S. C.ƏLİyev, H. M. Haciyeva, N. C. MİKayilzadə TİBBİ
Yüklə 3,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
379
yolla sərxoş şəxsin qəbul etdiyi alkoholun yalnız 5 %-i bədəndən kənar oluna bilir. Məhz bütün bunlara görə də içki içmiş şəxslərin nəfəsi son dərəcə pis qoxuyur. Alkoholun qalan 95 %-i qaraciyərdə oksidləşir. Bu zaman xeyli istilik ayrılır. Bununla bərabər, unutmaq olmaz ki, insan orqanizminə içkilər qədər kalori verə bilən və orqanizm üçün faydalı olan qida maddələri həm də daha ucuzdur. İçkinin
adı Bir stəkan miqdarında içkinin verdiyi kalori Uyğun gələn qida ! maddəsi • Konyak
75 Bir stəkan limonad Şərab 75
Bir ədəd suda bişmiş yumurta Rakı 75 iki ədəd kəsmə qənd Şampan N İki ədəd qoz və ya bir şərabı 85
ədəd portağal Pivə 92 Beş ədəd biskvit və ya beş ədəd armud Kokteyl
175 Bir stəkan süd və ya bir (qarışıq) dondurma Viski 400 Altı dilim çörək «Mən özüm üçün içirəm, kimə nə zərəri var?»- deyən içki düşkünləri məgər özlərindən sonra gələn nəsillərə içki vasitəsilə zərər verdiklərini bilmirlər?! Uşaqların istər zehni, istərsə də fiziki cəhətdən downloaded from KitabYurdu.org
380
inkişafına həm atanın və həm də ananın spirtli içkilər içməsi mənfi təsir göstərir. Belə halda uşaqların anadan şikəst doğulması ehtimalı xeyli artır. Avtomobil qəzaları və içki. Avtomobil qəzalarının böyük bir qismi spirtli içki içərək, sükan arxasına keçməkdən # irəli gəlir, içki içib, avtomobil idarə edərkən qəzaya səbəb olan başlıca amillər aşağıdakılardan ibarətdir: 1. Yalançı özünə güvənmə hissi. 2. Təhlükəni dərk edə bilməmək. 3. Vaxtında reaksiya göstərmək qabiliyyətinin azalması. 4. Görmə qabiliyyətinin zəifləməsi. Əşyam iki görmə və s. Alkohollu içkilər və cinayət. Törədilən cinayətlərin yarısından çoxıı adətən insanların sərxoş vəziyyətdə oldu¬ğu vaxtlarda baş verir. İçki ilə cinayət əkiz qardaş kimidir. Birinin olduğu yerdə digəri də özünü göstərir. Narkomaniya Heroin. Bu narkotik maddə morfinin ikinci dəfə tək¬rar emal edilməsindən əldə edilir. Göstərilən maddədən tibbi məqsədlər üçün istifadə olunmur. Heroinin hər hansı bir şəkildə əldə olunaraq, ondan istifadə edilməsi qəti qadağandır. Heroin bütün narkotik maddə istehlakmm 90 %-ni təşkil edir. Göstərilən maddə çox az miqdarda belə qəbul olunsa, qısa bir müddətdə zərərli vərdiş (asılılıq) yaradır. Heroin toz şəklində buruna çəkilir, dəri altına və damara iynə ilə yeridilir. Mütəxəssislər damara bir dəfə yeridildikdə belə, heroinin asılılıq yarada downloaded from KitabYurdu.org 381
biləcəyini təsdiq edirlər. Bir dəfə qəbul etməklə vərdiş etdikdən sonra, hər hansı bir şəxsin heroinin əlindən qurtarması çətin olur. Belə bir şəxs artıq vərdiş etdiyinə görə, xumarlanma halının yaranması üçün hər dəfə qəbul olunan heroinin dozasını bir qədər artırmalı olur. Nəticədə günlərin birində həmin şəxsin qəbul etdiyi ekstra doza tənəffüs mərkəzini iflic edir və olduğu yerdə ölüsü tapılır. Həşiş. Türkiyədə ən çox yayılan və istifadə edilən zərərli maddələrdən biridir. Həşiş dünyanın bütün coğrafi bölgələrində yetişdirilə bilən çətənə bitkisindən əldə edilir. Kokain. Cənubi Amerikada yetişən koka bitkisinin yarpaqlarından əldə edilir. Ağ, kristal, duz kimi tozdur. 200 kq. koka yarpağından yarım kiloqram kokain hasil olur. Kokainin düşkünləri həmin maddəni toz halında buruna çəkirlər və ya suda əridib, iynə ilə damarlarına vururlar. Krak. Kokainin daha ucuz, güclü təsir edən yoğunlaş- dırılmış bir növüdür. Kokain heroindən daha təhlükəlidir. Krak isə ondan da üç dəfə daha artıq zərərlidir. Bu narko¬tik maddəni daha çox siqaretlə çəkirlər. Təsiri isə daha kəskin və öldürücü olur. Həmin maddəni uzun müddət qəbul edənlərdə psixi pozulmalar və hətta dəlilik müşahidə edilir. LSD (Lizergin turşusunun dietiüamidi). Bu maddə buğdada əmələ gələn bir göbələkdən əldə edilir. Rəngsiz, dadsız, qoxusuz bir maddə kimi tanmır və çox təsirli olduğu göstərilir. LSD-ni qəbul edən şəxsin gözünə gözəl xəyalların və parıldayan işıqların göründüyü bildirilir. Bununla belə, aparılan təcrübələr nəticəsində LSD-nin az miqdarda qəbul edilən dozalarının belə, insanın irsi xromosomlarını dağıtdığı sübut olunmuşdur. Alkoholiklərin və narkomanların müalicəsi. Alkoholiz- min müalicəsi üçün indi ən çox istifadə olunan dərman antabus preparatıdır. Həmin dərman alkohol qəbul edən şəxsə verildiyi zaman, alkoholun metabolizmini aset- aldehid səviyyəsində dayandırır, xüsusilə də bu downloaded from KitabYurdu.org 382
vəziyyətdə şəxs spirtli içkiləri içməyi davam etdirirsə, ürəkbulanması və qusma törənir. Məhz buna görə içki düşkünü olan hər hansı bir şəxs göstərilən dərmanı qəbul etdikdən sonra spirtli içkiləri artıq içmək istəmir, bir növ onlardan diksinir və bu vəziyyətin davam etməsi arzu olunur. Yuxarıda göstərilən müalicə üsulu bəzən bir ilə qədər davam edə bilər. Disulfiram (antabus) dərmanının ilk dozası xəstəyə həkmı nəzarəti altında verilir. Bundan sonra da xəstə nəzarət altında olmaq şərtilə bir il müddətində, müəyyən dozada müntəzəm olaraq həmin dərmanı qəbul edir. Onun qanında, sidiyində və qaraciyərinin funksiyasında bir pozulma olarsa, müalicə dərhal dayandırılmalıdır. Heroin, morfin, həşiş kimi narkotik maddə mübtəla¬larının müalicəsində həmin maddələrdən istifadə etməyi tərgitmək üçün, başqa sakitləşdirici dərmanlar da qəbul edilir. Məsələn, morfin qəbul etməyə vərdiş eləmiş şəxsin müalicəsində morfin kəsildiyi zaman meydana çıxan • ağrıların qarşısını almaq üçün metadon adlı başqa bir sakitləşdirici maddədən istifadə olunur. Yuxarıda göstərilən dərmanla müalicələrin arası kəsilmədən, istər alkoholiklərin, istərsə də narkomanların yenidən o maddələri qəbul etməsinin qarşısını almaq üçün xəstələr psixi cəhətdən də müalicə edilməlidirlər. Zəhərlənmələr Zəhərləyici maddələr kimyəvi, bioloji ola bilər. Bunlar qısa bir müddət ərzində adamları və heyvanları güclü surətdə zəhərləyir, müxtəlif orqanlarını zədələyir. Zəhərli maddələr tənəffüs orqanlarından, dərinin və selikli qişaların səthindən,həzm yollarından orqanizmə daxil olaraq daxili orqanları da zədələyir. Zədələnmə dərəcəsi zəhərlənmənin sürətindən, ağırlı¬ğından, hansı yollarla keçməsindən, orqanizmin öz vəziy¬yətindən asılıdır. downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|