69
maqnitofon, tok çaydanı, bir çarpayı, bir tumbuçka. Hərdən, gecələr arvadı özünü
təpirdi Balabəyin yanına. Təkcə bu fakt kifayət idi ki, kişinin əməlli-başlı
«düzəldiyinə» əmin olasan.
Balabəy yataqxananın birinci mərtəbəsindəki foyeni çayxanaya çevirdi. Nərdli,
daminolu çayxanaya... Özü almışdı hamısını. Bütün xidmətlər kimi çay da pulsuz idi
burada. Hətta, azyaşlı uşaqları belə çaysız yola salmırdı Balabəy. Bir yandan da
musiqi xidməti… Sazdan, estradadan tutmuş “Bulaq” verilişinəcən. Nüşabə
Əsgərlinin pərəstişkarı idi. Balaca otağının uçuq-sökük yerlərini onun şəkilləri ilə
örtmüşdü. Nüşabə barədə xüsusi parnoqənaətləri vardı Balabəyin: «Bu cür arvadlarda
nə bilim nə necə olur. Xi-xi-xi-xi…»
Ardınca da:
«Öxxxö, öxxö! Səsim dalımnan çıxır, iştahıma bax! Xi-xi-xi!»
Qaçqın şəhərciyinin nərd üzrə çempionuna dalbadal bir-neçə mars verəndən
sonra, Balabəyin həyatının yeni, ekzotik səhifələri açıldı bizimçün. Sən demə,
möhkəm nərd atırmış. İndiyənəcən Bakıda oynamağa layiq bircə nəfər tapa bilib.
Onun da aşının suyunu verdi. Özü də məzələnə, məzələnə: «Dümbüşünü oyna ə…»,
«Duduşdar», yaxud, «Dürtüşdür», yəni, dubarələr, «Şoqqulu» - şeş qoşa, «Çıxart
dürt»- çahar du, «Çıxart sər» - çahar sə, «Pencək» - pənc yek, «Yıx sürü» - yığdılar və
s. və i a. Ən maraqlı və mürəkkəb təyinat isə «Boz qurd» idi. «Boz qurd»! Dörd
çahara belə deyirdi. Nə biləsən niyə? Bunu çox sonralar öyrənə bildik. Dörd cahara
cayıllar adətən «Canavar» deyir. Balabəy daha avanqard yozum verib dördlərə:
canavar – qurd eyni şeydi. Qurdun da ən güclüsü boz qurddu. Bununla təkcə
bozqurdçulara rəğbətini numayiş etdirmir, həm də oyunu hökmən qələbə ilə başa
çatdıracağına işarə vururdu. Dörd çaharı rəqib atanda heç vaxt «Boz qurd» ifadəsini
işlətmirdi. Sadəcə deyirdi: «Dördəmlə görək!»
Nərdi harda öyrənsə yaxşıdı? Türmədə.
«Mən ölüm, nə üstə yatmısan, Balabəy!» – keçəl Siyatelin oğlu zarafatlaşmaq
istədi bir dəfə.
«Ə, bir arvada sataşmışdım dana! Hayasız elə şivən qopartdı elə bil ömründə kişi
görmüyüf.»
«Bir şey eləyə bildin, mən ölüm?»
Zəri ovcunda qarışdıra-qarışdıra yanpörtü keçəl Siyatelin oğluna baxdı:
«Elədim»
«Deynən sən öl!»
«Mameyin başı haqqı, elədim»
Hamı güldü. Balabəy də bir anlıq «Qobustan qayaları»nın «füsunkarlığını»
nümayiş etdirib ağzını yumdu. Tütün qoxusu bir az azaldı və o hülqumlu boğazını
uzadıb atdığı zərə baxdı:
«Genə də duduşdar…»
***
Deyirsən, tanımazsan, lovğalıq olmasın, Balabəy də məni tanıyır. Soruşsan bəlkə
xatırlayar. Bir dəfə məni «prikol»a da tutub:
«Şair, bu qədər yazırsız, bir dolanışıx-zad var yanı?»
70
«Var».
«İnanmıram, əmə höjət də eləmirəm. Mənim oxumaxnan-yazmaxnan aram
olmuyuf heç vax. Bir il birə, iki il ikiyə, üç il üçə getmişəm. Hərəsinə də, ildə cəmi bir
dəfə. Hər dəfə də eyni həftədə, bəlkə, eyni gündə. Ona görə, dərsimiz eyni şey olub:
«Qıratın tərifi»
Çənlibeldən səni deyif gəlmişəm
Nə bilim nə, Qırat gəl…
Elə bil arvad-zaddı Qırat. Xı-xı-xı-xı-xı… Öxxxxxö… Ööööxxxx… xxxtfu!» –
başını stolun altına əydi. Əlindəki damino daşlarını rahatlayıb kiməsə (bəlkə də mənə)
qışqırdı:
«Aha! Tayını gəldim».
Altının qoşasını stola çırpıb yerinə dolayladı və üzünü yenə mənə çevirdi:
«Hə, şair, bu üç-dörd ildə, axır ki, əzbərlədim «Qıratın tərifi»ni. Ömrü boyu
kitablardan öyrəndiyim bircə budu. Ama yaman şeirdi, hə? Kopooğlu Qıratı elə
tərifliyir, elə bil ballistik raketdi.»
***
Balabəy arağı tərgidəndən, urufu mənə keçdi elə bil. İçib saat üçdə, dörddə qapını
döyürdüm. Gözlərini ovuşdura-ovuşdura tumançaq çıxırdı otaqdan: «Kimdi?»
Hər dəfə üzr istəyib içəri keçirdim.
Bir belə, iki belə, beş belə, iyirmi beş belə… Day «kimsən» demir, qapını açıb
dinməzcə hücrəsinə çəkilirdi.
Bir dəfə məni adsız barmağının işarəsi ilə çağırdı:
«Ey, sluşi, ayağını bəri qoy».
Yaxınlaşdım. Çöldən, dəmir qapının çərçivəsinə vurulmuş zəng düyməsini
göstərdi:
«Bu, bilirsən də nədi?»
«Bilirəm».
«İndən belə, nə qapını döyürsən, nə də qorxa-qorxa «ay Balabəy dayı» deyib
kefini pozursan, eləcə barmağını bura toxundurursan, vəssalam! Bax belə…»
Düyməni basdı, ördək balasının ritmik səsi eşidildi:
«Gördün?!»
«Eşitdim».
«Malades! Di get, əmə, axşam çalış az içəsən».
***
Bir gecə otaq yoldaşımla dalaşmışdım, küsüb gedirdim. Saat hardasa üç-dörd
olardı, kefli idim. Birinci mərtəbəyə düşəndə otaq yoldaşım məni arxadan qucaqladı.
Qulağının dibinə bir şillə! Səndələdi. Qapıya tərəf cumdum. Qışqırdı:
«Balabəy!»
Balabəy hövlank qalxıb otağından çıxdı. Yenə də tumançaq və ayaqyalın idi.
Otaq yoldaşım haray saldı:
«Qoyma getsin, piyandı, maşının altında qalacaq. Qoyma…»
Mən Balabəyi də basdalayıb keçmək istədim.
«Olmaz» – dedi – «get yat, sabah hara istəsən gedərsən.»
71
İrəli cumdum. Balabəy əlinin arxası ilə sifətimə qapaz qarışıq bir şillə ilişdirdi.
Etiraf edim ki, əli çox ağır idi. Arxaya iki addım atıb dayandım. Balabəy əlavə etdi:
«Nəsil-nəcabətini söydürmə mənə. Komendantdan tutmuş keçəl Siyateləcən o
kəsin var-yoxunu beləliyərəm ki, mənim qabağımda lotuluq eləsin. Eşitdin?»
Dinmədim, əsəbi halda xeyli mənə baxdı, «Qobustan qayaları»nı biri-birinə sıxdı.
Gicgahlarındakı əzələlər oynadı. Az keçməmiş yumşaldı, boynumu qucaqlayıb, məni
sinəsinə sıxdı və yumşaq səslə dedi: «Get yat, sabah danışarıq.»
Sabah heç nə danışmadıq, təbii… Ama maraqlı o oldu ki, otaq yoldaşımı çağırıb
əməlli-başlı hədələmişdi: «Bir də onun xətrinə dəysən, səni iti qovan kimi qovaram.»
***
Tezdən harasa gedirdim, gördüm otağından saz səsi gəlir. Kimsə radioda qaytaqlı
səslə oxuyurdu:
«Dünya sənin cəlalında başa varan görmədim…»
Azca aralanmış qapıdan içəri baxdım, əllərini başının altında çarpazlayıb
mürgüləyirdi…
Sən də deyirsən tanımırsan Balabəyi! Özü də mübahisə eləyirsən. Nə? Bu o
adam deyil? Məzələnmə… Məzələnmə dedim! Dəqiq bilirsən? Nə təhər o adam deyil.
Bəs bu o adam deyilsə, hansı Balabəydi?
Mənim 16 saatım
Universiteti bitirən kimi təyinatımı qış yataqlarına verdilər. Kəndimizin Ağcabədi-
Zərdab yolundan on-on beş kilometr şərqdə yerləşən qarğı-palçıq şəhristanına…
Təyinatımı verdilər! Elə də deyirəm guya halva yemək olub.
Ali məktəbi fərqlənmə diplomu ilə bitirdiyimdən rayon təhsil şöbəsində bəh-bəhlə
qarşılanacağımı düşünürdüm. Necə bəyəm, camaatın bu çətin günündə savadlı kadrlara
ehtiyac yoxdumu? Nə qədər gülməli görünsə də, özümü savadlı sayırdım.
«Niyə gecikmisən?!» – rayonumuzun təhsil şöbəsinin müdiri burnunun ucunda
saxladığı eynəyin arxasında noxud boyda görünən gözlərini uzun-uzadı təyinat kağızına
dikib uca səslə soruşdu.
«Bir həftədir sizi gözləyirəm, rayonda yox idiniz» – səsim gərləşmişdi nədənsə.
Başını aşağı əyib eynəyin üstündən təəccüblə mənə baxdı.
«Nə demək istəyirsən? İşə gəlmirik dəəə... deməli».
«Əstəğfrüllah! Mən elə demək istəmədim».
«Sən molla məktəbini qurtarmısan, yoxsa “api”ni? Əstəğfrüllah nədi?»
Tutuldum.
«Yerim yoxdu, get yanvarda gələrsən!».
«Onda təyinatıma yazın ki, işlə təmin edə bilmədik. Axı göndərildiyim yerdə ən
azı bir il işləməliyəm».
Bu dəfə enynəyini çıxarıb masanın üstünə qoydu:
«Kimlərdənsən ə? Dünənki cücə, mənə cip-cip öyrədirsən?!»
Sənədlərimi qapıya tərəf tolazladı:
«Çıx get. Mən sənin kimi avaralarnan işləyə bilmərəm!».
Dostları ilə paylaş: |