468
deyilik. Deməli, yarış hissi yoxdur sizdə, qalib gəlmək əzmi,
iradə, inad, qüvvə yoxdur. Gücsüzlərin təsəllisidir sizin
təsəlliniz; odur ki, həmişə güclülərin kölgəsində daldalanıb
qalacaqsınız. Əşi, bir toxta görək, elə qızışırsan ki, bu daxili
mükalimədə... Nə xəbərdir, nə olub belə, bütün bu şeyləri
ürəyivə salırsan, işin-gücün qurtarıb? On beş iyirmi dəqiqəlik
yolda tək qalmaq imkanın var, beyninə doldurursan cürbəcür
həşəratı... Qoy yayınsın fikirlərin, ətrafa, yollara, çöllərə bax.
—Qasım, necə bilirsən, çatacayıq? Təyyarə on beş
dəqiqədən sonra enir ha?
—Ayıb sözdür ki, Fuad qədəş. Kimi qarşılamağa gedirik
belə?
—Xaricilərdir.
—Uşaqlar danışırdı axı... Deyir on beş ölkədən amerikanski
arxitektorlar gəlir, hə?
Fuad güldü:
—Ay səni Qasım, səndən də sözlər çıxır e! Necə yəni on beş
ölkədən amerikanski arxitektorlar? Amerikanski arxitektor
Amerikadan gələr də... Amma bu gələnlər Amerikadan deyil,
Demokratik Almaniyadandır...
—Day keç xətamızdan da, Fuad qədəş, bisavad adamlarıq...
"O səfər Oqtay nə desə yaxşıdır, deyir"...
—Fuad qədəş, sağlığıvıza qismət olsun, əmiri evdir ha...
Fuadgilin yaşadıqları binanın qabağından keçirdilər.
Şövqünün layihəsiylə tikilmişdi bu ev... Şövqü özü də burda
yaşayırdı, Fuadgillə eyni blokda, iki mərtəbə yuxarı — Fuadgil
beşdə idilər, Şövqü yeddidə... Əvvəllər Fuadgil yeddidə, dörd
otaqlıda idilər. Şövqügil beşdə — beş otaqlıda. Bilqeyis xanım
rəhmətə gedəndən sonra Şövqü: tək adamam, beş otaq nəyimə
lazım, — dedi, — həm də arvaddan sonra bu mənzilə girəndə
yaman xiffət eləyirəm. — O vaxt Ceyhun da təzə olmuşdu,
Fuadgilin ailəsi böyümüşdü. Bir sözlə, Fuadgil beş otaqlıya
köçdülər, Şövqü isə onların dörd otaqlı mənzilinə daşındı...
Bina, doğrudan da yaraşıqlı bina idi... Kim deyirdi ki, bu sərt
469
konstruksiyalı, şüşə-beton qutunu — həmin o "tort" binaları
tikən memar layihələşdirib? Şövqünün professionallığına söz
ola bilməzdi...
Neçə ildir bu mənzilləri dəyişdirdikləri? Bilqeyis xanım
ölən il. Ceyhun olan il. Nə dəhşətli il idi, ay aman... Şövqünün
başına o əhvalat da həmin il gəlmişdi... Bəlkə elə Bilqeyis
xanımın ömrünü də qısaltdı o əhvalat. Bədbəxt arvad yamanca
qorxmuşdu, ürək-göbəyini yemişdi vahimədən. O vaxtlar
Şövqü maşın sürərdi. Özü sürərdi. Elə o vaxtdan birdəfəlik
tərgizdi sükan arxasına keçməyi. Bir gün Bilqeyis xanımla
bağdan qayıdırmışlar... Binəqədinin yanında cavan bir oğlanı
basmışdı maşın... Yazığın canı elə oradaca çıxmışdı... Bilqeyis
xanım lap başını itirmişdi, amma Şövqü özünü çox sakit və
təmkinlə aparırdı... Bilqeyisi gətirib evlərinə çatdırdı, Fuadgilə
zəng elədi, dedi Rumiyyəyə bir şey demə, boyludur, ona pis
təsir edər, amma özün gəl, bir-iki saat Bilqeyis xalanın yanında
otur, ona ürək-dirək ver, qoyma həyəcanlansın, mənim təcili
işim var, getməliyəm. Fuad bu iki saatı Bilqeyis xanımın
yanında olmazın əziyyət çəkdi, hər on dəqiqədən bir arvad
qışqırıb qəşş edirdi, Fuad həkim, təcili yardım da çağıra
bilmirdi, Şövqü tapşırmışdı ki, məbadə səs-küyə salasız... Fuad
özü həkimlik etməli olurdu, qəndin üstünə valeryan damcıladıb
birtəhər Bilqeyis xanımın ağzının içinə qoyurdu, su gətirirdi,
üzünə su səpir, ayıldır, "əşi, bir toxtayın görək, nə olacaq
Şövqü Camaloviçə ki?" deyə ovutmaq istəyirdi arvadı...
Bilqeyis xanım isə yalnız: "Saat, saat" — deyə sayıqlayırdı və
yenidən qışqırıb qəşş edirdi... Fuad sonralar bildi ki, maşın
altında qalan oğlanın qol saatı varmış və oğlan təkərin altına
düşəndə saatı sol yanağına yapışıb, həkk olub qalıb... Bilqeyis
xanım da meyitin sifətini görmüşdü, qana qərq olmuş sifətini
və sol yanağına həkk olmuş saat siferblatını...
Şövqü iki saatdan sonra qayıtdı, gözləri çuxura düşmüşdü
onun da, saqqalı qeyri-adi bir sürətlə uzanmış və elə bil bu qısa
vaxt ərzində tamam ağarmışdı; bəlkə də Fuada elə gəlirdi...
470
Ancaq Şövqü arvadına: — "Di sakit ol, — dedi. — Sakit ol,
hər şey yaxşı olacaq?…U
Deyir, təqsir öləndədir... Demə içibmiş, halay-valay
vururmuş, özü gəlib girib maşının altına... Şövqü ölənin
ailəsinə də çox maddi yardım göstərdi... Bir sözlə, sovuşub
getdi bu məsələ, dilə-dişə də düşmədi... Çox adam heç
indiyəcən eşitməyib bu əhvalatı... Amma bir ay sonra Bilqeyis
xanım rəhmətə getdi. Nə dəhşətli günlər idi, ilahi. Niyə bu gün
mənim yadıma, ancaq pis, ürək ağrıdan şeylər düşür...
Rumiyyənin qarnı burnunda idi... Anasının tabutunu
qucaqlayıb hönkür-hönkür ağlayırdı... Fuadın anası ona
yanaşdı, tabutdan aralamaq, ovutmaq istədi, çiyinlərini
qucaqladı... Bu səhnə indiyə kimi Fuadın gözləri qarşısındadır:
Rumiyyə o qədər adamın içində kobud bir hərəkətlə Çərkəzin
əllərini çiynindən atdı, bərkdən: "Əl çəkin məndən!" — dedi.
Əlbəttə elə məqamda, Rumiyyəyə nə demək olardı, dərddən lap
ağlı çaşmışdı, amma hər halda...
Çərkəz uddu, bir şey demədi, kirimişcə kənara çəkildi.
Bilqeyisi basdırıb qəbir üstündən qayıdandan sonra da onlara
gəldi, mətbəxə keçdi, gələn qonaqlara çay paylamaq, ev-eşikdə
əl tutmaq istədi... Arada bir də Rumiyyəyə yanaşdı: "Qızım, bir
toxta, ölənlə ölmək olmaz, özünə yazığın gəlsin, — dedi —
qarnında da balan var". Rumiyyə kəskin ədayla üzünü yana
çevirdi, gələnlərdən kiminləsə bərkdən danışmağa başladı..
Çərkəzin sözü ağzında yarımçıq qaldı. Gecə isə Rumiyyə
Fuada: "Anana de ki, mənə təsəlli-zad verməsin, — dedi, — öz
dərdim özümə bəsdi..." — Rumiyyənin gözlərində elə dərin bir
iztirab vardı ki, Fuad etiraz edə bilmədi. "Çaynan-zadnan da işi
yoxdur, Köməkçi çoxdur, paylayarlar". Çox sonralar bir dəfə
hardansa söz düşdü, Şövqüylə bu barədə danışdılar. Şövqü belə
izah etdi ki, həmişə Bilqeyisin gətirib-apardığı stəkan-nəlbəkini
başqa adamın əlində görmək ağır olub yəqin Rumiyyə üçün;
qonşu, yad adam başqa məsələ... Amma yaxın qohum, Çərkəz
bacı, Bilqeyisin qab-qacağını işlədərkən nə isə doğrudan
Dostları ilə paylaş: |