Rəyçilər Ə. A. Sadıqov T.Ə. Sadıqov
221 saylı «Kassa» və ya 223 saylı «Bank hesablaşma hesabları» hesabının
Yüklə 4,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
176 221 saylı «Kassa» və ya 223 saylı «Bank hesablaşma hesabları» hesabının debetinə, 217 saylı «Digər qısamüddətli debitor borcları» hesabının kreditinə yazılış verilir. Təşkilatın balansında real debitor borcu qalmalıdır. Bu məqsədlə ildə bir dəfədən tez olmayaraq debitor və kreditorlarla hesablaşmaların inventarlaşması aparılmalıdır. Debitor və kreditorlarla hesablaşmaların inventarlaşmasını aparmaq üçün təşkilatlar bir-birilərinə şəxsi hesablardan kreditor - təşkilatlar tərəfindən debitor təşkilatlara çıxarış göndərilir. Debitor - təşkilatlar çıxarışı alan kimi 10 gün ərzində onları yoxlamalı və kreditorun borcunun qalığını təsdiq etməli və ya öz etirazını bildirməlidir. Fikir ayrılığı mövcud olan zaman hər bir tərəfin balansında mühasibat qeydlərindən irəli gələn və düzgünlüyü qəbul edilən məbləğlər qalmalıdır. Maraqlı tərəf məsələləri həll etmək üçün aidiyyəti iqtisad məhkəməsinə müraciət etməli və debitorların ödəmədiyi və bank tərəfindən inkassaya qəbul edilməyən borcların tələb edilməsinə dair iddia təqdim etməlidir. Borclunun imkansızlığı haqqında məhkəmənin təsdiq etdiyi aktla müəssisəyə qaytarılan icra sənədləri üzrə tutulası borclar zərərə silinir. Bu borc debitorların əmlak vəziyyəti dəyişən hallarda onlardan tutulur. Mal-material qiymətlilərinin çatışmaması, israf olunması və oğurlanması, tutulmasına dair təqdim olunan iddia sübut olunmamasına görə məhkəmə tərəfindən imtina olunan borclar, konkret günahkarlar müəyyən edilmədiyi şəraitdə material qiymətlilərinin çatış- maması kimi balansdan silinməlidir. İddia müddəti keçmiş debitor borclarının iddia müddətinin keçməsində günahkar olan şəxslər məsuliyyətə cəlb edilməklə zərərə silinir. Kreditor və deponent borclarının iddia müddəti keçən hallarda həmin müddətin keçdiyi aydan sonrakı ayın 15-dən gec olmayaraq təsərrüfat fəaliyyətinin nətijələrinə aid edilməli və ona aşağıdakı mühasibat yazılışı verilməlidir: 531 saylı "Malgöndərənlərə və podratçılara qısamüddətli debitor borcları" hesabı hesabının debeti 538 saylı "Digər qısamüddətli kreditor borcları" hesabının debeti 801 saylı «Ümumi mənfəət (zərər)» hesabının krediti. 177 İnventarlaşma zamanı aşkar edilən, tutulması ümidsiz olan debi- tor borcları təşkilat rəhbərinin qərarı ilə mənfəət, yaxud şübhəli borclar üzrə ehtiyat hesabına silinir. Müxtəlif debitor və kreditorlarla hesablaşmaların sintetik uçotu 8 saylı jurnal-orderdə, analitik uçot isə 7 saylı cədvəldə aparılır. Vaxtında verilməyən deponentləşdirilmiş əmək haqqının analitik uçotu 2 saylı "Verilməmiş əmək haqqının reyestri" toplama cədvəlində və ya "Deponentləşdirilmiş əmək haqqının uçotu kitabında" aparılır. Təşkilat rəhbərinin qərarına əsasən tutulması ümidsiz olan debitor borclarının mənfəət yaxud şübhəli borclar üzrə ehtiyat hesabına silinməsi mühasibat uçotunda aşağıdakı yazılışla əks etdirilir: 801 saylı «Ümumi mənfəət (zərər)» və ya 218 saylı "Şübhəli borclar üzrə düzəlişlər" hesabının debeti 538 saylı «Digər qısamüddətli kreditor borcları» hesabının krediti. İddia müddəti keçən debitor borclarının silinməsi üçün aşağıdakı əsas sənədlər elan edilmiş məbləğlərin tutulmasına tam yaxud qismən imtina edilməsi haqqında məhkəmənin qərarından, sifarişçilərlə, malsatanlarla və digər debitor və kreditorlarla hesablaşmaların inventarlaşma aktlarından istifadə edilir. 2.10. Pul vəsaitləri və hesablaşma əməliyyatlarının inventarlaşdırılması Əmlakın və öhdəliklərin inventarlaşdınlması qaydalarına (qaydalar Maliyyə Nazirliyinin 03 iyul 2000-ci il i-107 saylı əmrlə təsdiq edilmişdir) müvafiq olaraq ayda bir dəfədən az olmayaraq, təşkilat rəhbərinin təyin etdiyi komissiya tərəfindən kassanın qəflətən inven- tarlaşması həyata keçirilir. Kassanın inventarlaşması zamanı, onda olan pulların, qiymətli kağızların və digər qiymətlilərin faktiki mövcudluğu yoxlanılır. Kassadakı pulların faktiki mövcudluğu hesablanılan zaman pul nişanələri, poçt markaları, dövlət rüsumunun markaları uçota alınır, müəyyən olunur və bu zaman onlar nominal dəyəri ilə qəbul olunur. İnventarlaşmamn aparılması prosesində kassadan pulların borc götürülməsinə aid qəbzlər və digər sənədlər faktiki qalığa daxil edilmir. 178 İnventarlaşmanın nəticələri aktla rəsmiləşdirilir. Onda inventarlaşma gününə qiymətlilərin mövcudluğu və uçot məlumatları göstərilərək inventarlaşmanın nəticəsi müəyyən edilir. Kassada faktiki mövcud olan pul vəsaitlərinin, mühasibat uçotu məlumatlarından kənarlaşması, mərkəzi inventarlaşma komissiyasının qərarına əsasən maddi məsul şəxsdən tələb olunur. Bu əməliyyat üçün aşağıdakı mühasibat yazılışı verilir; 731 saylı «Sair əməliyyat xərcləri» hesabının debeti 221 saylı «Kassa» hesabının krediti Kassir çatışmamazlığın səbəbləri haqqında izahat verməli, müəssisənin rəhbəri isə onun tutulması və gələcəkdə pul vəsaitlərinin mühafizəsinin təmin olunması barədə müvafiq tədbir görməlidir. Kassada müəyyən edilən əskikgəlmə məbləğinin kassir tərəfindən ödənilməsi təsdiq edildikdən sonra, onun ondan tələb olunması üçün aşağıdakı mühasibat yazılışı verilməlidir: 545 saylı «Digər qısamüddətli öhdəliklər» hesabının 2-ci «Dəymiş zərərə görə işçilərlə hesablaşmalar)) subhesabının debeti 731 saylı «Sair əməliyyat xərcləri)) hesabının krediti. Əskikgəlmə üzrə borcun ödənilməsinə verilmiş məbləğə aşağıdakı yazılış verilməklə silinir: 221 saylı «Kassa)) hesabının debeti 545 saylı «Digər qısamüddətli öhdəliklər)) hesabının 2-ci «Dəymiş zərərə görə işçilərlə hesablaşmalar)) subhesabının krediti İnventarlaşma zamanı kassada aşkar edilmiş artıq gəlmə mədaxil edilməlidir. Bu zaman aşağıdakı mühasibat yazılışı verilir: 221 saylı «Kassa)) hesabının debeti 801 saylı «Ümumi mənfəət (zərər))) hesabının krediti. Hesablaşmaların inventarlaşması əmlakın və öhdəliklərin inven- tarlaşması qaydalarına müvafiq aparılır. Bu zaman debitor və kreditor borclarının reallığına xüsusi diqqət yetirilir. Bu zaman borcun əmələ gəlmə müddətləri, onun reallığı aşkar edilir və konkret tədbirlər planı hazırlanır. Yüklə 4,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|