Redaksiya şurasi misir Mardanov
Yüklə 4,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
464 Azarbaycan şifahi xalq adabiyyatı antologiyas ı raqibinin döyüş papağı olmadan döyüşa galdiyina taaccüblanir. Bu sir li oyunun sabahini soruşur. Dabilqasiz şah deyir: - Manim papağımda ağ göyarçin üç bala çıxarıb. Anam südü na and verdi Ki , balalara toxunmayım , insanları yersiz balalara dü çar etmayim . Raqib şah söza inanmır. Vazirini göndarir Ki, gedib bunun düzgünlüyünü yoxlasın . Bir azdan vazir qayıdır. Har şeyin doğru olduğunu söylayir. Bunu eşidan şah darin fiKirlara dalır. alini düş manina uzadıb deyir: - Gal , barışaq, sülh bağlayaq. Sanin anan bir quşun - ağ gö yarçinin evini dağıtmaq istamir. Biz niya nahaq qan töKüb minlar la insanların evini dağıdaq? Onlar sülh bağlayırlar. O gündan ağ göyarçin sülh quşu hesab olunur.
KaKliK Deyirlar Ki, qadimlarda çox gözal , ağıllı va qeyratli bir qız varmış. Bu qız öz arnisi oğluna adaxlı imiş. Qızın toy günü çatır. Onun al-ayağına xına qoyurlar, bir az dan oğlan evina aparacaqlarmış . Hamının başı hayat-hacada toy iş larina qarışır. Qız taKca yenga ila evda oturubmuş. Ela bu zaman çoxdan bari qızı izlayan , onu ala Keçirmaya can atan dövlatli oğlu öz başının dastasi ila içari soxulur. Onlar yenganin al-ayağını, ağ zını bağlayı b ye ra yıxırlar. Qızı da götürü b dağlara qaçırlar. Qız na qadar dartınır, qışqırır, yalvarır ona qulaq asan olmur. Har yerdan alacı Kasilan , ali üzülan KÖrnaRsiz qız üzünü göya tutub deyir:
Tanrı mani quş ela. Qanadı gümüş ela. Elda rüsvay elama, Dağda günüm xoş ela. Daşlara yoldaş ela. Qız bunu deyan Kimi dönüb KaKliK olur, pırıltı ila uçub qaya lığa düşür. Qızın al-ayağı xınalı olduğu üçün KaKliyin da ayağı xı nalı olur. Turac quşu Bir gün qulluqçu qız xanımın darağını alıb başını darayır. Da rağı boxçada, paltarın arasında taxçaya qoyur. Aradan xeyli Keçir. Xanım başını yuyurmuş, darağı istayir. af sanalar
Qul luqçu qız darağın yerini unudubmuş . Na qadar çalışırsa darağın yerini yadına sa la bilmir. - Xanım, valialı darağın yerini unutmuşam. Xanım qulluqçu qızdan şübhalanir. - Darağı oğurlamısan! - deyir. Qız xacalatindan tar töKür: 4 6 5 - Xanım, manim alim ayri deyil, daraq buralardadır. Hara qoyduğumu yadıma sala bilmiram . Xanım hirslanir: - Onda qonşuya, ya qohuma vermisan . Qız görür xanımı inandıra bilmir. aliayri qulluqçu Kimi bu evda yaşamaq, ya da qovulmaq ona ağır galir. Deyir: - İlahi, xacalat mani öldürar, ya mani daş ela, ya da quş. Qız quş olur, Turac quşu . Qız quş olandan sonra darağın yeri yadına düşür. Baxçaya qo- nuh oxuyur, darağın yerini xanıma bildirir: T axçadadır, boxçadadır. Boxçadadır, taxçadadır. Xarı-bülbül Azarbaycanın qadim şaharlarindan biri olan Şuşada bela bir gül var Ki, hamı onun adına xarı-bülbül deyir. Ravayata göra bir gün bülbül öz sevgilisi gülün görüşüna get maK istadiyi vaxt harK KülaK asir. Külayin maqsadi gülü bülbülün gözlari qarşısında alçaltmaq imiş . KülaK öz gücüna, qüvvasina haddindan artıq inanırmış. O asanda, haraKata galanda, alami tozanağa bürüyanda bütün canlılar onun qarşısında ayilarmiş . Müqavimat göstarmaK istayanlari neça yera şaxbudaq elayib yerla-yeKsan edarmiş . Bir gün KÜlaK var qüvvasi ila asirmiş, nahang çinarlar, uca sarvlar, salxım söyüdlar onun qarşısında döna-döna ayilirdilar. Yal nız zarif, gözal , atirli gül KÜlayin azğı.nlığına, yeKaxanalığına tabe olmurdu . Bunu göran KülaK heyrata galdi : - Ay zarif, ay zarif gül san hansı casaratla m ana baş ayınir- san? San bu gücü haradan alırsan? Gül inamla cavab verdi : - Mahabbatdan! Mahabbatin gücü yenilmaz olur. Sevan vüqar lı olur, o heç Kasa baş aymaK istamir. Man bülbülü seviram. Onun 4 6 6 Azarbaycan şifahi x a l q adabiyyatı antologiyası saf mahabbati m ani baş ayınaya qoymaz . - Baxarıq! . . San mahabbatini sına, man da gücümü . . . KülaK bu sözlari deyib KÜKradi . Ela bu vaxt bülbül sevgilisi gülün görüşüna gedirdi. Külayin qazabi yera, göya sığmırdı . Zarif otlardan tutmuş fil gövdali ağaciara qadar ona baş ayirdi . Gül isa onun zoraKılığı qarşısında ayilmir. Artıq gül son qüvvasini topla yırdı . Onun ınüqavimati tüKanınaya başlayırdı . ÇünKi o taK qalmış dı. agar bülbül yanında olsaydı . Gül bir yarpaq ayildi . KülaK qalabasindan sevinaraK daha harKdan uğuldadı . Bir az da KeçacaK , KÜlaK gülü öz gücü qarşısın da iKi qat edacaKdir. Bülbül özünü vaxtında gülün harayına çatdı rır. O, sinasini yavaş-yavaş ayilan gülün KÖKsüna söyKayir. KülaK daha da hiddatlanir. Bülbül gülün azacıq ayilan qaınatini düzaldir. Ancaq gülün xarı-tiKanı onun sinasina sancılır. Bülbül mahv olur sa da, bir addım geri çaKilib gülü ayiimaya qoyınur. Ela hamin vaxtdan özünü mahabbati uğrunda fada edan bülbülün canı gülün laçayina hopur. Gülün adı xarı-bülbül qalır. Gül xarı bülbül görKaıninda gül lar açır. Gülün bir laçayi üsta ela bil bülbül yatıb. Bölböl va qaratiKan Kolu Bir xan qafasda bir bülbül saxlayırmış . Bülbül uçun har cür şarait yaradılmışdır. Har c ür güldan onun qafasinin atrafında var mış . Ancaq o, bahar faslinin galmasina baxmayaraq, bir dafa da sa si ila oxumurmuş . Ela mayus-mayus rluruh baxırmış . Xan deyir man Ki, onu o cür baslayiram, yena oxumur. Bura xın onu , çıxıb getsin . Ancaq onu izlayin, görün hara gedir. Xanın adamları görürlar Ki , bülbül uça-uça bir qaratiKan Kolunun üstün da qurulmuş bir bülbül yuvasının yanına qonur va "vatana galdim , imana galdim" deyaraK cah-cah vurmağa başlayır. Bütün bunları xana çatdırırlar. Xan öz-özüna fiKirlaşir: - Har Kasin öz yurdu, öz vatani. Vatan şirindir. Onun qadri bilinmali , qorunmalıdır. Keçi södö va ilan zahari Çox Keçmiş zamanlarda bir Kişi möhKam xastalanir. On un xas taliyi günü-gündan artır. Bütün tanınmış loğmanlara müraciat edirlar. Dardina ala c tapılmır. Nahayat, onu çox maşhur bir loğmanın yanına aparırlar. Loğ-
Yüklə 4,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|