Redaksiya şurasi misir Mardanov

af sanalar 

- Bu  Ki ,  Odlar  ölKasi  oldu . 

Aldada  gülümsündü : 

- Xeyr,  Odlar  ölKasinin  h eç  parası  da  deyil 

4 73 

aralılar  Odlar  ölKasinda  ela  bil  oda  düşdülar,  alışılı  yanınağa 

başladılar.  TalasiK  Aldadadan  ayrılılı  birbaş  Bağdada  üz  tutdular. 

MalıpeyKar 

O  geca  Ki,  Aldada  eva  qayıtmadı ,  arvadı  MalıpeyKar  onu  çox 

gözladi .  Sonra  KÖrpa  uşağını  belina  sarıyılı  arini  axtarmağa  başla­

dı,  dağlara  ün  saldı .  Gaza-gaza  "Göyyurd"  deyilan  yera  galib  çıxdı . 

Aldadanin  at  ilxısı  burda  idi .  Özü  isa  yox  idi . 

MalıpeyKar  dağlara  üz  qoydu .  Çox  gazdi,  çox  dolandı .  Ancaq 

Aldadadan  soraq  tuta  bilmadi .  Belina  sarıqlı  oğlu  onun  işini  lap  ça­

tina salırdı .  Bela getsa  elin  ağsaqqalı, baş bilani,  yol  göstarani  aldan 

gedardi .  El  qara  geyardi .  Neca  olursa-olsun Aldada  tapılınalıydı . 

MalıpeyKar  ona  maneçiliK  edan ,  al-qolunu  çidarlayan  ciyarpa­

rasını  Kürayindan  açıb  Qızıl qayanın  dibinda  xalvat  bir yerda  gizla­

di .  Dilinda Aldada,  Haçaqaya dağına  taraf  getdi .  Ağçayın  sahillari­

ni  gazdi .  Aldadani  dağlardan ,  daşlardan ,  çaylardan,  otlardan,  çi­

çaK lardan  soruşdu ,  tapa  bilmadi .  O,  geri  qayıdıb  oğl unu  dibinda 

qoyduğu  Qızıl  qayaya  galdi .  Artıq  sahar  idi .  MalıpeyKar  gözlarina 

inanmadı .  Uşağın  sarığı  yerda idi ,   amma  özü  yox  idi .  MalıpeyKarİn 

bir  dardi  iKi  oldu .  Çox  axtarandan  sonra  Kor-peşman  eva  döndii . 

Xeyli  Keçm iş  Aldada  eva  galdi .   Başına  galmiş  hal  qazyani  da­

nışdı .  MalıpeyKar  da  oğlunu  itirdiyini ,  başına  galanlari  danışdı . 

Hamin  gündan  Aldadanin,  MalıpeyKarİn  dardi- Kadari  artdı . 

Gözlari  dağlarda ,  daşlarda  qaldı . 

MalıpeyKar övlad  hasratina döza bilmirdi.  Geca-gündüz ağlayır­

dı .  Yera  yalvardı,  asan  KülaKlara,  dilinılanan  alovlara  yalvardı,  bir 

matlah  lıasil  olmadı,  oğlunu  ona  veran  bir  qüvva  tapılmadı .  Axırda 

alacsız  qalıb  Ağçaya  üz  tutmalı  oldu .  Daha  döza  bilmirdi .  Malıpey­

Kar  ya  balasına  qovuşınalı,  ya  da  hayatla  vidalaşmalıydı.  Çayın  xa­

siyyati bela idi :  o  yeddi  ildan bir aşıb-daşırdı .  Leysan  yağışdan  aşıb­

daşsa ,  zarar verar,  atrafında  na olsa,  silib-süpürüb  aparardı .  Yox ela 

Kİ,  şimşaK  çaxdı,  ildırım  şaxıdı,  çay  o  qadar  da  daşınazdı,  süd  Kimi 

KöpüKlanardi .  Kim  bu  KöpüKlü  sudan  içsa  dizlarina,  qollarına  güc , 

qalbina  qürur  galardi.  O  bundan  xeyir  tapar,  arzusuna  qovuşardı. 

MalıpeyKar  yena  da  Ağçayın  sahilina  çıxıb,  ondan  ümid  dila­

yirdi .  Leysan  yağışlar  başladı .  Ağçay  aşdı-daşdı,  salıiliari  su  aldı . 

MalıpeyKar  sellarin  qurbanı  oldu . 

---

4 74 

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  an tologiyası 

Qurdoğlu 

Aldadapin  dardi  bira-min  artmışdı .  Bir  tarafdan  yegana  oğlu­

nun itmasi ,  o  biri tarafdan  da  MalıpeyKarİn Ağçayın sellarinin qur­

banı  olması  onu  rahat  buraxmırdı .  O,  yegana  oğlunu  axtarmağa , 

soraq  etmaya  başladı . 

Aldada  bela  bir  xabar  eşitdi  Ki,  Muradbayli  taraflarda  bir  boz 

qurd  dağın  başında  oğlan  uşağı  üçün  daşdan  beşiR  düzaldib .  Boz 

qurd  uşağı  navazişla böyüdür. Aldada bu yeriara safar etdi .  Çox bö­

yÜK  çatinliKla  uşağı  tutdu .  Uşağın  sol  dahanındaKI  xaldan  öz  oğlu 

olduğunu öyranib sevindi .  O ,  uşağı götürüb Haçaqaya dağının ataK ­

larina  galdi .  Boz  qurd  onlardan  ayrılmadı . 

Aldada gözlayirdi  Ki, uşaq bir az da böyüsün ,  har şeyi ona yer­

li-yataqlı  danışsı n .   Aldada  onu  istayirdi  Ki,  oğlunu  boz  qurddan 

aralası n ,   bir  da  fiKirlaşdi  Ki,  axı  boz  qurd  ona  yaxşılıq  edib,  oğlu­

na  döşündan  süd verib . 

Bir  gün  Aldada  oğlu  ila  söhbata  başladı : 

- Oğl u m ,   sanin  vatanin  Odlar  yurdu ,  anan  MalıpeyKar  olub . 

Onu Ağçayın  suları  öz  qoynuna alıb .  Atan  isa  man Aldadayam ,  mö­

ciizam  odda  yanmamaqdır.  Demali  san  qor  oğlusan . 

Uşaq  deyir: 

- Yox ,  ata ,  man  qor  oğlu  deyilam ,  qurd  oğluyam .  Mana  boz 

qurd  döşündan  süd  verib . 

Aldada  bilaKlanan ,  KÜraKlanan ,  üraKlanan  oğluna  nalar  danış­

madı .  Odlar  diyarının  xoş  günlarindan ,  nazlı-qamzali ,  vafalı  gözal­

larindan ,  hiKmatli,  baraKatlİ  torpağından  danışdı .  Aldada  oğluna 

vatanin  başına  galan  falaKatlardan  dardli-dardli  söz  açdı,  onu  eli , 

obası  üçün  qeyratli  oğul  olmağa  çağırdı . 

Uşağın  göz larinda  ildırım  çaxdı : 

- Tapda lanan  torpağımızın,  oxlana n ,   qılınclanan  igidlarimi­

z i n ,   al  yanaqları  solan  analarımızın,  bacılarımızın,  nağmali  bulaq­

larımızın ,  atri  sovul muş  güllarimizin-çiçaKlarimizin  qisasını  düş­

manda  qoymaram ,  Odlar  ölKasinin  ataşina  and  içiram  Ki,  qoyma­

ram .  

- Vatani  qorumaq  üçün  vatandan  güc-qüvvat  almalısan,  oğul !  

- Qollarımızda  Kifayat  qadar  güc ,  qüvva  var.  Qılınc  vurmaq 

üçü n  bas  olar. 

- Xeyr,  oğul!  Öz  gücünla  san  düşmanin  qabağında  çox  zaif 

olarsan .  Güc ü ,   dözümü  sana  vatan  veracaK . 

---

af 

sanalar 

4 7 5 

- Neca? 

Aldada  sözüna  davam  edib dedi: 

- Manim  ömrüm-günüm  Haçaqaya  dağının,  Qızıl  qayanın , 

Ağçayın  yan-yörasinda  Keçib.  Aldada  yurdu ,  Aldada  çayı  heç  vaxt 

unudulmaz .  Sana  son  vasiyyatim  budur:  man  da  qocalmışam,  boz 

qurd  da .  Bizim  dünyadan  Köçmayimiza  az  qalıb.  Sana  bir  sirr  de­

yim :  Bu  yerlarda Ağçay çox sirlidir.  O, yeddi  ildan bir talatüma ga­

lir.  Ela  Ki,  gördün  leysan  yağdı,  onda  şardir,  ona  yaxın  düşma. 

Anan  MalıpeyKar  Kimi  sellar sani  aparar.  Yox,  gördün  şimşaK  çax­

dı,  ildırım  şaxıyır,  onda xeyirdir.  Ağçaya  yaxınlaş,  ağ  KÖpüKlü  su­

yundan  doyunca  iç ,  bax  ilxıdan  o  Göysu  atlarının  balalarını  da 

apar,  qoy  onlar  da  o  sudan  içsinlar.  Onların  da  dizi,  qolu,  ürayi 

qüvvatli  olsun. 

Yeddi il tamam idi .  O, Göysu atlarının harasini bir qoluna bağ­

layıb,  Ağçayın  sahilina galdi.  XoşbaxtliKdan  şimşaK  oynadı,  ildırım 

çaxdı .  Dünya  qaranlıqlaşdı .  Har  dafa  ildırım  çaxanda  Haçaqayanın 

zirvalari  işıqlanırdı .  Onun gözüna gah dağın bir tarafinda boz qurd, 

o  biri  tarafinda  isa  at  ilxısı  yanında  Aldada,  gah  da  ağ  suların  qoy­

nunda  saçları  çiyinlarina  dağılmış  MalıpeyKar  görünürdü . 

İldırım  çaxır,  dağlar,  daşlar,  otlar,  çiçaKlar,  sular  sanKi  dila 

galib  deyirdi : 

- Qurdoğlu,  bax  o  Aldada,  boz  qurd,  ana  MalıpeyKar  bizi  sa­

na  tapşırıb .  Bizi  ela  qoru  Ki,  bu  çamana  düşman  ayağı  dayınasin, 

daşlarımı  düşman  atının  nalı  yaralamasın . 

Göysu  atlarının biri  yuxarı  tarafda,  biri  isa aşağıda,  bir qadar 

lillanmiş  sudan  içdilar.  Qurdoğlu  Göysu  atının  birincisini  mindi , 

lilli su  içmiş atını  da  yerlayina alıb,  "Aldada yurdu"na  taraf  üz  qoy­

du.  O,  hansı  dağdan,  çaydan  Keçirdisa  qulağına  bir  sas  galirdi:  -

Qurdoğlu ,   bizi  qoru ,  axı  bu  yurdu  siza  tapşırıblar.  Bu  vatan  sasi, 

Odlar diyarının  sasi  idi . 

NaltöKan 

Bağdad  xalifasi  harK  qazablanmişdi .  Elçilari  göndardi va  dedi : 

- Minin  arab  atları.  O  yerlarda  gedib  gizlanin .  Aldadani  qaf­

latan  tutub  al-qolunu  bağlayın.  Nabada  onun  başından  bir  tüK  as­

KİK  ola .  O  möcüzali  qocanı  man  görmaliyaın . 

arab elçilari  KOr-peşman yena da Odlar ölKasina yola düşürlar. 

Onlar neça gün  aziyyat  çaKdilar,  qayada-daşda  gizlandilar.  El­

çilar Aldadanin oğlundan - Kiminin Qoroğlu, Kiminin Qurdoğlu ad­

landırdığı  igiddan harK  ehtiyat  edirdilar.  Nahayat,  günlarin  birin-

---