Reja: “Fizika” faniga kirish. Fizika

aylanma harakat deyiladi.

1. 
   Aylana bo‘ylab tekis harakatlanayotgan moddiy nuqtaning vaqt birligi ichida yoy bo‘ylab bosib o‘tgan yo‘liga son jihatdan teng bo‘lgan kattalikka chiziqli tezlik
   

deyiladi va quyidagicha ifodalanadi: 𝖯 = ^{𝑆̆𝐴𝐵}
𝑡

2. 
   Aylana bo‘ylab tekis harakatda aylana radiusi burilish burchagining shu
   

burilish uchun ketgan vaqtga nisbati burchak tezlik deyiladi: 𝜔 = ^∆𝜑
∆𝑡
Burchak tezlik o‘zgarishining shu o‘zgarish uchun ketgan vaqtga nisbati bilan o‘lchanadigan kattalikka burchak tezlanish deyiladi.
s = ^∆𝜔 , ∆𝜔 = 𝜔 − 𝜔₀, s = ^𝜔−𝜔0

∆𝑡
Burchak tezlanishining birligi: rad/s²
∆𝑡

Chiziqli tezlik bilan burchak tezlik orasidagi munosabat

Tekis aylanma harakat qilayotgan jismning yo‘l formulasi: ∆𝑆^̆ = ∆𝜑𝑅
Chiziqli tezlik, burchar tezlik va aylana radiusi orasidagi bo’lanish:

∆𝑆^̆
𝖯 = _∆𝑡 =
∆𝜑𝑅 _{= 𝜔𝑅}
∆𝑡

Aylanish davri, chastotasi, chiziqli tezlik va burchak tezlik orasidagi munosabatlar

Jismning bir marta aylanishiga ketgan vaqt aylanish davri deb ataladi. Aylanish davri T bilan belgilanadi. Uning asosiy birligi – sekund (s). Agar jism Δt vaqt ichida n marta aylangan bo‘lsa, u holda aylanish davri T quyidagicha
aniqlanadi: 𝑇 = ^𝑡
𝑛