırda gözlayirmişlar. Günaş çöla çıxan Kimi yena al am nura boyanır. Ovçunun qonşusu görür Ki, doğrudan da, ona yaxın düşmaK mümKün deyil . Ondan süzülan işıq ox Kimi adamın gözü na sancılır. Axır qonşu onu yay oxu ila vurur. Ox Günaşi sinasin dan yaralayır. Günaş yaralı-yaralı qaçır. Günaş göyün üst qatına qalxır, donunu soyunuh sarir. DonundaRı qan iziari yeddi rangli qurşaq olub yağışdan sonra göy üzünda görünür. Ovçu tutduğu işdan peşman olur, bir at minib onu axtarmağa gedir. Amma Pna çata bilmir. Deyirlar, harnin ovçu Ay imiş. Bazan görürsan sabaha qalır Ki,
Miflar 4 1 7
Günaşla görüşüb günahını boynuna alsın, üzr istasin, ancaq bu mümKÜn olmur. Günaş ondan qaçır. 8 Deyirlar, Günaş - qız , Ay - oğlandır. Onlar bir-birini sevir miş . Günaş ham da öz işığı ila dünyanı işıqlandırır, qızdırır, insan lara KÖrnaR edir. Günaşin insanlara xidmatini, Aya mahabbatini is tamayanlar onlara paxıllıq elayir. Günaşi oğurlamaq istayirlar. Bir gün Günaş yena da göy üzüna çıxıb insanlara işıq payla yır. Sonra sevgilisi Ayla görüşa gedir. Divlar, cinlar bunu görüb onun yolunu Kasir, Günaşi oğurlamaq istayirlar. Ay vaxtında xabar tu tu b divlara, ciniara h ücum çaKir'· onları Günaşdan çox-çox uzaq lara qovur. Deyirlar Ki, divlar, cinlar Günaşin qabağını Kasib ona hücum edanda dünyanı qaranlıq bürüyarmiş . indi da Günaş tutulanda ela bilirlar Ki, onların işi di. Ye na da Günaşi oğurlamaq istayirlar. Ona göra da adamlar göya gülla atır, qab-qacaqları döyaclayib sas-Küy salırlar Ki, divlar, cinlar qorxub qaçsınlar va Günaşi rahat burax sınlar.
9 ÜlKar ulduzu vaxtila gözal bir qız ımış . Bir gün qışın oğlan çağında onun atasının otu qurtarır. Qışın bu vaxtında otu hardan tapmaq olar. agar bela getsa mal, qoyun tamam acından ölacaK . ÜlKarin atası gedib ağa ya hal-qaziyyani danışır. Bu qoca za lım ağa, Kişi ila şart Kasir Ki, man sana istadiyin qadar ot veraram, ancaq san da garaK öz qızını mana verasan. Kişi çox yalvarır, ağa az eşidir, dediyindan dönmür. Axır naalac qalıb razılaşır. Galib va ziyyati qızına danışır. Qız bütün günü göz yaşı töKür, öz halını dü şünüb ağlayır. ÜlKar geca Kadarli-Kadarli göydaKi Aya baxır, ahvalını danı şır, ondan KÖrnaR istayir. ÜlKar göyda Ayın lap naziK olduğunu gö rür, galib atasını yuxudan oy adı b deyir: Ay göyda sallandı, ay dada, Daha yaza na qaldı, ay dada, Verma mani qanim alina, ay dada. Kişi yerindan qalxıb tez eşi ya çıxır. Gözlarina inanınır. Har yan diza qadar boy vermiş göy otla dolu idi . Bundan harK sevinir. Anc.aq eva girib qızını görmür. ÇünKi onun gözal qızı ulduz olub göya çıxmışdı. O vaxtdan deyirlar, göydaKi an parlaq ulduz ÜlKar ulduzudur. Atası yuxudan durana qadar göylardan çaKilmayib ya za na qadar qaldığını ona bildirir. Yüklə 4,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|