Rəyçilər: Yeganə Qəhrəmanova

Qeyd: Performans dilimizə ingilis dilindəki “performance” sözündən gəlmişdir, mənası “icra etmək, məhsuldarlıq, bacarma gücü” və s. kimi tərcümə olunur.
Empatiya sözü yunan mənşəli sözdür. “Fiziki bağlılıq, meyil” sözündəndir. Em “içində” və patos “hissiyat” sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır. Empatiya sözünün kökü ingilis və qədim yunan dillərindən tərcümədə “hiss, emosiya” mənalarını ifadə edir. Empatiya tam mənası ilə özünü başqa birinin yerinə qoyaraq onun hiss, həyəcanını, istəklərini, davranışlarını anlamaq qabiliyyətidir.
Paradoks (qədim yunan dilində “qəribə, gözlənilməz” mənasında olmuşdur) ayrılıqda düz olan iki və ya daha çox fikrin bir araya gəldikdə ziddiyyət yaratmasıdır. Doğru zənn etdiyimiz fikir sonda səhv və ya əksinə də ola bilər.
Kotirovkalar dəqiq bir sözdə başqalarının fikirləri və ya materialıdır, xüsusi olaraq kotirovkalarda saxlanılır. Orijinal müəllifin və ya məruzəçinin sözləri, ifadələri, təsirli, təəccüblü olduqda və ya yazılı şəkildə şərh olunanları əsaslandırmaqda kömək olduqda istifadə olunur.

Əsas hissə nitqin mövzusuna və məqsədinə uyğun olmalıdır. Çıxışın obyektləri: kim?, nə?, harada?, nə vaxt?, necə?, niyə? və s. Əsas hissədə təqdimatın ümumi müddəalarını tərtib etmək; dinləyiciləri yeni məlumatlar barədə məlumatlandırmaq; qabaqcıl mövqeləri ardıcıl izah etmək; təklif olunan müddəaların düzgünlüyünü sübut etmək tamaşaçıları lazımi nəticələrə aparır. Qarşıya qoyulan təkliflərin düzgünlüyünü sübut etmək, həqiqətlərə inandırmaq üçün ünsiyyət prosesində müxtəlif dəlillərdən istifadə olunur:

• məntiqi arqumentlər– nəzəri və ya empirik ümumiləşdirmələr və nəticələr; əvvəllər sübut edilmiş qanunlar; aksiomalar; əsas anlayışların tərifləri; fakt ifadələri;
• psixoloji səbəblər– özünə hörmət üçün bir dəlil; rəğbət yaradan bir dəlil; bir sözdən ibarət dəlil; hökmün arqumenti; etibarsızlıqdan arqument; şübhədən dəlil və s.
Bir nitqi bitirdikdə müəyyən qaydalara riayət etmək lazımdır. Məsələn, nitqin son hissəsi bir baxış kimi istifadə edilə bilər: nitqin əsas məqamlarını vurğulamaq, əsas fikirləri ümumiləşdirmək. Düşünülən fikirləriniz barədə dinləyicilərin rəyi ilə maraqlanın, dinləyiciləri hərəkətə gətirin.
Beləliklə, nəticənin məqsədi deyilənləri ümumiləşdirməkdir; nitqin əsas hissəsində irəli sürülən mühüm məqamların əzbərlənməsinə töhfə verməkdir; əlavə güclü arqumentlərdən istifadə etməklə təqdimatın etibarlılığını artırmaqdır; müzakirə olunan məsələyə diqqət çəkməkdir. Nəticənin konkret məqsədləri auditoriyanın özünə və nitqə xeyirxah münasibətini gücləndirmək, nitqinin əhəmiyyətini artırmaq və tələbələri müəyyən hərəkətləri etməyə həvəsləndirmək kimi qəbul edilə bilər. Nitqin başlanğıcında natiqlərə xalq qarşısında çıxış edərkən necə davranacağına dair aşağıdakı tövsiyələr verilir:
• dərhal nitqinizə başlamayın, bir az gözləyin, tamaşaçılarla göz təması qurun;
• danışaraq, kürsü yaxınlığında "gəzməyin", çünki tamaşaçılar sizə baxmayacaq, qulaq asmayacaqlar;
• nitqin ekspressivliyini yadda saxla – nitqin aydınlığı sözlərin çox yavaş və ya tez tələffüz edilməsindən eyni dərəcədə əziyyət çəkir;
• səhvlərdən qaçmağa çalışmaq;
• jestin xalq nitqində rolunu xatırlayın.