Redaksiya şurasi misir Mardanov
Yüklə 4,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
4 3 8 Azarbaycan şifahi xalq adabiyyatı antologiyası mir Ki, neylasin, harada gizlansin. Üzünü göya tutub yalvarır Ki, na ola bir iş ola, badani örtüla. Galinin ağzından söz qurtarmamış tas çevrilir onun üstüna, o da dönüb olur tısbağa. Deyirlar, tısba ğanın çanağı harnin tasdı . Tısbağa hamişa bu çanağı belinda gazdi rir Ki, çılpaq badani görünmasin. 42
Bir gün itnan qurd rastlaşır. lt qurda deyir Ki, gal san iy bil mayini m ana ver, man da gücümü sana verim . Qurd razı ol ur. İ ndi it iy bilir, qurd da güclüdür. Deyirlar Ki, qurdun öz gücündan xa bari yoxdur, yoxsa dünyanı dağıdar. 43 Lala vaxtı ila gözal-göyçaK bir qız imiş . El-oba hamişa onun gözalliyini danışarmış . Bu qızın sorağı uzaq ella ra gedib çıxır. Har yandan ona elçilar galir. Lala onların heç birini bayanmirmiş . Çün Ki öz ohalarında sevdiyi oğlan varmış . Lala da, onun sevgilisi da İstaKlarini gizli saxlayar, açıb ağartmazmışlar. Oğlan ona elçi da göndarmamişdi. O da, qız da yaxşı bilirdi Ki, elçi göndarmayin xeyri yoxdu . Qızın atası onu Kasıb oğlana vermayacaK . Lala sevgilisinin hasratinJ döza bil m ir. Allahdan arzu elayir Ki , canını bu darddan qurtarsın . Onun arzusu yerina yetir. Qız dö nüb lala çiçayi olur. Sinasi isa sevgilisina olan eşqindan yanıb qa ralır. 44
Keçmiş z amanlarda Qızılgülla Bülbül bir-birini üraKdan sevir mişlar. Bunların sevgisi har yana yayılır, axır galib qızın atasının qulağına çatır. Ata harK qazablanir. Qızını çağırıb deyir Ki, bu eşq dan al çaR . Qız çox yalvarır, amma ata heç cüra razı olmur. Qız sevgilisi ila qovuşmayacağını başa düşüb ba.;qasına get maKdansa, ölüm istayir. Allaha yalvarır Ki, bu arzusuı ıu yerina ye tirsin . Amma Qızılgül ölmür, bir güla çevrilir. Bülbül sevgilisinin başına galan ahvalatdan xabardar olub göz yaşı töKür. Onun ahı göylara gedib çatır. Bir gün adamlar durub görürlar Ki, Bülbül yoxdur. Onun yerinda gülün başına dolanıb qamli-qamli oxuyan bir quş - bülbül var. Bülbül gülün başına do landıqca özünü zarb ila onun tiRaniarına çırpır. TiRanlar bülbülün sinasini dağıdıb qana qaltan elayir. Bu qan gül Koluna sapalanib
Miflar 439
onun rangini qazardır. Deyirlar, o vaxtdan harnin gülün adı Qızılgül qalıb . Bülbülü güla yaxın qoymayıb onun sinasini qana qaltan edan tiRanlar da, san dema, qızın atasıdı . 45 Yeddi qardaş varmış.Bu qardaşlar har gün gerlarmiş işlamaya, hacıları da evda qalıb xöraK bişirarmiş, axşam hamısı oturuh yeyar mişlar.
Bir gün qız bişirmaya evda h eç na tapınır. Gedib çöldan pen car yığıb gatirir va bişirir. Axşam qardaşları galir, e la pencardan yeyan Kimi hamısı qoyun olur. Qız başlayır başına-gözüna d öyüb ağlamağa . Saharisi da ağlaya-ağlaya bu qoyunları aparır ot: iı mağa . Bir da görür Ki, boz atlı bir Kişi peyda oldu . Kişi soruşur Ki, qı zım, ni ya ağlaırsan? Qız ahvalatı danışır. San de ma bu Kişi Xızır peyğambar imiş . Adam
qıza deyir Ki, san sasini
çıxarma, man onları adam edacayam . Aııcaq sas çıxarsan , qışqırsan öz baxtından KÜS . Xızır peyğambar başlayır çomağı ila qoyunları vurmağ"a. Altı qoyun dönüb adam olur. Ancaq bir qoyunu vuranda qız düzmayib qışqırır. San dema bu xırda qardaş imiş . Odur Ki, onun bi r
tarafi insan olur, bir tarafi h �"yvan . Daha hara çatacaq. Bu Kiçiı-; qardaş altı ay yaşayıb ölür. 46
Bir qarı varmış . Bi r gün bir yolçu bir qarıya qonaq olu r . Ax şam Allah verannan, azrl an-çox dan yeyirlar. Qarı yt3r salır
ıd, qo
naq yatsın . Özü da başl ayır qab l ı:l rı yuınağa. Qonaq deyir Ki, ay
n a na, axşamın xeyrindan sabahın ş."'lri
yaxşıdı . Yıxıl yat, qabl arı sa har yuyarsan. Qarı dey i r Ki, yox , !{araR indi yuya nı . Allah ruzunu geca paylayır. agar man İ nı qabları ın yuyulmamış, ÇİrKli qa lsa, al lah ruzi vermaz . 47 Qadimlarda buğdan m sünbülü yerdan başaçan imiş. Ç ö r a K o
qadar bol imiş Ki, i ı ı sa n l a r başlayıb qudurmağa. Çörayi zibil1 iya atır, qadrini bil m i rlar. Al lah da hirslanib çörayi çaKir göya. t . sa n lar yemaya çöraK tapma�rıb acından ölmaya başlayırlar. İt ü z ü n ü göya tutub ulayır va deyir Ki, ay Allah, sahibiarimiz bela el ayib . has bi 7. im günahımız nadir? Allahın ita yazığı galir, çö rayi qayta - 4 4 0 Azarbaycan şifahi x a l q adabiyyatı antologiyası rır yera . Ancaq Allah buğdanın başını bir cıqqılı sünbül elayir Ki, insanlar yena q udurmasınlar. Qeyri -adi varlıq miflari 48
Su pürisi bir qız imiş . Bir gün bu qız çayda çimanda sel galir, az qa lır ı-.;
i . boğulsun . Allahın buna yazığı galir, bir dalğa göndarir. Dalğa q ı z ı n ı rur va qızın qurşaqdan yuxarı hissasi sudan yuxarı qalxır. Qızın sudan yuxarı çıxan hissasi adam , suda qalan hissasi isa balıq olur. Ona göra da su parisinin qurşaqdan yuxarısı qızdı, qurşaqda n aşağısı balıq. 49 Ucubı nıx adı nda bir adam varmış . Bu o qadar uzun imiş Ki, başı buludla ra dayirmiş . alini atıb daryarlan balıq tutar, qaldırıb günaşda bişirib yeyarmiş . Ucubınıx ca maatdan borc alıb özüna bir şalvar, bir KÖynaR tiKdiribmiş . Ancaq neça illar Keçsa da, camaatın borcunu qaytar mırmış . Ca maat görür Ki, Ucubınıx bunların borcunu qaytarmaya caq, yığışıb istayirlar Ki, onu döysünlar. Ağacdan uzun-uzun paya lar düzaldib cumurlar Ucubınıxın üstüna. Ancaq bu payalar onun topuğu na da çatmır. Ayaq barmaqlarını döyaclamaK is tayanda o, bir addımını günbatana at ır. Camaat neça gün yol gedib günbatana çatanda Ucubınıx addımını gündoğana qoyur. Ona göra da buna heç Kas ya xın düşa bilmir. Bu iş Allaha xoş getmir. az rayıla deyir Ki, get Ucubınıxın canını al . azrayıl galir, ancaq görür Ki, onu yera yıxmasa, heç
zad eda bil mayacaK . Bu heyvarani yera yıxmaq isa heç yüz azrayılın da işi deyil . azrayıl bilmir na etsin. Bir tarafdan Al lahın sözündan çıxa bilmir, o biri tarafdan da Ucubınıxı yera yıx nıağa gücü çatmır. FiKirlaşib bir hiyla işiadir. Bir Kötüyün ucunu yonub itilayir, yola qoyur. Ucubınıx Keçanda bu KötüK batır onun qıçına . O na qadar allaşirsa da, Kötüyü qıçından çıxara bilmir. Gö rür Ki, olmayacaq, camaata rleyir: - Qıçımdan bu tiRanı �· ı x ardın, sizin borcunuzu qaytarım . Camaat deyir Ki, razı-y l q .
San uzan yera, biz da Kötüya ip bağ layıb dartaq, halKa çıxara bı !d i !-t . Ucubınıx yera uzanır. Camaat KÖ tüyü bunun qıçından çıxarn; aq İstayanda azrayıl tez ÇÖKÜr onun si nasina, canını alır. Yüklə 4,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|