Referat Buraxılış işinin mövzusu Yüngül sənaye müəssisələrində məhsulun
Yüklə 423,37 Kb. Pdf görüntüsü
|
54
baş direktorundan, və ya prezidentindən tutmuş xadimə, və ya gözətçisinə qədər) bu işə cəlb edilməlidir; işə inadkarlıqla rəhbərlik etməli olan təşkilat rəhbərliyinin keyfiyyət uğrunda mübarizə aparmaq barədə elan etməsi ilə bərabər, əslində özünün heç nə etməməsi yolverilməz haldır; bu isə eyni dərəcədə həm TQM-ə, həm də keyfiyyətin menecmenti sisteminə aiddir; TQM-də keyfiyyət konsepsiyası idarəetmənin bütün məqsədlərinin əldə olunması ilə əlaqəlidir, yəni onun hüdudları daxilində keyfiyyət məhfumu ən geniş anlama malikdir. Həm də bu vaxt cəmiyyətin faydalanması dedikdə onun bütün tələb və gözlədiklərinin yerinə yetirilməsi nəzərdə tutulur. Bizim ölkəmizdə keyfiyyətin ümumi idarəetməsi mərhələsində olduqları hesab edilə bilən təşkilatlar olsa da belə, onların sayı olduqca azdır. Sertifikatlaşdırılmış keyfiyyətin menecmenti sisteminə malik olan, və ya dördüncü mərhələdə - “keyfiyyətin ümumi idarəetməsi” mərhələsində olan şirkət üçün aşağıdakılar xarakterikdir [3]: rəhbərlər və bütün personal rahat şəkildə işləyir; materiallar, komplektləşdirici detallar və s. ilə təchizat problemləri tədarükçü ilə razılaşdırılıb; planlaşdırma-xəbərdarlıq etmə işlərinin aparılması nəticəsində avadanlığın boşdayanma vaxtı minimuma qədər endirilib; əməkdaşlar lazımi hazırlığa malikdirlər və onların əvəzlənməsi sakit tərzdə, münaqişəsiz və anlaşılmazlıq olmadan baş verir. Keyfiyyətin menecmenti sisteminə malik olmayan və TQM prinsipləri ilə işləməyən müəssisədə hər kəs hər bir an ortaya çıxan vəziyyəti qaydaya salmaqla, “yanğının söndürülməsi” ilə məşğuldur [3] (TQM şəraitində praktiki olaraq belə vəziyyətlər olmamalıdır, hətta olduqda belə, onların sayı minimal olur). 55
Bu barədə Filip Krosbi deyirdi: “Keyfiyyətin təmin edilməsi – baletdir, xokkey deyil”. Bəs burada o nəyi nəzərdə tuturdu? Baletdə xoreoqrafiya düşünülmüş olur, məşqlər aparılıb və rəqqaslar öz partiyalarını zahiri bir asanlıqla yerinə yetirirlər (keyfiyyətin menecmenti sistemini, və ya TQM prinsiplərini tətbiq etmiş təşkilatın işi ilə müqayisə edin). Xokkeydə isə maksimal gərginlik zamanı (xokkeyçi meydançada iki-üç dəqiqə ərzində son həddə qədər güc sərf edərək oynayır) hər şey, “köhnə” üsulla işləyən təşkilatlardakı kimi improvizasiya nəticəsində, gözlənilmədən baş verir.
müəyyən edilirdi. “Proses – giriş elementlərini çıxış elementlərinə çevirən qarşılıqlı əlaqəli vəsait və fəaliyyətlər məcmusudur. 2000-ci ilin variantı olan 9000 seriyalı İSO standartlarında “proses” termini belə müəyyən edilir [5]: “Proses” - girişi çıxışa çevirən qarşılıqlı əlaqəli və qarşılıqlı təsirdə olan fəaliyyətlərin məcmusudur. Prosesin çıxışları bunlar ola bilər: məhsulun dörd kateqoriyalarından biri (texniki vasitələr, proqram vasitələri, işlənilmiş materiallar, xidmətlər), məlumatlar (texnologiya, metodika, hekayə, poema, teorem və s), sənəd (məktub, çertyoj, təlimat və s.). Beləliklə, proses – yalnız istehsal fəaliyyəti deyildir, o, istənilən fəaliyyət növüdür, həm də keyfiyyətin menecmenti sistemində ilk növbədə inzibati idarəetmə (menecment) prosesləri nəzərdən keçirilir. “Prosesin sahibi – icraetməyə və ya fəaliyyətin idarə edilməsinə görə məsuliyyət daşıyan şəxsdir” [3].
56
Bu tərif prosesə iqtisadi sahiblik edilməsi ilə bağlı deyil və o yalnız bu prosesin yerinə yetirilməsinə və ya onun idarə edilməsinə görə məsuliyyətlə bağlıdır. Deyildiyi kimi, proses – giriş elementlərini çıxış elementlərinə çevirən qarşılıqlı əlaqəli vəsait və fəaliyyətlərin məcmusudur. Tokar çalışdığı dəzgahın sahibi deyil, lakin o, bu prosesin yerinə yetirilməsi üzrə öz fəaliyyətini idarə etməyə görə səlahiyyət daşıması baxımından prosesin sahibidir. ГОСT R 40.003 – 2000 [4] –də “xüsusi proses termini aşağıdakı kimi müəyyən edilir: “ Xüsusi proses – məhsulun novbəti nəzarəti və sinağı vasitəsi ilə nəticələrinin tam yoxlanılması mümkün olmayan və çatışmamazlıqlarının yalnız məhsuldan istifadə edildiyi vaxt üzə çıxan prosesdir”. ГОСT R İSO 9000 – 2000 –də xüsusi proses haqqında belə deyilir: “Son məhsulun uyğunluğunun təsdiq edilməsi çətin olan,və ya iqtisadi cəhətdən sərfəli olmayan proses çox vaxt “ xüsusi proseslərə” aid olur. Buradan belə çıxır ki, xüsusi proseslər ixtisaslı işçilər tərəfindən yerinə yetirilməlidir, və ya müəyyən edilmiş tələblərin yerinə yetirilməsinin təminatı üçün bu proseslərin parametrləri daim nəzarətdə saxlanmalı və idarə olunmalıdır. Başqa sözlə desək, əgər prosesin çıxış parametrlərini başa çatan kimi yoxlamaq mümkün deyilsə (və ya iqtisadi cəhətdən sərfəli deyilsə), onda belə proses xüsusi prosesdir və onun icrası vaxtı giriş parametrləri, idarəedici təsirləri, vəsaitləri, həmçinin proses icrasının aralıq mərhələlərinə nəzarət edilməli və onlar idarə olunmalıdır. Bu şərtlər daxilində xüsusi prosesin çıxışı doğru olmalıdır. Deyildiyi kimi burada vacib şərt ondan ibarətdir ki, belə prosesin icrasına ixtisaslı fəhlələr və attestasiyadan keçmiş avadanlıqlar cəlb edilməlidir.
Yüklə 423,37 Kb. Dostları ilə paylaş:
|