Rəyçilər Ə. A. Sadıqov T.Ə. Sadıqov
«sexin idarəetmə aparatının saxlanması», «Sexin sair heyətinin sax- lanması» və s.)
Yüklə 4,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
195 «sexin idarəetmə aparatının saxlanması», «Sexin sair heyətinin sax- lanması» və s.) 721 saylı «tnzibati xərclər» hesabının - Rəhbər işçilərin, mütəxəssislərin, qulluqçuların və müvafiq maddə üzrə təşkilatın idarəetmə aparatının digər işçilərinin əmək haqqı məbləği. Burada «idarəetmə aparatı işçilərinin əmək haqqı» maddəsində, mühafizə işçilərinin əmək haqqı isə «Yanğın, hərbiləşdirilmiş və keşikçi heyətin saxlanması» maddəsində əks etdirilir; 202 saylı hesabın 10-cu «Xidmətedici istehsalat və təsərrüfatlar)) subhesabınm - müvafiq xərc maddəsi üzrə bu istehsalat və təsərrüfatın işçilərinin, rəhbərlərinin, mütəxəssislərinin, qulluqçularının və digər heyətin əmək haqqı məbləği; Bunlardan başqa əmək haqqı onların istiqamətindən asılı olaraq 731 saylı hesabın 9-cu «Digər əməliyyat xərcləri)) subhesbabının (çıxdaş məhsulun düzəldilməsi üçün əmək məsrəfi), 242 saylı «Gələcək hesabat dövrünün xərcləri)) (yeni növ məhsulun yaxud istehsalın mənimsənilməsi və ona hazırlığın görülməsi ilə bağlı əmək məsrəfləri), 711 saylı «Kommersiya xərcləri)) (məhsulun tədarükü, yüklənməsi, boşaldılması və s. proseslərin aparılması ilə əlaqədar əmək məsrəfləri) hesablarının debetinə yazıla bilər. Əməyin ödənişi haqda qüvvədə olan əsasnaməyə əsasən işçilərə hesablanmış mükafat məbləği və əmək haqqı fonduna daxil edilən mükafatlandırma üçün 202 saylı «İstehsalat xərcləri)) və digər istehsal məsrəflərini uçota alan hesabların debetinə, 533 saylı «Əməyin ödənişi üzrə işçi heyətinə olan qısamüddətli kreditor borclan)) hesabının kreditinə yazılış verilir. Rəhbər işçilərə, mütəxəssislərə, qulluqçulara və digər kateqoriyalı işçilərə mükafatın verilməsinə gəldikdə, onlar maddi həvəsləndirmə fondundan verilir və əmək haqqı fonduna , həmçinin məhsulun maya dəyərinə daxil edilmir. Buna görə bu kateqoriyalı işçilərə mükafat hesablandıqda 343 saylı «Keçmiş illər üzrə bölüşdürülməmiş mənfəət (örtülməmiş zərər))) hesabının («İstehlak fondları)) subhe- sabı) debetinə, 533 saylı «Əməyin ödənişi üzrə işçi heyətinə olan qısamüddətli kreditor borclan)) hesabının kreditinə mühasibat yazılışı tərtib olunur. Əmək haqqının natural formada hesablanması və verilməsi uçotda 601 saylı «Satış)) hesabından istifadə edilməklə əks etdirilir. Qazancın hesablanması zamanı hesabların müxabirləşməsi əvvəlki qaydada (533 saylı «Əməyin ödənişi üzrə işçi heyətinə olan qısa- 196 müddətli kreditor borclan» hesabının krediti, istehsal məsrəflərini uçota alan hesabların debeti) aparılmalı, sonra isə verilən məhsulun məbləği “Əməyin ödənilməsi üzrə işçi heyətinə olan qısamüddətli kreditor borcları” hesabının debetinə, “Satış” hesabının kreditinə yazılış verilməlidir. Natural ödəniş qaydasında verilmiş məhsulun (malın) həqiqi dəyəri hazır məhsul (mal) hesabının kreditinə, «Satış» hesabının debetinə yazılmaqla silinir. İşçi təşkilatda altı ay işlədikdən sonra məzuniyyət almaq hüququna malikdir. İllik məzuniyyət təsdiq olunmuş məzuniyyət qrafıkinə müvafiq olaraq təqdim olunur. Məzuniyyətin başqa ilə keçirilməsinə ancaq nadir hallarda icazə verilir. İstifadə olunmayan məzuniyyətin kompensasiyası (ödənilməsi) qanunla məzuniyyətdən istifadə etməyən işçi işdən azad edilən hallardan başqa qadağan edilir. Məzuniyyət dövründə xəstələnmə halları baş verən zaman həmin halın məzuniyyətin keçirildiyi yerin tibb müəsisəsi tərəfindən təsdiq edilməsi məzuniyyətin uzadılması üçün əsas hesab edilir. Bütün növ məzuniyyətin təqdim edilməsi 1999-cu il 1 fevra’ tarixli qanunla təsdiq edilmiş və həmin il iyulun 1-dən qüvvəyə min miş Azərbaycan Respublikasının əmək məcəlləsi ilə tənzimlənir. İllik əmək məzuniyyətinə görə işçilərə əmək haqqının hesablanması, onun mühasibat uçotunda əks etdirilməsi bir sıra xüsusiyyətlərə malikdir. Bu xüsusiyyətlər il ərzində məzuniyyətin bərabər səviyyədə təqdim edilməməsi (işçilərin qış fəslinə nisbətən yaz-yay fəslində daha çox məzuniyyətə buraxılması) ilə əlaqədardır. Buna görə bu və ya digər aya aid etmək mümkün olan həqiqi ödənilmiş məzuniyyət məbləğinin istehsal məsrəflərinə aid edilməsi məhsulun maya dəyərinin təhrif edilməsinə səbəb ola bilər. Bununla əlaqədar olaraq hər təşkilat işçilərə hesablanmış məzuniyyət məbləğini il ərzində plan həcmi dairəsində daxil edirlər. Bunun üçün məzuniyyətə görə işçilərə çatası xərcləri ödəmək məqsədilə hər ay 515 saylı «Digər qısamüddətli xərclər və ödəmələr üçün ehtiyatlar» hesabında uçota alman ehtiyat yaradılmalıdır. Ehtiyat üçün hesablanan aylıq məbləğ bu hesabın kreditinə işçilərin əmək haqqı xərclərini özündə əks etdirən istehsal xərcləri (202 saylı «İstehsalat xərcləri», 202 saylı hesabın 9-cu «Köməkçi istehsalat», 202 saylı hesabın 8-ci «Ümumistehsalat xərc- ləri» və s., subhesabmm debetinə yazılış verilməklə rəsmiyyətə salınır. Cari aya aid edilən məzuniyyət günlərinin hesablanmış əmək haqqı məbləği 515 saylı «Digər qısamüddətli xərclər və ödəmələr üçün Yüklə 4,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|