Redaksiya şurasi misir Mardanov

Miflar 

44 1 

50 

Bir  ar-arvad  var  idi .  Onların  uşaqları  olmurdu .  Kişi  na  qadar 

arvarlı ila  nazir-niyaz verirdisa da,  bir şey çıxmırdı .  Axır bir il bun­

ların bir uşağı olur Ki,  onlar sevinmaK  avazina  Kadarlanirlar.  Saha­

bi  da o  idi  Ki ,  uşağın bir gözü var idi ,  o  da tapasinin ortasında .  Ata­

ana  naalac  qalıb  uşağı  saxladılar.  SonraKı  il  onların  bir  qızı  da  ol­

du.  Amma  qız  çox  qaşang  idi . 

Tapagöz  ela  tez  böyüyürdü  Ki ,  heç  uşağa  banzamirdi.  Ata-ana 

onu  doyuzdura  bilmirdilar.  Tapagöza  har  na  qadar  yemaK  verirdi­

larsa  da,  o  yena  qışqırırdı :  - acam,  acam . 

Bir 

gün 

Kanddan  bir  adam  yoxa  çıxır.  Na  qadar  axtarırlarsa, 

na  ölüsün ii .  na  dirisini  tapa  bilirlar.  Bir  neça  gün  Keçir,  Kandin 

adamla nndan  biri  da  yoxa  çıxır.  Bunu  da  axtarıb  tapa  bilmirlar. 

Bu  yolla har gün bir  adam  yoxa  çıxır.  Camaat  taaccüb  qalır  Ki,  gö­

ran  bunlar  neca  olur?  Kimin  Ki,  ali-ayağı  tutur,  bu  Kanddan  çıxıb 

gedir.  Geda  bilmayanlardan  har  geca  birisi  yoxa  çıxır. 

Tapagözün  ata-anası  qocalmışdı .  Daha  başqa  yera  getmaya  ta­

qatlari  qalmamışdı .  Odur  Ki,  oturuh  özlarinin  da  bir  gün  yoxa  çı­

xacaqlarını  göz layirdilar.  Balalarını  yanına  çağı rı b  dedilar: 

- Ralalarım,  çıxın buradan  gedin,  biz  günümüzü  görüb,  döv­

raııımızı  sürmüşüK .  Barı  siz  bir  gün  görün .  

Qız  getmaK istayir,  ancaq Tapagöz  qoymur.  Başlayır yala ııd a ı ı  

dul  töRmaya  Ki : 

- Na  danışırsınız ,  biz  heç  sizi  qoyub  bir  yera  geda  bilariKmi? 

Qoy  e la  na  olacaqsa  hamımıza  olsun. 

Dema,  yoxa  çıxan  adamların  hamısını  Tapagöz  yeyirmiş.  Bir 

gün  Kandda  qalan  adamların  axırıncısı  da  yoxa  çıxdı .  Tapagöz  bir 

neça gün dözdü .  Neca olsa  ata-ana idi .  Axır bir geca dözmayib bun­

ları  da  yedi.  San  dema bunları  qız  görürmüş .  Yazıq qız  başladı  eh­

tiyatlı  olmağa .  Qız  Tapagöza  dedi : 

- Qardaş,  gal  b ı ı ı·.,dan  gedaK ,  indi  da  növba  bizimdi . 

- Bacı ,  man 

üJ ı ı ı vı ı ı ı i.Jnı  rd . 

Si.Hl v 

tox unsunlı:tr.  Heç  yer�  gP.t-

ınaK  lazım  deyil . 

Qız 

gördü  Ki,  yox ,  bunun  fiKri  ayrıdı.  Geca  İKan  evdan  çıxdı . 

Qızın  bir  iti  da  var  idi.  Bunlar  iKisi  da  getmaKda  olsun,  göraK  Ta­

pagöz  na  eladi . 

Tapagöz qalxıb  gördü 

Ki, 

qız yoxdu .  Bildi Ki, qaçıb.  Bu  da  baş-

ladı  qızın  dalınca  getmaya.  Qız  gördü  Ki,  budu,  Tapagöz  çathaçat­

dı .   Yazıq  ora  baxdı,  bura  baxdı,  bilmadi  na  etsin .  Gördü  bir  yeKa 

qoz  ağacı  var.  Tez  dırmaşdı  bu  ağaca .  Tapagöz  ağacın  di bina  galib 

başladı  yalandan  qızı  dila  tutmağa  Ki : 

- Bacı ,  düş  gal  evimiza  gedaK .  

---

4 4 2  

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

Qız  dedi : 

- Yox  qardaş ,  ela  bura  yaxşıdı . 

Tapagöz  gördü  Ki ,  qız  düşmayacaK,  başladı  ağacı  Kasnıaya . 

ÇünKi  o,  ağaca  çıxa  bilmirdi .  Azca  qalmışdı  Ki,  ağac  qırılıb  düş­

sün yera,  it bayaq tullandı Tapagözun üstüna.  Pancalari  ila ela vur­

du  Ki,  Tapagözün  birca  gözü  da  çıxdı .  Başladı  özünü  ora-bura  vu­

rub qışqırmağa .  Bir  xeyli  çabalayılı  öldü . 

Qız  sevina-sevina  ağacdan  düşdü .  İtin  boynunu  tumarladı . 

5 1  

Bir  Kişi  meşaynan  gedirmiş .  Birdan  qabağına  hal  anası  çıxır. 

Kişi tez  onun yaxasına sancaq  taxır,  gatirir evlarina va  onunla ev­

lanir.  Hal  anasının  iKi  uşağı  olur.  O  hamişa  bir  iş  dalınca  gerlanda 

tapşırırmış  Ki,  uşaqları  yüyrüKda  olan  vaxtı  yüyrüyün  altına  sü­

pürga  çaKmayin . 

Bir  gün  hal  anası  meşaya  odun  dalınca  gedir.  Kişi  deyir  Ki , 

durun  yüyrüyün  altını  süpürün,  göraK  na  olur? 

EvdaKilar yüyrüyün altını süpürürlar.  Ela o  daqiqa  yüyrüKda­

Ki  uşaqlar  donmuş  qan  parçasına dönürlar.  O  saat  da  hal  anası  ga­

lib  çıxır.  Yüyrüya  baxıb  ağlayır,  üz-gözünü  cırır.  Sonra  Kişiya  � · �I­

varır  Ki,  daha  man bu evda  qala bilmaram .  Burax  çıxım  gedim . 

Kişi  sancl=lğı  çıxarıb  onu  buraxır.  Hal  anası  gerlanda  deyir  Ki, 

mana  bir  ovuc  un,  ya  da  bir başqa  şey  ver  aparım.  Kişi  fiKirlaşir 

Ki,  yaqin  burada  bir  hiKmat  var.  Götürü b  hayatin  zibilindan  bir 

ovuc  verir  ona .  Hal  anası  çı xıb  gedir.  O  gündan  Kişinin  hayatinda 

heç  vaxt  zibil  olmur.  San  dema,  hal  anası  hayatin  zibilinin  baraKa­

tini  özü  ila  aparıbınış . 

52 

Bir  Kişi  cin  tutur.  Yaxasına  iyna  sancıb  dörd  il  evinda  saxla­

yır,  işladir.  Axırda  cin  yalvarır  Ki ,  mani  buraxın,  çıxıb  gedim  ba­

lalarımın  yanına .  Mandan  siza  heç  bir  pisliK  galmaz .  Yazıqları  ga­

lib  bunu  buraxırlar.  Cin  gedanda  deyir  Ki,  çörayinizi  halal  elayin. 

Mani  bu  qadar  saxlamısınız ,  amma heç  birinizin  ağlına  galıııadi  Ki , 

mandan  ölümün  alacını  soruşasınız .   İndi  salamat  qalın,  man  get­

dim .  İstayirlar  onu  tazadan  tutsunlar,  cin  yox  olur. 

53 

Bir Kişi har sahar  dururmuş  Ki,  atı qan-tar  içindadi .  Bilir Ki, 

atını cinlar minir.  Gatirir yalıari  qırlayır. Sa harisi galir tövlaya, gö-

---

Miflar 

4 4 3  

rür atın üstünda gözal bir qız  oturub.  Kişi bunun üstüna sancaq ta­

xıb  gatirir  eva.  Başlayır  bunu  işlatmaya.  Ancaq  bu  qıza  na  deyir­

mişsa,  o,  tarsina  elayirmiş.  Deyanda  tez  gal ,  gee  galirmiş,  deyanda 

gee  gal ,  tez  galirmiş .  Görürlar  Ki, bu qız  bir işi yarıtınır.  Buna  de­

yirlar  Ki,  san  ancaq  hayat-hacanın  zibilini  tamizla. 

Bir  gün  qız· KÜçada  bir  uşağı  al dadır.  Sancağı  yaxasından  çı­

xartdırır.  Sonra galib çıxır Kişinin damına.  Çağırıb  Kişi ya deyir Ki, 

man bütün dardlarin  darmanını biliram .  Amma siz  mandan heç zad 

soruşmadınız .  Ela hey göndardiniz  zibil  tamizlamaya.  Görüm  hami­

şa  zibiliniz  bol  olsun .  Qız bunları  deyib  yox  olur.  O  gündan  Kişigi­

lin  na  işlari  iş  olur,  na  da  allari  boş  olur.  Hayatlarinin  zibili  da  ha­

mişa  diza  çıxır. 

54 

Bir Kişi evda  oturubmuş .  Görür  Ki,  KüllüKda it  bir 

qız ı 

didir. 

Kişi tez cumur, qızı itin alindan alır. Ondan soruşurlar Ki, san Kim­

san ,  buralarda  na  gazirsan? 

Qız  deyir  Ki,  man  cinlar  padşahının  qızıyam .  Biz  gözagörün­

maz  oluruq.  TaKca itlar bizi görür.  Buradan  Keçirdim  Ki,  bu  it  ma­

ni tutdu .  Baxdım  Ki,  mani parçalayacaq,  ona göra sanin  gözüna gö­

ründüm .  San  mani ölümdan qurtardın.  GedaK atarnın yanına .  Atam 

sana  na  versa  alma,  de  Ki,  ağzıma  tüpür.  Ondan  sonra  san  har  şe­

yin  dilini  bilacaKsan .  Ancaq  garaK  bundan  öz  xeyrina  istifada  edib 

heç  bir  canlını  ac  qoymayasan . 

Kişi razılaşır.  Bunlar düşürlar yola. Çaya rast galanda çay iKi­

ya  ayrılır,  bunlar  Keçandan  sonra  birlaşir.  Dağa  rast  galanda  dağ 

aralanır,  bunl ara  yol  verir.  Xülasa,  axır  Ki ,  galib  çatırlar  cinlar  di­

yarına .  Cinlar  padşahı  Kişini  göran  Kimi  galib  alnından  öpür.  Buna 

çoxlu  qızıl-gü m üş  verir.  Kişi  alınır,  deyir  Ki,  tüpür  ağzıma . 

Cinlar padşahı bunun ağzına  tüpürür,  sonra  cinlar  Kişini qay­

tarıb  qoyurlar  öz  evina.  Kişi  görür  Ki,  dünyada  na  varsa,  hamısı­

nın  dilini  bilir.  Başlayır  şad-xürram  yaşamağa . 

Bir  gün  bu  Kişi  çöraK  yeyirmiş.  Pişiyi  evdaymiş,  iti  eşiKda. 

Qapı  da  açıq  imiş .  Kişi  eşidir  Ki,  it  pişiya  deyir: 

- San  orda  yeyirsan ,  man burda  acam . 

PişiK  deyir: 

- Manim  yediyim  xırdaca bir tiKadi.  Onu  sana  versam,  özüm 

ac  qalaram .   Darıxma,  sabah  ağamızın  davasi  ölacaK ,  onda  doyunca 

yeyarsan. 

Bu 

sözlari  eşidan  Kişi  tez  aparıb  davani  satır.  Axşamı  yena  it 

pişiya  deyir: 

---