Redaksiya şurasi misir Mardanov
Yüklə 4,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
4 2 4 Azarbaycan şifahi xalq adabiyyatı antologiyası dirmaK fiKrina düşür. Va bu işi üç qonur gözlü Kişiya tapşırır. ava zinda da qızı Vaj ilani onlara boyun olur. Qonurgözlülar Nuhun is tadiyini can-başla yerina yetirirlar. Vaxt-vadada olan olur, Keçan Keçir. Tufan sovuşur. Nuh quruya qayıdır. Qonurgözlülar Nuhdan qızı istayirlar. Nuh qalır iKi od arasında. Qonurgözlülar üç, qızı isa bir. Bas indi bu iş neca olsun? Bu vaxt Allah taala Cabrayılla sifa riş göndarir Ki, Nuh qızını eşşayi va iti ila bir dama salsın. Nuh be la da elayir. Sabahısı galib görür Ki, paho, eşşaK da, it da dönüb olublar qız . Özü da eynan Vajilaya oxşayırlar. Nuh öz doğ'ma qızı nı bunların arasında tanıya bilmir. Çar-naçar, haxbabam deyib bu "qızların" harasini bir qonurgözlüya verir. Ay Keçir, il dolanır. Nuh qızlarına baş çaRmaya yollanır. O, galib qonurgözlülardan bi rinin yurduna yetişir. Hal-ahval tutub yaşayışiarını soruşur. Qo nurgözlü deyir: - Manim xanımımla yaşamaq cahannam azabından da pisdir. O, hey deyinir, yetana yetir, yetmayana da bir daş atır. Çox badxa siyyatdir. Nuh barmağ'ını dişlayir. Bilir Ki, bu itdan dönan qızdır. Ora dan d uru b iKinci qonurgözlügila galir. Bu da arvadının yemaRdan doymayan, deyilan sözü bu qulağ'ından alıb o biri qulağ'ından ötü ran, qonaq-qara saymayan, adab-arKan qanmayan, şah tanhali oldu ğ'unu bildirir. Nuh peyğ'ambar başa düşür Ki, bali, bu da eşşaKdan dönan qız dır . Üçüncü qonurgözlü isa arvadının saliqa-sah manından, işcilliyindan, ağ'ıl-Kamalından, marifat yiyasi olduğ'un dan danışdıqca danışır. Belaca, Nuh öz qızını tanıyır. Taqvim miflari 19 Qabaqlar insanlar bilmirmişlar Ki, iliari neca adlandırsınlar. Novruz bayramında bilicilar yığ'ışıb çıxırlar gazmaya. Deyirlar Ki, qabağ'ımıza hansı heyvan çıxsa, o heyvanın adını veracayiK bir ila. Bunların qabağ'ına on iKi heyvan çıxır. O heyvanların adları ila on iKi ila ad verirlar. Özü da il hansı heyvanın üstünda tahvil olsa, insanlar o heyvanın xasiyyatinda olar. Birincisi, onlar donuza rast galirlar. Don uz ilinda insanlar sa lamat olarlar. İKincisi, si çan ilidir. İnsanlar si çan Kimi olarlar, har şeyi ga mirib dağ'ıdarlar. Üçüncüsü, ÖKÜZ ilidir. İnsanlar işlaK olurlar. Miflar 4 2 5
Dördüncüsü, palang ilidir. İnsanlar palang Kimi yırtıcı olur- lar.
Beşincisi, dovşan ilidir. İnsanlar dovşan Kimi qorxaq olurlar. Altıncısı, balıq ilidir. İnsanlar suda çox haraKat etmayi xoşla yırlar. Yeddincisi, ilan ilidir. Bu ilda insanlar bir-birlarina acı sözlar deyarlar. SaKKizinci, at ilidir. Bu ilda insanlar dözümlü olurlar. Doqquzuncu, qoyun ilidir. Bu il da insanlar halim , mehriban olar lar. Onuncusu, meymun ilidir. Bu ilda insanlar meymun Kimi oyunbaz olar lar. On birincisi, quş ilidir. Bu il da insanlar daha çox xayalparvar olar lar. On iKincisi, it ilidir. Bu ilda insanlar daha çox dava-dalaşa meyl edarlar. 20 Bir padşah görür Ki, onun ölKasindaKi adamlar tez-tez illari bir-birina qatışdırırlar. ÇünKi illarin adı yox imiş. Padşah fiKirla şir Ki, garaK illara ad qoyam . Durur çıxır safara. Uçardan, qaçar dan, sürünandan onun qarşısına hansı çıxarsa, bunun adını verir bir ila. Padşahın qarşısına on iKi canlı çıxdığı üçün on iKi da il adı düzaldir. Harnin canlılar bunlardır: don uz , siçan, palang, dovşan, ÖKÜz , at, qoyun, meymun, quş, ilan, balıq. 21 Lap qadim zamanlarda aylar yox imiş. Bir vaxt insanlar gö rürlar Ki, ilin günlarini qarışdırıblar. Durub ilin günlarini aylara bölürlar. Har aya otuz iKi gün verirlar. Boz aya on dörd gün qalır. Görürlar Ki, Boz ay incidi. Durub qalan ayların harasindan bir gün alıb verirlar Boz aya. Onlar olur otuz bir gün, Boz ay olur iyirmi beş gün . Görürlar Ki, Boz ay yena narazı qaldı . Qayıdıb aylardan yena bir gün istayirlar. Ayların yarısı deyir Ki, daha otuz bir gü nümüz var. Öz günlarimizdan vera bilmariK . O biri yarısı isa Boz aya bir gün verir, hatta birisi iKi-üç gün verir. Boz ay olur otuz bir gün . Qalanlarının da bazisi otuz bir gün, bazisi otuz gün, bazi si isa iyirmi doqquz , iyirmi saKKiz gün olur. Boz ay günlarinin çoxunu o biri aylardan aldığı üçün qarışıq dı, bir cür deyil . ÇünKi Boz ay soyuq günlarini qış aylarından, is ti günlarini yay aylarından, yağışlı günlarini isa yazla payızdan alı b.
4 2 6 Azarbaycan şifahi xalq adabiyyatı antologiyası 22 İli bölüblar aylara, mart ayına gün çatmayıb . Götürüb bütün ayların harasindan bir neça gün Kasib veriblar harnin aya. Ona gö
ra da mart ayı dayişKandir. 23
Qış qoca bir qarı idi. Onun üç oğlu var idi . BöyüK çilla, KiçiK çilla, Boz ay. Anaları birinci BöyüK çillani adamların arasına yol layır. Bu, gedib qayıdır. Anası soruşur Ki, na etdin? Deyir:
- Adamları ocağın qırağına düzüb galdim . Sonra KiçiK çilla gedir. Qayıdanda anası ondan da na etdiyini soruşur. KiçiK çilla cavab verir: - Adamları ocağın içina doldurdum galdim . Axırda Boz ay gedir. Bu qayıdıb galanda da anası ondan gör
düyü işi soruşur. Boz ay deyir: - Man qardaşlarımın işini tarsina etdim . Hamını ocaqdan çı xarıb qayıtdım . 24
Üç çila var: BöyüK çilla, KiçiK çilla, bir da Boz çilla. BöyüK çilla deyir Ki, dolu qazanlar üstüna galmişam, qarıları sağlam gör müşam .
Qırx gün yaşayandan sonra bu gedir. Yolda KiçiK çillaynan qarşılaşır. KiçiK çilla soruşur Ki, getdin na etdin , na gördün? Bö yüK çilla eladiyini, gördüyünü deyir. KiçiK çilla deyir Ki, eh , san heç na elamamisan . Man gedib qazanları ağzı üsta seviracayam , qa rıları tandirin ağzından basıb Külfarlan çıxaracağam . Boz çilla da bu yandan çıxıb deyir Ki, sanin acığına man da ge
dib aKinlari cücardacayam . 25
BöyüK çillaynan KiçiK çilla yolda rastlaşırlar. KiçiK çilla bö-
yüKdan soruşur: - Getdin na etdin? BöyüK çilla deyir: - Tandiriari yandırdım , KÜrsülari qurdurdum , Küplarin, xa ralların ağzını açdırdım . Yüklə 4,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|